Tekst KAP Saminna van den Bulk
Foto DETSXM en Mediacentrum Defensie
Marinesteunpunt en Mariniersdetachement Sint-Maarten maken professionaliseringsslag
Bij nood en voor ondersteuning of bescherming. Al bijna 10 jaar biedt het Mariniersdetachement Sint-Maarten (DETSXM) vanuit het Marinesteunpunt Pointe Blanche (MSTPPB) bijstand op het adembenemende Caribische eiland. Een periode waarin de mariniers verankerd raakten in de plaatselijke veiligheidsketen en een grote professionaliseringsslag is gemaakt.
Het Nederlandse deel van Sint-Maarten is 34 vierkante kilometer groot, heeft een kleine 40.000 inwoners en kreeg op 10-10-’10 zelfstandigheid binnen het Koninkrijk. Net als Curaçao en Aruba wenste de lokale overheid militaire aanwezigheid. Een kopie van Aruba en Curaçao was snel gemaakt: het werd een detachement mariniers. . ‘Altijd behulpzaam’ luidt de embleemspreuk van het MSTPPB, dat in 2013 een plek in de haven van Pointe Blanche kreeg. De taken van het mariniersdetachement zijn bekend: het beschermen van het grondgebied en het handhaven van de internationale rechtsorde. Maar de derde hoofdtaak, het bieden van ondersteuning bij rampen en crises, vormt het zwaartepunt van de werkzaamheden. Sint-Maarten ligt namelijk in de orkaangordel. Tussen juni en november is er op de Bovenwindse Eilanden een vergrote kans op tropische stormen vanwege het orkaanseizoen.
Altijd aanwezig, maar extra alert
Orkaan Irma raasde in 2017 over het groene eiland en liet een spoor van vernieling achter. Hoewel inmiddels overal gebouwen uit de grond herrijzen, zijn ook ruïnes nog her en der zichtbaar. Die herinneren eraan hoe de natuur (opnieuw) kan toeslaan. “In zo’n geval kunnen we, op formeel verzoek van de lokale autoriteiten, zachte en/of harde militaire bijstand verlenen”, vertelt majoor der mariniers Arie Noordam, sinds 2020 commandant van het Mariniersdetachement. Hij sloot onlangs de tweejaarlijkse Hurricane Relief Exercise (HUREX) af, ter voorbereiding op het inmiddels geldende orkaanseizoen. “In de maanden met een vergroot risico draaien we de reguliere bedrijfsvoering, maar zitten we wel op een notice to move van 48 uur, waarin we volledig moeten kunnen opereren. We zijn altijd aanwezig, maar nu extra alert.”
Vele gedaanten
Het DETSXM valt onder de Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied en bestaat uit 27 VTE’en: 7 stafleden, 16 mariniers binnen een Raiding Section en nog eens 4 binnen de FRISC-sectie. Noordam: “De FRISC-sectie ondersteunt de helft van de tijd de raiding-collega’s. De andere helft is voor onderhoud en varen, ook zeer geregeld naar Saba en Sint-Eustatius.”
Ondersteunen is de voornaamste taak van het detachement. De bijstandsaanvragen vanuit de veiligheidsketen kunnen vele gedaanten aannemen. Denk aan speciale observaties, Search & Rescue-missies, samen met de Kustwacht, of het leveren van boarding-capaciteit door de FRISC-sectie. Ook ligt er een adviserende taak. Een voorbeeld hiervan is het verkennen van stranden en aanlegmogelijkheden voor inkomende marineschepen.
Professionalisering en planning
De langere plaatsingsduur leidde tot meer continuïteit, maar vroeg ook om een professionaliseringsslag, legt Noordam uit. “De roterende eenheden hadden een grote zelfvoorzienendheid en brachten bijvoorbeeld eigen logistiek met zich mee. We wilden echter meer borging creëren. Alles wat wij doen – van losse aankopen, brandstof voor voertuigen en vaartuigen, tot contracten met bedrijven – is nu vastgelegd en is terug te vinden in SAP.”
