Ruim baan maken

Nederlandse mijnenjagers, een hydrografisch vaartuig en duikers baanden in de Oostzee letterlijk en figuurlijk een weg voor een grote marinevloot.

Het gevaar onder de waterspiegel komt in allerlei soorten en maten. In langwerpige cilinders die op de zeebodem wachten of in bollen die onder de waterspiegel meedeinen. Dat zijn voornamelijk de 'oudere' zeemijnen. Modernere versies zijn kleiner, kegelvormig en graven zichzelf in op de zeebodem. "Die hebben speciale verf waardoor ze moeilijker zijn te vinden. Dat is wel een uitdaging", zegt mijnenjachtsofficier luitenant ter zee 2 Joost Maas.

Mijnenjagen

Samen met zijn collega's van mijnenjager Zr.Ms. Urk nam Maas de afgelopen weken deel aan de internationale marine-oefening Baltic Operations (BALTOPS). Mijnbestrijding is hierbij een belangrijk onderdeel. Niet alleen om de weg vrij te maken voor grotere schepen, maar ook om amfibische landingen veilig te kunnen uitvoeren.

Verborgen in de diepte

Een internationaal eskader mijnenjagers, waaronder ook Zr.Ms. Zierikzee, Willemstad en Makkum moest op zoek naar tientallen oefenmijnen. Ieder op zich piepkleine, maar levensgevaarlijke stipjes in de grijze diepten van de Oostzee. Althans, als het echte mijnen zouden zijn. "Echte mijnen zijn goedkope wapens met een grote impact", vertelt luitenant ter zee 1 Jan Wijchers. "Eén mijn heeft al effect. Dan ligt een vloot stil. Laat staan dat er 30 liggen, dan ben je echt wel even bezig."

Speuren en boem

De jagers zoeken met een sonar naar verdachte objecten. Die worden onderzocht met een duikrobot of door duikers en vervolgens tot ontploffing gebracht. "Met 1 mijn ben je dan al snel een uur bezig", weet Wijchers, die zelf jarenlang commandant van een mijnenjager was.

Onschatbare waarde

Stormen en stroming verplaatsen zandbanken en leggen wrakken bloot, aldus hydrograaf luitenant ter zee 2 Oudste Categorie Roel Masselink. Zulke obstakels moeten bekend zijn zodat landingsvaartuigen veilig militairen en materieel op het strand kunnen zetten.

Obstakels

Stormen en stroming verplaatsen zandbanken en leggen wrakken bloot, aldus hydrograaf luitenant ter zee 2 Oudste Categorie Roel Masselink. Zulke obstakels moeten bekend zijn zodat landingsvaartuigen veilig militairen en materieel op het strand kunnen afzetten.

Bult

Zo was er voor de kust van het Poolse Ustka een hoge zandbank die het werk van landingsvaartuigen met veel diepgang zou bemoeilijken. "Die bult is op zeekaarten niet te zien", zegt de hydrograaf. De verkenning van de zeebodem moet dan ook onverwachte en onprettige verrassingen voorkomen. Masselink: "Er is een filmpje waarop is te zien hoe Amerikaanse mariniers uit het landingsvaartuigen stappen en meteen zinken. Dan is er dus duidelijk geen verkenning uitgevoerd."

Meer weten over mijnenjagen? Lees eind juli de nieuwste editie van het marineblad Alle Hens.

BALTOPS is een jaarlijks terugkerende multinationale oefening om de flexibiliteit en interoperabiliteit tussen de deelnemende landen en eenheden te vergroten. De eenheden oefenen in een realistisch scenario onder andere maritieme interdictie operaties, onderzeebootbestrijding en amfibische operaties om de regionale veiligheid te waarborgen. Deze oefening past binnen de reassurement measures van de NAVO. Het is een van de oefeningen in de Baltische Regio, waarmee de NAVO haar aanwezigheid toont. In totaal zijn er ongeveer 15.000 militairen uit 19 verschillende NAVO-landen en 3 niet-NAVO partners in juni aan het trainen in de Baltische Regio. Van de 49 deelnemende schepen (en 1 onderzeeboot) varen er 5 onder Nederlandse vlag. Ook levert Nederland een very shallow water team van de Defensie Duikgroep.