Dit artikel hoort bij: Defensiekrant 12

Les van ‘Waterloo’: koester je bondgenootschap

Tekst LTZ 2OC (SD) Joost Margés en Ingmar Kooman
Foto Hans Roggen

De Koninklijke Landmacht herdacht donderdag 18 juni de Slag bij Waterloo, die precies 200 jaar geleden plaatsvond. Tijdens een ceremonie met 350 militairen werd op de Bernhardkazerne in Amersfoort stilgestaan bij deze historische slag, die nog steeds betekenis heeft. Detachementen van alle destijds deelnemende regimenten en korpsen kwamen voorbij.

Napoleon vond zijn Waterloo door toedoen van een internationale coalitie, met als kern een Pruisisch en een Brits-Nederlands leger. Onder leiding van de Prins van Oranje, de latere koning Willem II, vochten 30.000 Nederlanders mee. Tijdens de Slag bij Quatre-Bras, 2 dagen voor ‘Waterloo’, brachten de Nederlanders oprukkende Franse troepen tot staan. Hierdoor ontstond een goede uitgangspositie voor de geallieerde troepen bij Waterloo. 

Nederlandse eenheden wisten tijdens de slag op kritieke momenten het tij te keren. “Het was een inzet van vrijwel alles waarover men op dat moment beschikte”, aldus Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Kruif. “Op geen moment in de geschiedenis van de landmacht zijn we zo massaal ingezet en hebben we samen met onze geallieerde wapenbroeders zo’n groot resultaat weten te realiseren.”

De les van Waterloo
Aan het eind van de ceremonie kreeg generaal de Kruif, op voordracht van het personeel, de Bronzen Soldaat uitgereikt. Dit is de hoogste individuele waardering die de landmacht kent.

Grote betekenis

Volgens professor Ben Schoenmaker van de faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden is de Slag bij Waterloo ook vandaag nog van grote betekenis. “Geen land was sterk genoeg om de Fransen alleen te verslaan, dus moesten we de handen ineenslaan. Toch was die samenwerking heel spannend: hoe zou het bondgenootschap zich houden? Zouden landen eigenbelang voor laten gaan en proberen elkaar de kastanjes uit het vuur te laten halen? Uiteindelijk werd Waterloo een succesverhaal. De les die we daarvan kunnen leren is: koester je bondgenootschap! Net als toen hebben we ons bondgenootschap, de NAVO, hard nodig om samen wat te kunnen bereiken. En net als toen moet je bereid zijn daar een prijs voor te betalen.”

Militaire Willemsorde

Voor oud-marineman Arie Zonjee heeft Waterloo niet zozeer een politiek-strategisch, als wel een persoonlijk tintje. Een van zijn voorvaderen, Hubertus Sonjee (toen nog met een S), vocht in Waterloo, in het leger van de Prins van Oranje. “Hij was als veearts van grote waarde voor de cavalerie. Als sergeant van de Huzaren van Boreel nam hij deel aan de slag bij Waterloo, waar hij zelfs een vaandel van de Napoleontische troepen te pakken kreeg. Dit leverde hem de Militaire Willemsorde op.”

Waar Zonjee met gepaste trots spreekt over de verrichtingen van zijn voorvader, kijkt De Kruif met eenzelfde gevoel terug op de inzet van 200 jaar geleden: “Wij mogen trots zijn en dit gebruiken als baken. Nu en in de jaren die voor ons liggen, is een rol weggelegd voor de Koninklijke Landmacht, aldus de hoogste baas. "Een rol die wij samen eerst goed kunnen invullen door bewust om te gaan met de voorbeelden die onze voorgangers ons gaven.”

Schilderij

‘De Slag bij Waterloo’ van Pieneman (1824) is met een afmeting van 5.67 x 8.23 meter het grootste schilderij van het Rijksmuseum. Het schilderij was aanvankelijk bedoeld voor Wellington. Maar toen koning Willem I het zag, kocht hij het voor zijn zoon.

Cruciale viersprong

Twee dagen voor de Slag bij Waterloo leverden de Belgisch-Nederlandse en Nassausche troepen slag bij het kruispunt Quatre-Bras in de buurt van Nijvel. Ondanks zware verliezen wisten ze de Franse opmars te stuiten. De Britse troepen konden hierdoor de strategisch belangrijke hogere grond bij Waterloo bezetten.

Wellington

Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington (1769-1852). Commandant van het Brits-Duits-Nederlandse leger, bestaande uit zo’n 73.000 man. Hier krijgt hij te horen dat de Pruisische troepen te hulp komen. Napoleons strategie om de geallieerde legers afzonderlijk te verslaan, faalt.

Goed bericht

Luitenant-kolonel John Freemantle bericht Wellington dat de Pruisen onder aanvoering van veldmaarschalk Blücher op het slagveld zijn aangekomen.

Prins van Oranje

Kroonprins Willem Frederik, de latere koning Willem II (1792-1849). Generaal in Engelse dienst, commandant van het Belgisch-Nederlandse leger. Wordt op een brancard afgevoerd nadat hij door een kogel gewond is geraakt aan zijn schouder.

Chassé

David Hendrik baron Chassé (1765-1849). Nederlands generaal. Had het bevel over de Nederlandse 3e divisie tijdens de Slag bij Waterloo in 1815. Zette een beslissende, succesvolle charge in op de gevreesde Franse Keizerlijke Garde.

Einde oorlog

Krijgsgevangen genomen Franse militairen worden afgevoerd.

Meer Waterloo?

Ben Schoenmaker, Jeroen van Zanten en Jurriën de Jong, ‘Waterloo. 200 jaar strijd’ Uitgeverij Boom ISBN: 9789089534743 (328 pagina’s). Prijs: €19,90 Dit boek hoort bij de tentoonstelling Ooggetuigen van Waterloo, tot en met 27 september 2015 te zien in het Rijksmuseum.