Tekst LTZ 2OC (SD) Joost Margés
Foto John van Helvert
Groepscommandanten breken lans voor Mijnendienst
Toen kapitein ter zee Eric Toebast in 2017 gebouw IJsduiker binnenstapte, als Groepsoudste Klein Bovenwater, verwachtte hij ‘vooral op het vaandel te moeten passen’. Zijn rol veranderde echter in die van Groepscommandant (GC) Mijnendienst en hij groeide uit tot productverantwoordelijke voor het operationele gebeuren. Midden in een overgangsperiode droeg hij onlangs het stokje over aan ranggenoot Lex van der Kraan. Waar ze het over eens zijn: het aanstormende hypermoderne materieel, al vroeg veel verantwoordelijkheid krijgen én de unieke sfeer, dat zijn belangrijke trekkers richting (nieuw) personeel.
“Bij mijn aantreden, zo’n 5 jaar geleden, voelde het als thuiskomen en herkende ik direct weer die kenmerkende Mijnendienst-sfeer”, aldus Toebast. “Een sfeer van hard aanpakken en doorpakken, maar ook van gezelligheid en sociale borging. Samen werken aan het resultaat en aan onvergetelijke avonturen, waarbij iedereen binnen de bemanning telt.”
Voor Van der Kraan is het een feest der herkenning; hij vervulde in het verleden al meerdere functies binnen de Mijnendienst. Net van het KIM, begon hij als wachtsofficier aan boord van de mijnenjagers en werd hij aansluitend mijnenjachtofficier. Jaren later kwam hij terug als commandant van Zr.Ms. Zierikzee. Verder was hij nog binnen de Haagse Defensiestaf betrokken bij de vervanging van de huidige mijnenbestrijdingscapaciteit.
Operatie veiliger
Toebast benadrukt bij zijn afscheid dat de Mijnendienst ook in vredestijd bijdraagt aan het veilig houden van scheepvaartroutes en ‘het creëren van manoeuvreerruimte voor andere militaire eenheden’. “Dit gebeurt onder andere door accuraat hydrografische data te verzamelen, voor de productie van zeekaarten, en het onschadelijk maken van oude en nieuwe explosieven op zee. Ook op dit moment worden bijvoorbeeld bij Jemen en in de Zwarte Zee volop zeemijnen gebruikt om anderen de toegang te ontzeggen.”
Om ook in de toekomst relevant te blijven, lopen er binnen de Mijnendienst veel projecten en initiatieven. “De gehele Mijnendienstvloot wordt binnen 8 jaar vernieuwd; dit geldt voor zowel hydrografen, duikvaartuigen als mijnenjagers. Het mijnenbestrijdingsproces zal in de toekomst vele malen sneller gaan door het gebruik van state of the art onbemande sensoren. De operatie wordt daarbij veiliger, door de mens zoveel mogelijk buiten het mijnenveld te houden.”
Enorme tijdswinst
Van der Kraan, verwijzend naar het voorgaande: “Vanaf 2025 vervangen we de huidige Mine Couter Measures (MCM)-capaciteit door moederschepen en MCM-toolboxen, bestaande uit onbemande platformen, gesleepte sonars, autonome onderwater-vehikels, hightech neutralisatie-systemen en onbemande vliegende drones. Dat gebeurt binnen het binationale project met België, waarbij de Fransen wellicht ook nog aanhaken. Vooruitlopend op de nieuwe schepen, doen we nu al veel ervaring op met die onbemande systemen vanaf het ingehuurde MV GeoSea; dat geeft ons enorme tijdwinst in aanloop naar de nieuwe platformen.”
Vervanging hulpvaartuigen
Parallel aan de vervanging van de MCM-vaartuigen, loopt het project Vervanging Hulpvaartuigen. Deze nieuwe schepen dienen als vervangers voor de huidige duikvaartuigen, hydrografische opnamevaartuigen, het torpedowerkschip Zr.Ms. Mercuur, het opleidingsschip Van Kinsbergen en het transportschip in de West, Zr.Ms. Pelikaan. Deze schepen zullen CO2-neutraal gaan varen, dankzij methanol als brandstof.
Nieuw personeel
Toebast en Van der Kraan verwachten dat de nieuwe schepen, inclusief alle hightech-systemen, een aantrekkende werking hebben voor de Mijnendienst in de huidige krappe tijden op de arbeidsmarkt. Van der Kraan: “Het zijn echt trekkers voor enthousiast nieuw personeel voor de Mijnendienst. Iedereen kan goed personeel gebruiken en wij ook. Mensen denken soms nog wel eens dat je bij ons minder carrière kunt maken en met oud materieel moet werken. Dat laatste is bijna voorbij en wat de carrière betreft: nergens krijg je zo snel zoveel verantwoordelijkheid als bij de Mijnendienst. Als voorbeeld: een commandant van een schip is bijvoorbeeld een LTZ 1, soms zelfs een LTZ 2OC.”
Bier en bitterballen
Van der Kraan toont zich ten slotte opgetogen dat Toebast in zijn nieuwe functie de Nederlandse projectleider voor de nieuwe mijnenbestrijdingscapaciteit wordt bij de Defensie Materieel Organisatie: “Daarmee gaan wij nog regelmatig samenwerken en kan ik nog goed gebruikmaken van jouw ervaringen en expertise bij dit vervangingsproject.”
Toebast heeft er een mooi vergezicht bij: “Ik hoop in 2025 het eerste nieuwe schip, de ‘Vlissingen’, mét muziek van de Marinierskapel op de kade, mét spuitende sleepboten in de haven én met bier en bitterballen bij jou af te leveren, Lex.”
Van Vlissingen tot Delfzijl
De 6 nieuwe mijnenbestrijders krijgen de namen ‘Vlissingen’, ‘Schiedam’, ‘Scheveningen’, ‘IJmuiden’, ‘Harlingen’ en ‘Delfzijl’.
Toegift voor Toebast
“Kapitein ter zee Toebast heeft de Mijnendienst op voortvarende wijze getransformeerd naar een totaal nieuwe, toekomstbestendige organisatie”, zo sprak Commandant Zeestrijdkrachten vice-admiraal René Tas bij gelegenheid van de vaandeloverdracht. “Vervanging van schepen, het meedenken en uitzetten van nieuwe tactieken en concepten, aanpassingen van de infra op het Mijnendienst-complex, enthousiasmeren van het werken met de nieuwste generatie onbemande systemen en de integratie van de Defensie Duikgroep in de Mijnendienst, zijn een paar van de vele zaken waar hij verantwoordelijk voor was.”
De vlootvoogd drukte zijn waardering uit in de vorm van het Ereteken van Verdienste in Brons dat hij Toebast uitreikte. Deze laatste toonde zich na afloop onder de indruk: “Blosjes op de wangen! Ik had het niet verwacht. Er lopen zoveel projecten binnen de Mijnendienst. Dan haal je niet voor alles een 10 en mag je al blij zijn als je uiteindelijk voor alles een voldoende hebt. Ontzettend gaaf dat mensen mij voor deze onderscheiding hebben voorgedragen.”
