Column Commandant Zeestrijdkrachten
Op de ochtend dat ik deze column schrijf opent de nieuws-app Nu.nl met het bericht dat de secretaris-generaal van de NAVO ons waarschuwt voor ‘een decennium van confrontatie’. Eerder deze week antwoordde minister van Defensie Kajsa Ollongren ‘ja’ op de Kamervraag ‘of zij de zorg van haar Duitse collega onderschrijft voor een directe militaire confrontatie tussen NAVO en Rusland’. En eerder deze maand deed luitenant-admiraal Rob Bauer, al de uitspraak ‘dat we als samenleving het onverwachte moeten gaan verwachten’.
Betekent dit dat er morgen Russen aan de Nederlandse grens staan? Nee, dat niet. Maar het gaat er volgens mij wèl om dat we als Nederland, als Defensie en als Koninklijke Marine, niet naïef moeten zijn over wat er om ons heen gebeurt. Als we geen actie nemen, als we niet in het juiste tempo onze defensie versterken, wordt de kans aanzienlijk groter dat we ons binnen de komende tien jaar wel geconfronteerd zien met een conflict of oorlog waar we middenin komen, ofwel waarin we actief zullen moeten vechten. De wereld verandert, wordt zienderogen gevaarlijker, en toch voelen we deze urgentie niet altijd voldoende. Gevaar gaat niet alleen uit van de oorlog in Oekraïne. Het komt ook voort uit wijdverspreide instabiliteit en dreiging; van het Midden-Oosten, de Balkan, de Sahel tot het Verre Oosten.
We merken al een toenemende onvoorspelbaarheid in de wereld. Dat leidde onder andere al tot 2 evacuatie-operaties (Kaboel en Khartoem) en recent de inzet van Zr.Ms. Holland in de Middellandse Zee. De gevaarlijke situatie in de Rode Zee is hier eveneens een voorbeeld van. Ook tijdens mijn werkbezoek aan de mariniers in Bosnië en Herzegovina, begin deze maand, bemerkte ik dat daar nog steeds spanningen zijn. Andere landen, onder andere Rusland, proberen deze onrust vervolgens te gebruiken om hun invloed in Europa te vergroten. Aan onze mariniers is nu de opdracht om binnen de EUFOR Althea-missie bij te dragen aan vrede en veiligheid in Bosnië en Herzegovina.
‘We zullen ons moeten aanpassen aan deze sterk veranderende wereld’
Als Defensie in het algemeen en als Koninklijke Marine in het bijzonder, zullen we ons moeten aanpassen aan deze sterk veranderde wereld. Enerzijds zullen we, zoals later deze maand tijdens de grote oefening Steadfast Defender 24, met de NAVO binnen Europa moeten blijven afschrikken. Anderzijds moeten we erop voorbereid zijn dat onze inzet zelfs wereldwijd benodigd is en blijft. Om hieraan te voldoen werken we samen hard aan de marine van nu en de toekomst. Dat doen we met extra middelen, alternatieve instroom van personeel, zoals met het Dienjaar, en de vervanging van bijna de gehele vloot, in de komende jaren. En dat moeten we vooral ook doen in een whole of government of een whole of society approach. Veiligheid is immers niet een begrip dat alleen door Defensie wordt geleverd, want veiligheid is van en voor ons allemaal in Nederland.
Ik realiseer me dat het bovenstaande geen gemakkelijke boodschap is. Maar zoals een oud gezegde gaat: ‘Als je de vrede wil bewaren, moet je je voorbereiden op oorlog’. Dat zorgt voor de beste afschrikking. Ik weet zeker dat wij als Koninklijke Marine de huidige onrust zullen doorstaan, net als in de afgelopen ruim 500 jaar. Dat dit van ons allen een grote inspanning gaat vragen, daar ben ik eveneens van overtuigd. Net als dat ik zeker weet dat ik op jullie kan rekenen om deze situatie samen het hoofd te bieden.
Vice-admiraal René Tas
Commandant Zeestrijdkrachten
