Tekst Leo de Rooij
Foto Archief MCD

Vermissing Argentijnse onderzeeboot gesprek van de dag

'We steken enorm veel tijd en training in het beoefenen van de juiste procedures'

Hij kent de gevaren als geen ander. Met 24 jaar ervaring en vier commando's op een onderzeeboot op zijn naam weet kapitein ter zee Herman de Groot dat opereren onder water altijd risico's met zich meebrengt. “Bij ons op de steiger is de vermissing van de Argentijnse onderzeeboot San Juan dan ook het gesprek van de dag”, zegt de groepsoudste Onderzeedienst.

“De onderzeedienst is in feite wereldwijd een grote familie, al beschouw je sommige landen als broer of zus en andere landen eerder als neven en nichten. Maar iedereen in de familie weet dat het in feite onnatuurlijk is om jezelf onder water op te houden en erkent dat daar risico's aan verbonden zijn. Daarom houdt het lot van de San Juan met zijn 44 opvarenden de hele internationale familie in onzekerheid. Van Chili tot Vietnam, van Israël tot Zweden en natuurlijk ook onze eigen Nederlandse onderzeedienst.”

Argentinië heeft de reddingsactie naar de vermiste S-42 ARA San Juan met 44 opvarenden gestaakt (hier op archiefbeeld). De zoektocht naar de onderzeeboot gaat wel door, zodat de boot en de bemanningsleden uiteindelijk kunnen worden geborgen (foto: Martin Otero – Naval Base Mar del Plata)

Veiligheid prio-1

Aan speculeren waagt hij zich niet. “Pas als de boot gevonden wordt, weten we meer. Maar iedere onderzeebootman kent de twee grootste gevaren aan boord: rook van binnen en water van buiten. Er zit slechts een paar centimeter staal tussen jou en het ijzige water en het drukverschil is enorm. We kunnen dus niet even naar buiten als het in de boot misgaat. Niet zo vreemd dat veiligheidsbewustzijn bij iedere bemanning prio-1 heeft. Je bent letterlijk iedere dag bezig met veiligheidsoefeningen. Het gaat nooit uit je brein. Omdat iedereen weet dat je vaak maar één kans krijgt om het goed te doen...”

Goed getraind

Als het dan toch mis gaat, weet de bemanning van een onderzeeboot exact hoe te handelen. “We steken enorm veel tijd en training in het beoefenen van de juiste procedures. Ieder bemanningslid weet precies wat hem te doen staat. Wij trainen onze crews zolang mogelijk in de boot te blijven en te proberen een stabiele situatie te bereiken. Stabiel wil zeggen dat er niks meer naar binnen kan (lees: water) en dat de atmosfeer onder controle blijft. Omdat de hoeveelheid zuurstof beperkt is, kan er worden gewerkt met speciale zuurstofkaarsen. Verder wordt er zo min mogelijk energie gebruikt en ligt men veel op bed te rusten, juist om het zuurstofverbruik te beperken.”

Beelden van de intensieve training van onderzeeboot-crews in de Triton 12. Dit is een twaalf meter diep duikbassin in het zwembad in Den Helder, met onderin een ontsnappingsluik.

'Onze mensen trainen regelmatig in de ontsnappingstoren in het zwembad'

Ontsnapping

Mocht het toch noodzakelijk zijn de boot onder water te verlaten, dan kan dat met behulp van een reddingsonderzeeboot of via een ontsnappingstoren. “Een reddingsonderzeeboot is ideaal: die koppelt gewoon aan en je stapt bijna droog over. Maar dan moet je eigen boot niet onder een te scheve hoek liggen, want dan lukt het niet meer. Dan kun je de boot altijd nog verlaten met een speciaal pak, maar dat doe je bij voorkeur als er al reddingsschepen boven je liggen te wachten. Daarvoor trainen onze mensen regelmatig in de ontsnappingstoren in het zwembad.”

INTERNATIONALE HULP

Na de ramp met de Russische Oscar-klasse onderzeeboot Koersk* lanceerde de NAVO het ISMERLO (International Submarine Escape and Rescue Liaison Office). Bedoeld voor internationale coördinatie bij zoek- en reddingsacties. Daarin ook een overzicht van het beschikbare reddingsmaterieel en de locaties daarvan verspreid over de wereld. 
*Op 12 augustus 2000. Alle 118 opvarenden kwamen om.

 “Zodoende kan snel worden gereageerd als het ergens op de wereld onder water mis gaat. Onderdeel daarvan is een site met chatbox, waarin de hele community real time alle zaken met betrekking tot reddingsacties deelt. Inclusief technische gegevens die benodigd zijn bij dergelijke acties.

Ook oefenen we regelmatig in internationaal verband operaties met elkaars reddingsmiddelen. Aanstaande zondag tekent Nederland een Memorandum of Understanding met Zweden, over het vaker oefenen met hun gespecialiseerde reddingsonderzeeboot URF.”

De Argentijnse marine stopt met de reddingsactie voor de bemanning van onderzeeboot ARA San Juan, die meer dan twee weken gelden verdween. De marine heeft de hoop officieel opgegeven. De zoektocht gaat wel door, zodat de boot en de bemanningsleden uiteindelijk kunnen worden geborgen.