Waakhond onderwater

Van Amstel belangrijke bondgenoot binnen CSG van USS Ford

Voor het eerst sinds een aantal jaar bezochten 2 Nederlandse fregatten de VS en Canada: Zr.Ms. De Zeven Provinciën en Van Amstel. Uiteraard geen snoepreisje, maar een operationele onderneming. Integreren in een vlootverband met USS Gerald R. Ford (CVN-78), het grootste, nieuwste en meest geavanceerde vliegdekschip ooit door de Amerikanen gebouwd. Aan boord staan bijvoorbeeld F-18’s, bekend van de recente film ‘Top Gun Maverick’. Binnen de Carrier Strike Group (CSG) sloten naast de Nederlanders ook de NAVO-bondgenoten Duitsland, Frankrijk, Spanje, Denemarken en Canada aan. Wat is de rol van de Van Amstel en hoe ervaren opvarenden dit deployment?

‘Seiner, come in’

Verbindelaar matroos 1 ODVB Diego heeft al vaker binnen een groot vlootverband gevaren. “Voor ons is het dan wel druk op de tactical. Dat maakt het werk ook afwisselend. De Amerikaanse eenheden gebruiken andere procedures, maar uiteindelijk begrijp je elkaar wel. Daarom oefenen we ook.”

Verbindelaars zijn verantwoordelijk voor het bouwen en onderhouden van communicatielijnen met andere eenheden. Naast de radiocentrale, is Diego ook vaak te vinden op de brug. “Tijdens oefeningen staan we als seiner in direct contact met de commandant, de officier van de wacht en de navigatie-officier, maar ook met andere schepen om ons heen. Je wil van elkaar weten wat je van plan bent. Daarvoor houd je de VHF-radio in de gaten en geef je berichten direct door aan de commandant.” Opereren binnen een vlootverband, met 2 RHIB’s te water en een Amerikaanse helikopter die op jouw dek gaat landen: daar komt heel wat communicatie bij kijken. “Wij hebben al veel operationele oefeningen gedraaid de afgelopen jaren”, vervolgt Diego. “Voor mijn ervaring is dat wel goed geweest.” Op de vraag achteraf hoe zijn uren op de brug waren qua communicatie met het vlootverband, is het antwoord dan ook: “Dat ging wel soepel”.

‘Join the navy, see the world’

“Ik ben bij de marine gekomen door de bekende belofte: Join the navy see the world." Het is voor sergeant LDGD Noa de eerste keer dat ze ‘de grote plas’ is overgestoken. Het havenbezoek aan New York vond ze ‘helemaal geweldig; een ervaring om nooit te vergeten’.

Noa vertelt vol enthousiasme over haar werk als Algemeen Militair Verpleegkundige bij de Koninklijke Marine. In de haven van Halifax heeft ze een korte uitwisseling gehad met medisch personeel van USS Ford. Ze kwam tot de conclusie dat op dat schip alles groter is: het team, de ruimtes, de mogelijkheden, maar vaak ook de calamiteiten. Het maakt haar extra trots op wat zij met een klein team voor elkaar krijgt op Zr.Ms. Van Amstel. Noa vindt het fijn en geruststellend dat haar schip juist binnen zo’n vlootverband de oversteek maakt. “Het belangrijkste wat ik aan de uitwisseling heb overgehouden, is dat ik nu weet dat ik mijn patiënten met een gerust hart naar de USS Ford zou sturen bij calamiteiten op zee.” Dankzij de faciliteiten van de carrier vaart er in feite constant een Role 2-hospitaal mee.

‘Dit systeem heeft zo’n vliegdekschip niet’

Kapitein-luitenant ter zee Wilco Faber, commandant van Zr.Ms. Van Amstel, is trots op de rol van zijn schip, dat gespecialiseerd is in onderzeebootbestrijding. Met name het LFAPS-systeem is een unieke eigenschap van het Multipurposefregat Zr.Ms. Van Amstel, waarmee het schip onderwater waakt over met name USS Ford.

“Het sonarsysteem dat wij aan boord hebben, heeft een vliegdekschip niet. Wij zijn daarmee echt een force multiplier.” Dat wil zeggen dat commandant Faber en zijn bemanning dus echt toegevoegde waarde leveren aan het vlootverband. “Wij zijn daadwerkelijk de eenheid die de rest van het verband kan beschermen tegen onderzeebootdreiging. We moeten uiteraard gezamenlijk oefenen om de bijbehorende procedures goed op elkaar af te stemmen. Omdat wij bij gebruik van de LFAPS een lange sleep achter ons aan hebben, zijn we bijvoorbeeld iets minder manoeuvreerbaar.” De bondgenoten moeten daar rekening mee houden en tegelijkertijd leren om veilig te opereren in de buurt van de LFAPS.

‘Kleine verschillen’

Aan boord van Zr.Ms. Van Amstel vaart een Amerikaanse liaisonofficier mee. Luitenant ter zee Zachary is normaalgesproken logistiek officier op USS Ramage (DDG-61), een van de Amerikaanse destroyers uit het vlootverband. In zijn 8 jaar bij de US Navy is dit voor het eerst dat hij op een schip van een NAVO-bondgenoot werkt.

“Wat me het meest opvalt, is hoe trots de bemanning op haar schip is. Dat reflecteert op alles in het schip.” Op de vraag wat de Koninklijke Marine van zijn marine kan leren, antwoordt Zachary dat hij denkt dat de leerpunten voornamelijk liggen op het vlak van procedures; want daar bestaan soms (kleine) verschillen tussen. Als voorbeeld haalt hij crossdeck operations aan. Daarbij landt een helikopter op het helidek van een schip van een bondgenoot. Om dat veilig te kunnen doen, is het belangrijk dat dat getraind wordt, zoals dat deze trip ook gebeurt. Maar dat zou vaker mogen gebeuren, is Zachary’s mening. “Het grootste succes van deze reis zal zijn dat we geleerd hebben hoe we efficiënter met elkaar kunnen communiceren, wat de omstandigheden ook zijn.”