Tekst Kapitein Wouter Helders
Foto Sergeant Jan Dijkstra
De houten kolf van de AR-10 glanst zacht in het licht. Wapenexpert Han Peperkamp houdt het naar wapenolie ruikende geweer bijna liefkozend in zijn handen. “Dit wapen werd in de jaren '50 gebouwd in Zaandam, door staatsbedrijf Artillerie Inrichtingen. Het is een vroege voorvader van de Diemaco,” vertelt hij trots terwijl hij om zich heen gebaart. In houten rekken staan honderden, perfect onderhouden geweren, pistolen, mitrailleurs en andere wapens. Hij twijfelt even en pakt dan een Duits exemplaar op. “Dit Fallschirmjäger-geweer komt uit de studieverzameling van de KMA. Toen verschillende collecties werden samengevoegd werd hij bijna weggegooid. Gelukkig hebben we hem kunnen redden. Het is een uniek wapen dat nu makkelijk een halve ton waard is.”
De wapens, opgeslagen in een klimatologisch beheerste wapenkamer, maken deel uit van de grootste collectie historische wapens die de krijgsmacht rijk is. En ze staan niet op zich zelf. Op mobilisatiecomplex Maaldrift, een midden in een Wassenaarse woonwijk gelegen depot, staan loodsen vol met jeeps, rups- en pantservoertuigen, vrachtwagens en ander uniek materieel. “We kunnen helaas niet alles bewaren”, legt Gerard Santes uit, “maar de meest unieke en tijdsbepalende stukken worden hier opgeslagen en onderhouden.”
Santes, afdelingshoofd bij de Concerncontrole, stond 16 jaar geleden aan de wieg van wat tegenwoordig de Rekwisieten Commisie Koninklijke Landmacht heet. Het is een neventaak die veel van zijn vrije tijd opslokt, daar hij als voorzitter zorg draagt voor het reilen en zeilen van de commissie. Samen met een paar vaste medewerkers en een klein legertje vaste vrijwilligers zorgt hij voor het registreren, beheren en onderhouden van de collectie.
Zwart Boek
“We zijn geen museum”, benadrukt Santes. “Het gaat er juist om dat de spullen actief ingezet kunnen worden om mensen er blijvend aan te herinneren hoe Defensie en de Koninklijke Landmacht in het bijzonder in vroegere tijden functioneerde.” Geen wonder dan ook dat het in de loodsen gestalde materieel een groot deel van het jaar 'op reis' is. De militaire voertuigen worden bijvoorbeeld ingezet tijdens Open Dagen, herdenkingen en veteranenevenementen, maar ook in films kun je regelmatig iets zien langskomen. Zo wisten de makers van Zwartboek hun weg naar Maaldrift te vinden.
Gepimpte AK-47
Ook operationele eenheden weten wat er in Wassenaar te halen is. Met name de wapenkamer heeft hen veel te bieden. Peperkamp: “Naast historische stukken hebben we hier een grote verzameling wapens van bondgenoten en vijanden in de vorm van een operationele oefenset. Militairen die naar inzetgebied gaan, kunnen hier met wapens die ze daar mogelijk zullen aantreffen bekend gemaakt worden.” Hij laat er een zien, een door een Somalische piraat gepimpte AK-47. “Dit soort stukken zie je misschien niet in musea, maar voor militairen hebben ze wel degelijk een toegevoegde meerwaarde.”
Werkpaard
Dat ook overheden en organisaties buiten Defensie (zoals o.a. het Nationaal Militair Museum, stichting Nationale Veteranendag, etc.) de verzameling op waarde weten te schatten, blijkt wel uit het grote aantal aanvragen die de mannen van Maaldrift jaarlijks binnen krijgen. Voor sergeant-majoor Herman Boers betekent dat steevast werk aan de winkel. Met zijn 18 meter lange dieplader rijdt hij, samen met een collega, het hele land (en over de grens) door om tanks, YPR's, antieke trucks of andere voertuigen af te leveren. Hij doet het werk naast zijn functie bij het vuursteuncommando, veelal in zijn vrije tijd. Boers met een glimlach: “Je moet vrijgezel zijn, voornemens het te worden of gewoon knettergek zijn om dit werk te doen.”
Santes knikt. “We hebben weinig budget en draaien vrijwel alleen op vrijwilligers. Iedereen die hier werkt heeft een passie en beleving voor dit oude materieel en steekt er heel veel tijd in.” De beloning voor hun bloed, zweet en tranen? “Ze mogen, na de juiste opleidingen, rijden op de oude tanks en voertuigen en gaan mee naar allerlei events,” legt Santes uit. “Voor mannen met deze passie is dat de mooiste beloning die er is.”
Hoewel de gewone sterveling niet snel de kans zal krijgen om een blik te werpen in de depots van Maaldrift, wil de Defensiekrant haar lezers toch een spreekwoordelijk bot toewerpen. Hieronder een kleine selectie van verborgen pareltjes.
