Dringen rond medische vijver

Werving AMA’s grote uitdaging, maar er is hoop

Zonder hen vaart het schip niet uit en gaat een oefening niet door. Militair-artsen zijn letterlijk van levensbelang voor een goed functionerende krijgsmacht. Aan senior-beleidsmedewerker Bert de Hosson van de afdeling Strategische Militaire Gezondheidszorg de schone taak om medisch talent binnen te hengelen. Dat is bij tijd en wijle ingewikkelder dan het klinkt, maar er is goede hoop dat extra budget kan gaan zorgen voor een stijgende lijn.

Er loopt tijdens een banenmarkt sporadisch weleens een arts in spe in een rechte lijn op zijn kraampje af, maar vaak genoeg moet De Hosson, in rang gelijkgesteld aan luitenant ter zee 1, alle zeilen bijzetten om studenten warm te maken voor een carrière als militair-arts.

Prachtig vak

Door een oplopend tekort aan personeel in de zorg is het dringen geblazen rond de vijver met toekomstige medici. Met aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en opleidingskansen worden studenten nog vóór ze een diploma in handen hebben al door bedrijven van de arbeidsmarkt gevist.
“Dat is soms best frustrerend”, beaamt De Hosson. “Veel afgestudeerde basisartsen willen zich specialiseren. Als je zo’n opleidingsplek toebedeeld krijgt, tja. Daar kunnen wij niet mee concurreren. Binnen Defensie moeten we het hebben van enthousiaste, jonge, flexibele artsen met een hang naar avontuur. Ik zeg altijd: je kunt je hele leven nog in het ziekenhuis werken, wat wij bieden kan alleen als je er nú mee begint. Het is een prachtig vak.”

Aardige kluif

Toegegeven, helemaal objectief is De Hosson niet; naar eigen zeggen is hij ‘een marineman in hart en nieren’. Al vanaf de jaren 90 werkt hij onder de vlag van de Koninklijke Marine. Onder andere voor het toenmalige Bureau Bijzondere Opdrachten. Begin 2000 belandt hij na ‘een leuke klik met het toenmalig hoofd van de medische dienst’ in de geneeskundige hoek. Zonder medische achtergrond, maar mét aanstekelijk enthousiasme ontpopt De Hosson zich tot succesvol werver van maritiem-medisch personeel.

In eerste instantie alleen voor de KM, maar sinds de oprichting van de Defensie Gezondheidszorg Organisatie (DGO) werft De Hosson samen met collega Sylvana Leenstra tevens artsen voor de land- en luchtmacht. Een aardige kluif. Voor de 3 krijgsmachtdelen moeten jaarlijks 36 Algemeen Militair Artsen (AMA) geworven worden. Nog los van een x-aantal huis-, tand- en bedrijfsartsen.

Huisje, boompje, beestje

Vanwege het hoge aantal vacatures ligt de focus binnen de medische werving vooral op de AMA’s. Juist omdat Defensie mikt op jonge artsen is de doorloop in deze groep groot, legt De Hosson uit. “Bij de marine en andere OPCO’s krijgen de jonge artsen een aanstelling van 5 jaar, waarvan 2 jaar opleiding en 3 jaar operationele inzet. Na die 5 jaar is er vaak al een huisje, een boompje en een beestje en komt er behoefte aan meer stabiliteit. Begrijpelijk hoor. Sommige AMA’s kiezen ervoor om te blijven en intern door te groeien. Bijvoorbeeld naar een functie als huisarts, bedrijfsarts of medisch manager. Anderen zoeken een baan buiten de deur. In de tussentijd moeten er dan wel nieuwe collega’s klaargestoomd zijn om hun plek in te nemen. Dat proces gaat continu door.” 

Er komt geld bij

Tot op het heden lukt het aardig om deze puzzel rond te krijgen, al was het de laatste jaren niet de beste tijd om studenten te enthousiasmeren voor Defensie. Schepen lagen tegen de wal, de nodige oefeningen waren geschrapt en ook het aantal missies hield niet over. Tel daar de eerdergenoemde concurrentie op de arbeidsmarkt bij op en het is niet lastig voor te stellen dat De Hosson soms ietwat ongemakkelijk achter zijn beurskraampje stond. Join the navy, maar veel van the world zien, was nog maar de vraag.

“Die droom was soms lastig te verkopen, maar ik wilde wel gewoon eerlijk zijn”, stelt De Hosson. “Maar hé, er komt geld bij! Ik ben ervan overtuigd dat het komende jaren allemaal in rap tempo aantrekt. En laten we wel wezen: het is, hoe dan ook, een mooi en uniek vak. Je weet nooit waar je over een half jaar bent.”

Niemand kan zonder je

Om AMA te worden, dient een afgestudeerde basisarts eerst de verkorte officiersopleiding te doorlopen aan de Koninklijke Militaire Academie (voor land- en luchtmacht) of het Koninklijke Instituut voor de Marine. Daarna volgt een 2-jarige scholing aan het Instituut Defensie Geneeskundige Opleidingen in Hilversum. De Hosson: “Hierin komen álle facetten voorbij. Van een ontstoken kies tot een schotwond en alles ertussen in. Het is de enige generalistische medische opleiding voor artsen in Nederland.”
Na afronding van deze opleiding gaat de AMA operationeel aan de slag, letterlijk in de haarvaten van het bedrijf. Een bijzondere positie, stelt De Hosson. “Grotere schepen varen niet uit zonder arts, mariniers vertrekken niet zonder jou op missie of oefening. Niemand kan zonder je. Tijdens oefeningen en militaire operaties run je helemaal je eigen medische toko. Van patiënten en trainingen tot medicatie en logistiek.

Popiejopie

Maar, daarvoor moet uiteraard ook aan de nodige persoonlijke kwalificaties worden voldaan. Ook op sociaal gebied wordt er heel wat van de militair-arts verwacht. Vooral bij de marine, benadrukt De Hosson: “Het is een kleine wereld aan boord. Patiënten zijn tevens je collega’s. Iedereen praat ’s avonds in de longroom over zijn werk, maar jij kan dat niet. Dat is best lastig, hoor. Je moet sociaal en makkelijk benaderbaar zijn, maar niet te popiejopie. En wat dacht je van het risico van een relatie aan boord? Dat klinkt grappig, maar als dat te complex wordt, kan een eenheid dus wel een arts kwijtraken. Ook dit vertel ik tijdens voorlichtingen allemaal.”

Slotstuk

Voor de diehards die alles afwegend de functie van AMA helemaal zien zitten, heeft De Hosson nog een ‘spetterend slotstuk’, grapt hij. “Een rondleiding over Marinebasis Den Helder, het liefst op een druilerige dag. Zijn ze dan nog enthousiast, dan weet ik zeker dat het goed zit!”