Infanteristen op evacuatietoer tijdens oefening Swift Response

“Ruhe, ruhe.” Onder het oog van militairen van de Bravo-compagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon probeert de driftig gebarende burgemeester van het oefendorp Enslwang de opdringende menigte te kalmeren. De vijand, Torrikans, rukt op. Iedereen moet worden geëvacueerd. De deze week beëindigde NAVO-oefening Swift Response draaide naast luchtmobiele operaties ook om evacuatietrainingen. ”Win sympathie. ”

Tekst: Jack Oosthoek
Foto’s: sergeant-majoor Maartje Roos
Video: Pieter Visser en Jeroen Los (camera)
Montage: Hans Kleijwegt

Enslwang ligt verscholen in Hohenfels, een hermetisch afgesloten oefenterrein van de US Army in het noorden van het Duitse Beieren. Nerveus scholen de inwoners samen bij Gasthaus zur Traube. Overal koffers. Enslwang ligt plotseling in een combat zone. Wat is de burgemeester met ons van plan, vragen de bewoners zich af. In werkelijkheid staan deze ‘acteurs’ op de loonlijst van een civiele Duitse organisatie die vrijwilligers levert voor militaire oefeningen om deze zo realistisch mogelijk te maken.

Militairen van de Bravo-compagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon houden een oogje in het zeil bij de ingang van het bedreigde dorp. De burgemeester (opgestoken hand) probeert de toegestroomde menigte rustig te krijgen.

Foute opmerking

De burgemeester bepaalt met naamlijsten de volgorde van de evacuatie. “Eerst de buitenlanders.” Foute opmerking. Protesten vliegen hem om de oren. “Ik heb hier geen begrip voor”, roept een man luidkeels. “We willen de generaal spreken”, zegt een ander. De vrijwilligers spelen hun rol met bijna angstaanjagende overtuiging.

Infanteristen van 17 Pantserinfanteriebataljon observeren het pandemonium. Net als kolonel Harm van der Have, chef-staf van de eveneens aan de training deelnemende 11 Luchtmobiele Brigade: “Een militair moet bij een evacuatie niet de baas willen spelen. Dat is aan de civiele autoriteiten. Wij houden alleen de omgeving in de gaten.”

Wie niet meewerkt, moet het ‘toneel’ verlaten. De acteurs speelden hun rol vaak heel realistisch. Nederlandse militairen houden het geheel in de gaten.

Empathie

De vlam dreigt in de pan te slaan. Geschreeuw, geduw, getrek. De politie voert enkele heethoofden af. Compagnies sergeant-majoor Peter Bakkes van de Eagle-compagnie maant tot kalmte. “Gaat u naar huis. Behoudt de rust.” Dat helpt. De operatie herinnert hem aan zijn uitzending destijds naar het door oorlog geteisterde voormalige Joegoslavië. Hij leerde dat een militair tijdens een evacuatie empathie moet tonen. “Vraag je af hoe jij het zou vinden als militairen jouw dorp bezetten. Laat blijken dat je er voor de mensen bent, niet voor jezelf. Win sympathie.” Van der Have: “Bij een evacuatie voert beheersing de boventoon. Radeloze mensen kunnen radeloze dingen doen.”

Goodwill

Volgens observer luitenant-kolonel Schippers van 11 Luchtmobiele Brigade boeken de Nederlanders vooruitgang met de hulp van de Amerikanen. “Wie denkt dat hij van deze actie weinig leert, heeft het mis.” Anti-tankschutter soldaat 1 Jannes van de Eagle-compagnie beaamt dat. “In deze oefening leert een militair goodwill bij de mensen te kweken. Dat sluit goed aan bij de hoofdtaak van Defensie, vrede brengen.”