Andere pijler voor Noordam werd een betere jaarplanning. “We wilden graag een vast programma; zorgen dat wij konden meedraaien met de ‘grote jongens’ op Curaçao en Aruba. Daarom traint het detachement inmiddels integraal mee met de grote oefeningen. Verder reizen we minstens eens per jaar af naar Martinique of Guadeloupe om te trainen met Franse collega’s.”
Klaarstomen
Inzetgereedheid staat hoog in het vaandel. Daarom draait de Raiding Section volledig mee in (internationale) oefeningen in het gebied. Eens per 2 jaar is er op het eiland de HUREX, een joint oefening die militairen in het Caribisch gebied en van ver daarbuiten klaarstoomt voor noodhulpmissies na een tropische storm. Ook tijdens Tradewinds en Windward Express hebben deelnemende landen uit de Carib aandacht voor Humanitarian Aid and Disaster Relief. Bij die laatste oefening ligt de focus nadrukkelijk op het amfibische aspect. Dan is er nog de life firing exercise Baracuda Warrior op Curaçao en ten slotte Caribbean Urban Warrior in de VS die geldt als certificeringsoefening voor de gereedstelling.
Korte lijnen
Bij zijn aantreden in 2020 stond voor Noordam één ding voorop: van het detachement moesten, naast de staf, ook de Raiding Section en de FRISC-sectie een bekend gezicht op het eiland worden. Die eenheden roteerden eerder iedere vier maanden, maar sinds 2020 gaat het om plaatsingen van minimaal 2 jaar. Voor de staf was en is dat 3 tot 5 jaar. “Er was wel een netwerk, maar dat kon nog beter”, legt Noordam uit. “Van de sergeant bij de politie en de korpschef, tot aan de ministers: we hebben inmiddels een hele goede band opgebouwd. Daarin hebben we flink geïnvesteerd door veel overleg. In de basis vertellen wij dan wat Defensie op het eiland doet, hoe een steunverzoek in zijn werk gaat en hoe de logistieke lijnen daarna lopen. Daarnaast hebben we het aantal trainingsmomenten met onze veiligheidspartners verhoogd naar 4 per jaar. Als een calamiteit om onze gezamenlijke inzet vraagt, zijn we er klaar voor.”
Unieke plek
Sint-Maarten is qua plaatsing een waardevolle locatie voor iedere marinier, aldus Noordam. “Misschien heb ik nu wel de mooiste functie ooit”, zegt Noordam met een glimlach. “Je werkt in een klein team, doet mee met alle grote oefeningen in de Carib. Naast veel verantwoordelijkheid – iedereen is een manusje van alles – is er veel vrijheid. De Bovenwindse Eilanden zijn unieke plekken om te werken en te leven, ook vanwege de Caribische sfeer. Om over de groene, ruige natuur en het azuurblauwe water nog maar te zwijgen.”
Daarbij zijn de trainingsfaciliteiten volgens hem in de afgelopen jaren flink verbeterd. “De schietbaan werd vernieuwd en een verlaten hotel op het eiland biedt het ideale decor om te trainen voor noodhulp of operaties in verstedelijkt gebied. Ik merk dat oefenen en trainen op de Bovenwindse eilanden steeds meer in trek zijn. Dat zorgt er wel voor dat we op lange termijn meer (logistieke) capaciteit nodig hebben.”
Orkaanbestendig en duurzaam
Meer capaciteit, die krijgt het detachement in de nabije toekomst, met een nieuw onderkomen bij de Port of St. Maarten, uitkijkend over de betoverende Great Bay. “Een project in samenwerking met de Koninklijk Marechaussee”, vertelt Noordam. “Naar verwachting wordt de nieuwe locatie eind 2026 opgeleverd. Het is de perfecte plek aan het water, vanwaar het FRISC-team makkelijk kan uitvaren. De collega’s van de marechaussee krijgen er hun eigen ingang en verdieping. Het gebouw wordt volledig orkaanbestendig en duurzaam, met de nodige militaire faciliteiten. “Geen twijfel mogelijk: dit wordt de mooiste locatie van Defensie ter wereld.”
