‘Mensen, materieel en meedenken’

KM van toegevoegde waarde voor veiligheidsregio’s

‘Veiligheid op en vanuit zee’, dat is wat het Commando Zeestrijdkrachten alias de Koninklijke Marine te bieden heeft. Met varende en vliegende eenheden en het Korps Mariniers. Maar niet alleen op de woelige baren of bijvoorbeeld op verre stranden zetten de KM-militairen zich in, want ook binnen de landsgrenzen wacht hen dagelijks een schone taak. Op welke momenten en onder welke omstandigheden zij van toegevoegde waarde zijn, is te vinden in de catalogus van de Nationale Operaties (NATOPS). Hierop kunnen de 25 de veiligheidsregio’s in het land terugvallen.

Luitenant ter zee 1 (LD) Raymond Krijgsman is hoofd Nationale Operaties bij het Marine Hoofdkwartier in Den Helder. Hij coördineert vanuit de marine de inzet van mensen en materieel binnen de grenzen van het Koninkrijk. “Alle ondersteunende activiteiten aan civiele autoriteiten lopen via ons”, stelt de marineofficier. 

Een aanvraag tot steunverlening vanuit de civiele wereld komt in de regel bij een van de 25 veiligheidsregio’s vandaan, via de eigen Regionaal Militair Operationeel Adviseur (RMOA). “Wanneer zo’n verzoek bij ons Bureau NATOPS terechtkomt, kijken we in overleg met de RMOA of we als KM capaciteit hebben. Zo ja, dan laten wij de Directie Operaties (DOPS) van de Commandant der Strijdkrachten in Den Haag weten dat wij die steun kunnen verlenen. Ten slotte besluit de DOPS of we de ondersteuning als Defensie ook willen en mogen bieden.”

Moordwapen in het water

“De meest uiteenlopende steunverzoeken komen bij ons binnen, dus niet alleen zandzakken vullen en varkenspest indammen. Geregeld krijgen we een aanvraag via Veiligheid & Justitie in het kader van een strafrechtelijk onderzoek. Wanneer bijvoorbeeld het vermoeden bestaat dat een moordwapen ergens in het water is gegooid. Dan komen we op het werkgebied van de Defensie Duikgroep (DDG). Maar net zo goed kan er behoefte zijn aan search-capaciteit, om gebouwen op holle ruimtes te checken die contrabande of crimineel geld herbergen. Ook in de vrije natuur kunnen militairen onderzoek doen, zoals sporen nalopen. Vaak zijn dat trackers van het Korps Mariniers.”

Mensen op afstand

Meer militair van aard is de betrokkenheid bij de zogenoemde Host Nation Support. “Als KM zorgen we bijvoorbeeld voor de havenbeveiliging in Rotterdam of Vlissingen wanneer de VS grootschalige troepenverplaatsingen doen tussen Noord-Amerika en Europa”, verduidelijkt Krijgsman. “De DDG voert om te beginnen een sweep uit onderwater, op aanwezigheid van explosieven of obstakels. We bewaken als marine tevens de transportschepen zolang die binnen liggen en houden mensen zo nodig op afstand op het water.”

Evenementen afgeschaald

NATOPS is volgens Krijgsman een werkgebied van ‘hollen of stilstaan’. “Afgelopen periode was het door corona om te beginnen vooral stilstaan. Veel reguliere evenementen en activiteiten werden afgeschaald, zoals de Vierdaagse van Nijmegen, Prinsjesdag, SAIL, Dodenherdenking op de Dam, de Nationale Veteranendag en de Marinedagen. Daarvoor kwam later wel de ondersteuning van de GGD in de plaats. Zo kregen we eind vorig jaar het verzoek via het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS, red.) om 450 marinemensen en mariniers op te laten leiden tot testers en prikkers voor de GGD.”

GGD blij met ons

Voor deze uitzonderlijke inzet werden de protocollen van de ‘Intensivering Civiel Militaire Samenwerking’ uit de kast gehaald. “Dit convenant tussen de ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bestond al langer, maar was sinds eind jaren ’90 niet meer in werking getreden”, vertelt Krijgsman. “Mensen werden overal vandaan gehaald; van de schepen en walinstellingen van de marine tot en met muzikanten van de Marinierskapel. De GGD was blij met ons. Stel dat er een volgende golf komt of een volgende variant of zelfs een volgend virus, dan zitten wij alvast onder de speed dial van VWS.”

In de etalage

De komende tijd is het volgens Krijgsman vooral zaak om capaciteiten die nog niet beschreven staan, maar die de marine wel kan bieden, beter in de etalage te krijgen. “Zo is bijvoorbeeld tracking nog niet heel bekend binnen het NATOPS-domein, terwijl dat inmiddels echt een specialiteit van onze mariniers is. Nu is het vaak nog zo dat iemand bij de politie toevallig een marinier kent die daarmee bezig is. We zijn daarom ook bezig om de NATOPS-catalogus up to date te maken. ‘Doen we wat er staat en staat er wat we doen’. Klopt dat straks allemaal weer, dan weten de civiele autoriteiten nog beter wat ze aan ons hebben.”