Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto U.S. 6th Fleet, Mediacentrum Defensie
Grote oefening in Schotland
Met een gloednieuwe radar, de enige in zijn soort in Europa, hebben de Koninklijke Marine en het bedrijf Thales de afgelopen week een ballistische raket in de ruimte opgespoord. Met die informatie kon een Amerikaans marineschip het projectiel al buiten de dampkring vernietigen, voordat ze hem überhaupt zelf in de smiezen hadden.
Er werd reikhalzend uitgekeken naar de cruciale oefening Formidable Shield in Schotland, waarin de dreiging van ballistische raketten centraal stond. Vanaf het eiland Benbecula werd een Terrier Oriole-raket afgeschoten, die met bijna 15.000 kilometer per uur door de ruimte vloog. Op 200 kilometer boven het aardoppervlak heeft het Nederlandse marineschip Zr. Ms. De Ruyter het projectiel met krachtige radarsignalen gedetecteerd en gevolgd.
Koploper
Een technisch hoogstandje, dat voorheen alleen Amerikanen konden. Met de nieuwe radar behoort Nederland, naast Amerika, tot de koplopers binnen de NAVO op het gebied van de maritieme radarontdekking van ballistische raketten.
Ballistische raket
De Amerikaanse ballistische raket Terrier Oriole is een tweetrapsraket, die een Medium Range Ballistic Missile moet nabootsen. Het projectiel vliegt, na opbranden van de tweetrapsraket, volgens de wetten van de ballistiek. Dus in een boog van punt a naar b, net als een weggeschoten voetbal.
Buiten de atmosfeer vernietigen
Met de bevindingen van de Nederlanders werd een Amerikaans marineschip direct gealarmeerd. Deze ‘destroyer’ lanceerde vervolgens een zogenoemde SM-3 raket om het aanstormende gevaarte buiten de atmosfeer te vernietigen. Die lancering vond plaats nog voordat de Amerikanen het ‘vijandelijke projectiel’ zelf hadden gezien. Een primeur.
Europese marines zijn zelf niet in staat om raketten op zo’n enorme hoogte neer te halen. Of de lidstaten in de toekomst wapensystemen kopen waarmee dat wel kan, is de vraag. “Er worden studies gedaan, maar de politiek bepaalt of dit aangeschaft kan worden en in welk samenwerkingsverband”, reageert kapitein-luitenant ter zee Egbert Vonk.
Noord-Korea
Hij benadrukt het belang van de oefening met de nieuwe radar: “We kunnen straks landen en zelfs delen van continenten veel beter in de gaten houden op naderende raketten. Er zijn recent genoeg berichten in de media verschenen over Noord-Korea en hun experimenten met gelijksoortige wapens. We zouden niet in Schotland oefenen als het niet realistisch is.”
Organisatie
De organisatie van zo’n omvangrijke oefening als Formidable Shield heeft nogal wat voeten in de aarde. Kapitein-luitenant ter zee Egbert Vonk: “We hadden in Schotland een gebied nodig ter grootte van Frankrijk. Er mocht geen zeeverkeer zijn en het luchtruim moest gesloten worden voor de veiligheid. Alle vliegtuigen en schepen werden omgeleid. Patrouillevliegtuigen zijn ingezet om er zeker van te zijn dat er ook echt niemand was. De Amerikanen moesten bovendien een deel van de ruimte veiligstellen.”
Oude radar, nieuwe software
De ultra-geavanceerde SMART-L ELR-radar, ook wel Multi Mission genoemd, die de Nederlandse marine, alsmede de luchtmacht, heeft aangeschaft is pas net gebouwd en wordt nu getest. Voor de oefening in Schotland werd daarom de oude radar van De Ruyter gebruikt, maar met de laatste software van de gloednieuwe radar. Daardoor kon de oefening gewoon doorgaan. Het bedrijf Thales heeft de ballistische raket wel met de nieuwe radar gevolgd, niet vanuit Schotland maar de testlocatie in Hengelo.
Vanaf 2020 operationeel
Vonk: “We gaan de radar in 2019 inbouwen op de 4 luchtverdedigingsfregatten van de Koninklijke Marine. Bij de Zr. Ms. De Zeven Provinciën als eerste. Vanaf 2020 verwachten we dat het schip operationeel kan worden ingezet.”
