PTSS’er Erik Krikke’s ‘Operatie Geslaagd’

Alle puzzelstukjes op hun plaats

‘Welkom op het meest beschoten kamp van Afghanistan’. Erik Krikke (39) weet het nog als de dag van gisteren: zijn uitzending naar Kandahar, 2007. Naarmate de dagen vorderden, drongen de raketinslagen, rode plastic zakken medisch afval en gewonde kinderen zijn professionele pantser binnen. De operatieassistent nam alles mee naar huis. Hij krijgt nachtmerries, maar houdt zijn mond. Pas in 2013 zoekt hij hulp voor zijn posttraumatische stressstoornis. 10 jaar na dato doet hij zijn verhaal in de theatervoorstelling ‘Operatie Geslaagd’. 

“Het was warm en druk.” Meer wilde Krikke terug in Nederland niet kwijt als naar zijn uitzending werd gevraagd. Het groot is het contrast met toen. Op het podium neemt hij zijn publiek mee naar het moment dat hij hoort dat hij op missie gaat. “Hoe ga ik in godsnaam mijn vrouw en kinderen vertellen dat ik de hele zomer weg ben. Zijn verhaal delen, is onderdeel van de verwerking. Een band ondersteunt zijn herinneringen met nummers die hem terugbrengen naar Afghanistan. ‘Fix You’ van Coldplay bijvoorbeeld, draaiden we vaak in de operatiekamer. Bij elke repetitie en voorstelling schiet 1 van ons wel vol. Voor mij is dit nog steeds keiharde therapie”, legt hij na de show uit. 

Aandacht

Commandant van de Defensie Gezondheidszorg Organisatie brigadegeneraal-arts Johan de Graaf snapt wel dat het optreden -  als aanvulling op Krikke’s therapie - goed werkt. “Maar dat wil niet meteen zeggen dat theater en muziek voor iedereen oplossing bieden. Verwerking kan overal in zitten: praten met je naasten, sporten of een reis maken. Andere hulpmogelijkheden ziet De Graaf ook in peergroups. “De hulp is gelaagd. Ook buddy support is ontzettend waardevol: een luisterend oor, een hand op je schouder en een kop thee of een biertje erbij. Op die manier vind je herkenning bij elkaar. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Door contact met elkaar én met de organisatie kunnen we ook aandacht geven aan positieve aspecten van je ervaring, zoals trots en zingeving." 

Pieper

Tijdens Krikke’s eerste dagen in het zuiden van Afghanistan komen patiënten aan de lopende band binnen. De operatieassistent en zijn chirurgisch team maken lange dagen. “Ik weet nog dat ik een keer 24 uur verlof had,” vertelt hij op het podium. “Ik plofte op een bank neer met een stapel oude tijdschriften en een trede waterflesjes. Toen ging mijn pieper af. Nee hé. Meerdere gewonden: ik haastte mij terug naar het militair ziekenhuis.” 

Weggeveegd

Op het whiteboard bekijkt Krikke de opdracht: 6 gewonde Canadese collega’s zijn in aantocht. Ze reden met een patrouillevoertuig op een bermbom. “Dan komt de commandant zijn kantoor uit en maakt van de 6, 4 gewonden. 2 jongens hebben het niet gehaald.” Krikke wacht. ”De commandant loopt opnieuw naar het whiteboard: er komen niet 4, maar 2 gewonden. Zichtbaar tien 10 jaar ouder loopt hij minuten later weer zijn kantoor uit om vervolgens de hele opdracht weg te vegen. “Niemand heeft het gehaald.”

Overweldigend

Na deze indrukwekkende herinnering zet de violist Amazing Grace in. In de zaal reageren mensen emotioneel. Voor wie bijstand nodig heeft, zitten 2 geestelijk verzorgers van het Veteranen Instituut klaar. Na afloop van de voorstelling staan mensen in de rij om Krikke een knuffel of een bemoedigende klap op de schouders te geven. “Ik brak even tijdens de voorstelling, ik herken me zo in zijn verhalen. Dat hij ermee naar buiten treedt, is geweldig”, vertelt een veteraan die in Libanon beide armen verloor. Krikke: “Ik ben dankbaar dat ik dit mag doen. Al is er maar één die ik hiermee help, dan vind ik het briljant. De reacties zijn overweldigend. Ik vraag me af of iemand het in de zaal heeft droog gehouden. Voor mij vielen alle puzzelstukjes op zijn plaats.”