04

Dit artikel hoort bij: Defensiekrant 08

Europa traint in Nederland

Tekst Arno Marchand

Oefeningen Frisian Flag op Leeuwarden en de EART op Eindhoven

Nederland was de afgelopen 2 weken gastheer voor twee grote internationale vliegoefeningen. Frisian Flag op de vliegbasis Leeuwarden is voor jachtvliegers al jarenlang één van de beste trainingen in Europa. Nieuw is de European Air-to-Air Refueling Training (EART). Deze exercitie voor tankvliegtuigen vond dit jaar voor het eerst plaats vanaf vliegbasis Eindhoven. Beide trainingen ondersteunden elkaar van begin tot eind. Voor luchtmachten van in totaal 11 Europese landen was Nederland de ‘place to be’.

Frisian Flag richt zich ieder jaar op internationale samenwerking. 9 landen – Nederland, België, Denemarken, Duitsland, Finland, Groot-Brittannië, Noorwegen, Portugal, Spanje – plannen gezamenlijk missies en voeren die boven de Noordzee uit. Per missie gaan zo’n 45 toestellen vanaf Leeuwarden de lucht in voor een gecombineerde luchtoperatie. Alle deelnemers werken zowel verdedigings- als aanvalsscenario’s af. De missies vinden 2 keer per dag plaats en worden ondersteund door AWACS-radarvliegtuigen van de NAVO of Frankrijk.

Zonder tankvliegtuigen worden Frisian Flag-missies een heel stuk korter. Tankvliegtuigen zijn daarom essentieel. Van deze soort zijn er in Europa veel te weinig. Effectief samenwerken is dan ook het sleutelwoord. Het was voor het eerst dat de tanker-oefening werd gehouden. De organisatie was in handen van vliegbasis Eindhoven, in samenwerking met het aldaar gevestigde European Air Transport Command, de EART.

Druk

Op vliegbasis Leeuwarden stonden twee weken lang ruim 50 bezoekende vliegtuigen.

Naast Nederland vaardigden ook België, Denemarken, Noorwegen (foto) en Portugal F-16's af. De Finse luchtmacht stuurde 6 F/A-18 Hornets. Uit Duitsland (foto) en Spanje kwamen in totaal 17 Eurofighters. Nederland leverde ook een C-130 transportvliegtuig en Groot-Brittannië een Da-20 storingsvliegtuig. Foto: sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann

Afspraken

De uitvoeringen van Frisian Flag en de EART vinden plaats in het luchtruim boven de Noordzee.

“Daar zijn oefengebieden van Nederland, Duitsland en Denemarken aan elkaar gekoppeld”, vertelt F-16 vlieger kapitein Jos, supervisor van Frisian Flag. “In de ‘Duitse bocht’ staan ook gronddoelen en luchtafweersystemen opgesteld. De afspraken daarover zijn ruim van tevoren gemaakt met de luchtverkeerscentra uit Nederland, Duitsland en Denemarken. De voorbereiding van een oefening als deze duurt dan ook ruim een jaar.” Foto: sergeant-1 Eva Klijn

Realistisch

Internationaal trainen is noodzakelijk om missies in Afghanistan en boven Libië in de toekomst mogelijk te maken.

De organisatie van Frisian Flag is in handen van 323 TACTES Squadron op vliegbasis Leeuwarden. Deze eenheid zorgt zowel nationaal als binnen Europa voor standaardisatie in het opereren met de F-16. Foto: Ceesnan Dogger

European Air-to-Air Refueling Trainging

Tanken in de lucht is voor jachtvliegtuigen onontbeerlijk. “Na een paar uur is de brandstof namelijk op”, geeft commandant vliegbasis Eindhoven kolonel Johan van Soest aan.

“Tankers zijn een schaars goed en moeten zo effectief mogelijk worden ingezet”. Alleen bestond daarvoor nog geen oefening. Met de EART wel. Directeur Operatiën Commodore Dennis Luyt: “Doordat Frisian Flag ook in Nederland wordt gehouden, is dit de perfecte gelegenheid om twee takken van sport met elkaar te verenigen.” Foto: sergeant-1 Joyce Rutjes

‘Kleine Red Flag’

De Spaanse majoor Ignacio Hernández was eerder op Leeuwarden als demo-piloot van de F/A18 Hornet. Dat was tijdens de luchtmachtdagen van 2007.

Hij is blij voor het eerst bij Frisian Flag te zijn. “Dit is de beste oefening in Europa omdat hier alles om samenwerking tussen vliegers draait. Een soort Red Flag (VS, red.) maar dan anders.” Foto: sergeant-1 Eva Klijn

Verbindingen

Een grote luchtoperatie kan in deze tijd niet meer zonder moderne communicatie- en verbindingsmiddelen.

Link16 voor het versturen van gegevens tussen de deelnemers is tegenwoordig een must. De Nationale Datalink Management Cell (NDMC) regelt en beheert tijdens Frisian Flag alle Link16 radioverkeer. De opbouw van dat scenario duurt ongeveer een half jaar. Het NDMC stuurde de Deployable Component en veertien man naar Leeuwarden. Normaliter opereert deze club vanaf het AOCS Nieuw Milligen, waar ook de luchtgevechtsleiding zit. Foto: sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann

EART

Drie verschillende tankers van evenzoveel naties: een Nederlandse KDC-10, Duitse Airbus A310MRTT en Italiaanse KC-767A vliegen in een unieke formatie.

De diversiteit is een probleem, standaardisatie moeilijk. Om dingen samen te kunnen doen, zijn uitwisseling van kennis en ervaring een must. De EART staat er bol van. Commandant Van Soest hoopt dat de training volgend jaar weer op Eindhoven plaatsvindt. Overigens neemt Nederland het voortouw in de selectie op termijn voor een vervangend type tanker voor de Europese gebruikers. Foto: sergeant-1 Joyce Rutjes

Economisch

Ook in economisch mindere tijden is de oefening een uitkomst. Samenwerking om kosten te besparen vormt het sleutelwoord.

Frisian Flag is hiervan een goed voorbeeld. Voor Nederland zijn bijvoorbeeld geen kosten voor transport van mens en materieel naar overzeese gebieden. Bovendien ligt de vliegbasis dicht bij het grote oefengebied boven de Noordzee, waardoor geluidshinder boven land wordt beperkt. Deelname aan oefeningen in het buitenland blijft ook in de toekomst noodzakelijk. Inzet van echte wapens is in Nederland bijvoorbeeld zeer gering mogelijk. Foto: sergeant-1 Eva Klijn

Logistieke samenwerking

Tijdens Frisian Flag 2014 werken diverse landen voor het eerst ook op logistiek gebied samen.

Dat zijn de European Participating Air Forces (EPAF)-landen België, Denemarken, Noorwegen en Portugal, verenigd in de European Expeditionairy Air Wing. Deze samenwerking heeft enerzijds tot doel om een goed geoliede logistieke samenwerking op te zetten en anderzijds onnodige kosten te vermijden. Foto: Ceesnan Dogger

Provinciebelang

Tussen laatste landing en 1e take off zit anderhalf uur. In die tijd moeten alle toestellen getankt worden.

Een enorme logistiek klus waarvoor Leeuwarden hulp krijgt van alle andere luchtmachtonderdelen. Deelnemende landen betalen hun eigen transport, legering en brandstof en verblijfskosten. Op de basis werken zo’n 800 extra manschappen die allemaal in de regio verblijven. Voor de Friese horeca betekent de oefening een grote financiële injectie in het laagseizoen. Foto: sergeant-1 Eva Klijn