‘Mission first, safety always’

Veel voordeel dankzij verbetering veiligheid

Defensie legt al enkele jaren meer nadruk op veilig werken. Aanleiding was het stevige rapport van de Commissie Van der Veer ‘Het kan en moet veiliger’. Deze commissie was samengesteld naar aanleiding van het mortierongeval in Mali. Sinds het verschijnen van het rapport is er veel geïnvesteerd in verbetering van veiligheid, ook binnen CZSK. Over het hoe en waarom vertelt hoofd Stafbureau Veiligheid & Milieu kapitein-luitenant ter zee Lourens Zijlstra.

“Zie ons werk als een bord met eten; veiligheid is dan het zout, de peper of de sambal”, steekt Zijlstra beeldend van wal. “Het is een integraal deel om het eten lekker te maken. Je kunt het ook niet als apart gerecht serveren. In alles wat we doen hoort veiligheid thuis; het staat niet op zich. Of het nu het oversteken van de straat is, werken in Dok 6 bij de Directie Materiële Instandhouding of met een FRISC te water gaan vanuit een OceanGoing Patrol Vessel. De missie staat weliswaar voorop, maar oog voor veiligheid is altijd belangrijk: ‘Mission first, safety always’.”

Jezelf kunnen zijn

“Het samenspel van medewerkers maakt een team sterk; als Defensie steken we daar veel tijd en aandacht in”, vervolgt Zijlstra. “Of het nu gaat om een Stingerteam bij het Korps Mariniers, bemanningsleden die samen brandjes blussen bij de NBCD-school, een Raiding Squadron in koud weer of een scheepsteam dat opwerkt tijdens de Fleet Operational Sea Training, we besteden veel aandacht aan teambuilding en teamwork.”

‘Defensie beschermt wat ons dierbaar is.’ Dit doen we door te vechten voor vrede en veiligheid van ons Koninkrijk. Om dit zo goed en professioneel mogelijk te doen, moeten we allereerst intern zorgen voor veiligheid, bepleit Zijlstra. “Dat geldt in belangrijke mate ook voor sociale veiligheid; de ruimte hebben om jezelf te kunnen zijn en zo het maximale uit onszelf en ons team te halen.”

Levensreddend

“Hoe basaal en banaal het ook klinkt, uiteindelijk wil elke werknemer 2 dingen: de klus klaren en ’s avonds weer thuis aan de maaltijd zitten”, stelt de overste. “Een goed doordacht plan is dan de sleutel. Heb ik de voorbereidingen voor elkaar? Weten mijn collega’s wat ze moeten doen? Beschik ik over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM, red.)? De werknemer vormt de eerste verdedigingslinie van veilig werken.”

Toch noemt de overste ‘de collega naast ons’ als voornaamste ‘beschermer tegen onheil’. “Deze kent het werk, ziet wat we doen en kan ingrijpen bij onveilige situaties die we vaak zelf niet in de gaten hebben. Dat we ergens op aangesproken worden vinden we niet altijd makkelijk, maar daar moeten we dan maar doorheen; het kan namelijk levensreddend zijn. Daarnaast is het effect van een ongeval ook voor de collega heftig, wat soms zelfs kan leiden tot PTSS.”

Dubbel en dwars terug

De teamchef vormt binnen het proces van veilig werken eveneens een belangrijke schakel, aldus de overste: “Het is de chef die het werk voorbereidt, de taken verdeelt en toezicht houdt op de uitvoering en op het gebruik van PBM’s. Het behoud van het team is zijn grootste zorg, want het onverwacht wegvallen van iemand heeft veel impact. Zowel in de uitvoering met een teamlid minder, als vanwege het schokeffect als iemand plotseling wordt weggerukt.”

“Bij elke organisatie, dus ook Defensie, geldt dat minder ziektegevallen en ongevallen zich onmiddellijk vertalen in betere resultaten, dus ook financieel voordeel. Iedere euro, geïnvesteerd in veiligheid, betaalt zich dubbel en dwars terug. Als het namelijk misgaat, leidt dat tot uitval en hoge herstelkosten, schadevergoedingen en schadeloosstellingen. Wat dat betreft is een quote van de CEO van easyJet zeer treffend: ‘If you think safety is expensive, try an accident’. Een goede reputatie op het gebied van veiligheid en gezondheid is tevens een mooi visitekaartje, dat kan helpen bij het aantrekken van nieuw talent.”

Gezonde dosis

De eindverantwoordelijke binnen het hele proces is uiteraard de commandant. Zijlstra: “Zijn of haar eerste zorg is weliswaar de missie volbrengen, maar de commandant moet ook rekeninghouden met de volgende missie. Als bemanningsleden of materieel wegvallen, dan daalt de gevechtskracht en kan een aansluitende opdracht niet uitvoerbaar zijn. Dus geldt: ‘Stay alive to fight another day’.”

Ten slotte wil de overste nog even terug naar het bord met eten: “Veiligheid is als het gebruik van zout. Een goede snuf maakt het eten lekkerder, teveel is niet oké. Als we een gezonde dosis veiligheid door al ons denken en doen mixen, dan klaren we de klus van vandaag en kunnen de job van morgen ook weer doen. Door te leren van vandaag, doen we ons werk morgen beter. Daarmee draagt het veiligheidsdenken bij aan het streven naar operational excellence en zo aan de gevechtskracht van de Koninklijke Marine.”