In de huidige turbulente wereld is de kans op meer oorlogsgeweld in Europa reëel. Het spreekt voor zich dat de medische keten voorbereid moet zijn op rampspoed van grote omvang. Daarom wordt in het Calamiteitenhospitaal in Utrecht jaarlijks een crashtest voor militaire en civiele zorgverleners gehouden. Vorig jaar zorgde een ingestorte parkeergarage voor complete chaos. Editie 2025 draaide om massale gewondenopvang na een zware raketinslag.
Doel van de jaaroefening is om samenwerking, medische capaciteit en procedures tijdens een stresssituatie te toetsen. Daarbij worden naast de spoedzorg en triage ook de communicatie en logistiek op de proef gesteld. Het Calamiteitenhospitaal is de enige opvang in Nederland die binnen 30 minuten operationeel kan zijn om grote aantallen gewonden te behandelen. Het Calamiteitenhospitaal is in dat opzicht zelfs uniek in de wereld. Vanuit Defensie deden 43 zorgverleners en 35 studenten van het Defensity College mee, onder wie meerdere artsen-in-opleiding van de marine. Daarnaast was er ondersteuning aanwezig variërend van observers tot administratieve krachten. Het Calamiteitenhospitaal wordt dagelijks aangestuurd door luitenant ter zee 1 (SD) Joris Prinssen. De grootste medische vertegenwoordiging tijdens de jaaroefening was met 300 specialisten afkomstig uit het naastgelegen UMC Utrecht. Dat er ook militairen onder de gewonden waren, kwam doordat de raket een militair/burger doelwit trof. Aan de militaire en burgermedici de opdracht om enkele honderden gewonden te behandelen. Om die realistisch uit te beelden, was een klein legertje van rond 170 slachtoffer-acteurs actief. Een deel van hen werd bij herhaling opgevoerd. Dat gold ook voor de verwanten van slachtoffers. De training werd door verscheidene militaire en burgerautoriteiten bezocht. Onder hen de burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma. “Ik vond het indrukwekkend om te zien hoe iedereen op elkaar is ingespeeld en hoe soepel de opvang van gewonden verloopt. Dat is een geruststellend gevoel als je inwoner van Nederland bent. Als burgemeester van Utrecht ben ik er trots op dat we in crisissituaties weerbaar zijn en snel zorg kunnen bieden.” Ook minister Jan Anthonie Bruijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) was aanwezig. Vierdejaars Geneeskunde en korporaal LDGD Robin deed voor het eerst mee aan een calamiteitenoefening van deze omvang. Het viel de werkstudent op dat militair en burgerpersoneel, dat eerder niet of nauwelijks met elkaar samenwerkte, tijdens de training soepel en georganiseerd patiënten met complex letsel wisten te behandelen. “Dat teamwork sprak me erg aan.” Iedere slachtoffer-acteur kreeg een eigen scenario mee: van lichtgewond tot levensbedreigend. Ook waren er patiënten met een al bestaande aandoening, zoals doofheid, sikkelcelziekte of een traumatische ervaring. Het was aan de zorgverleners om alles te achterhalen en te midden van de voortdurende stroom aan patiënten ieder individu de juiste zorg te geven. Voordeel van het Calamiteitenhospitaal is dat alle slachtoffers op 1 locatie worden behandeld, wat de coördinatie vereenvoudigt en ook sociaalpsychologisch betekenisvol is voor slachtoffers en verwanten. Interessant oefenaspect was dat op een gegeven moment het patiënten-registratiesysteem HiX werd uitgeschakeld. Dat was om te simuleren dat het ondersteunende personeel zich moest zien te redden zonder IT-ondersteuning. Het Calamiteitenhospitaal is een samenwerking van de ministeries van Defensie en VWS en het UMC Utrecht. Het heeft een capaciteit van 200 bedden, naast enkele operatiekamers en isolatieboxen voor bijzondere infectieziekten. Laatstgenoemde capaciteit werd eerder dit jaar geactiveerd toen het vermoeden bestond dat een patiënt besmet was met het Lassa-virus. Vanwege de grote kans op verspreiding van een dergelijke besmetting werd er toen voor gekozen de man in het Calamiteitenhospitaal op te vangen. De situatie in de wereld vereist dat Nederland goed voorbereid moet zijn op urgente, massale zorgverlening, als gevolg van grootschalige rampen, omvangrijke ongevallen en besmettingen, terrorisme en oorlogssituaties. Tijdens editie 2025 van de jaaroefening lag de focus dus op zorgverlening tijdens een internationaal gewapend conflict.
