Tekst Ingmar Kooman
Foto Hans Roggen | Infographic: MCD

Uitgestrekte modderpoelen weerspiegelen donkere wolken. Zomer in Nederland. Maar brandgevaar ligt zelfs nu op de loer, zo bleek afgelopen maandag in de duinen bij Schoorl. De brandweer maakte daar dankbaar gebruik van een door Defensie geslagen waterput en hield de schade beperkt. Ook op de Veluwe wapent de Genie de natuur tegen vuur.

Bosnië, Irak, Afghanistan, of gewoon de Veluwe. Het waterboordetachement is overal inzetbaar, behalve in de poolgebieden. In eigen land leggen de genisten op verzoek van de Veiligheidsregio’s zogeheten calamiteitenputten aan in natuurgebieden.
38 centimeter doorsnede, een gewicht van 500 kilo: de boorbeitel van de waterboorinstallatie valt zeker in de categorie ‘zwaar kaliber’.
Elke metalen boorbuis is 10 meter lang. Door ze aan elkaar te schakelen, kan de installatie steeds dieper in de grond doordringen. Bij deze boring volstaat 60 meter, maar de genisten gaan soms tot wel 200 meter. De machine kan zelfs 600 meter aan.
Om op diepte naar water te boren, gebruik je… water. Om te voorkomen dat de put tijdens of direct na het boren instort, pompen de genisten het water onder druk in het boorgat. Dat houdt de wanden stabiel. De 20 tot 25 kuub water die nodig is voor het slaan van een put voert de brandweer aan.
‘Elk gat is anders’, zeggen ze bij het waterboordetachement. Het boren gaat dus niet op de automatische piloot, maar op gevoel. Wanneer de boormeester een laag dikke klei aanboort, loopt de machine zwaarder. Bij een laag grind gaat de boor klapperen.
De ‘oogst’ van het boren. Fijn en grof zand, klei of grind. Van elke geboorde meter belandt een monster in de speciale bak. Dat geeft een mooi inkijkje in de bodemsamenstelling. Belangrijk, want dat bepaalt op welke diepte de ‘waterboorders’ het water gaan halen.
De boormeester, sergeant-1 Manuel van Groningen, spreekt het ‘aanvalsplan’ door met zijn boorploeg. Het waterboordetachement is een kleine, gespecialiseerde eenheid. De veteranen binnen de ploeg hebben meer dan 100 waterputten op hun naam staan.
Van boorgat naar waterput. De 0,75 millimeter smalle sleuven in de plastic buizen laten alleen het grondwater door. Samen met het omliggende filtergrind en filterzand vormt dit een zogeheten filterpakket van ongeveer 35 meter lengte.
Laatste buis erin en de klus is geklaard. Nog een laatste test en dan is het te hopen dat de brandweer de put nooit nodig heeft. Maar als het zover is, dan kunnen ze 90 kuub water per uur oppompen. Ten minste 50 jaar lang.