Doel: ‘Fantastisch trainen zonder letsel’

Mariniers bewust bezig in de bush van Belize

Met 50 kilometer per uur scheren 6 Fast Support Crafts over de Belize-rivier. De mariniers aan boord maken zich zo klein mogelijk en speuren de randen van het oerwoud af, op zoek naar de oefenvijand. Nog een tegenstander: de brandende zon boven hun hoofd. Genoeg uitdagingen dus voor de mannen van 23 Raiding Squadron en de Surface Assault Task Group in de Midden-Amerikaanse bush. Dit jaar ligt de focus nog nadrukkelijker op het voorkomen van personele uitval, zoals door hittestuwing.

Het Midden-Amerikaanse Belize is een Walhalla voor het opereren onder extreme omstandigheden. In dit geval jungle warfare. Sinds 1998 is het de zevende keer dat het Korps Mariniers hier traint. Dit jaar is het korps hier voor een periode van 12 weken met 160 man neergestreken. Onder hen 67 zeesoldaten en 12 luchtmobiele landmachtmilitairen die de Jungle Warfare Course (JWC) voor manschappen en de Jungle Warefare Instructors Course (JWIC) voor korporaals en sergeanten volgen. Als uitvalsbases hiervoor gelden de kazerne van de British Army Training Support Unit Belize in Belize-Stad en de Forward Operating Base Augustin in the middle of nowhere. Temperaturen van rond 30 graden Celsius en een zeer hoge luchtvochtigheid zorgen voor verstikkende en plakkerige warmte.

Niet zonder risico’s

Vandaag zogenoemde riverine operations. Op de oever van de Belize-rivier krijgen de mariniers in een provisorisch klaslokaal met bamboe bankjes uitleg over hoe je zo snel en veilig mogelijk de 50 meter brede rivier zwemmend kan oversteken. Uiteraard met wapens en uitrusting. Na de uitleg de praktijk. Sterkste 2 zwemmers met een dunne lijn naar de overkant, dan de bredere band binnenhalen. Na het tweetal haken de andere 26 aan. 
Halverwege de groepsverplaatsing is er plotseling opwinding. Een alligator meldt zich; geen aanrader. Snel laten 2 begeleidende bootpiloten hun 4 machtige jetstream-motoren ronken en kiest het beest een goed heenkomen. De bullsharks die ook in de rivier voorkomen, zullen allicht zijn voorbeeld gevolgd hebben. Een schutter op een van de FSC’s hoeft niet in actie te komen. De situatie geeft maar aan dat zo’n oversteek niet zonder risico’s is. Maar ja, soms heb je tijdens het optreden weinig smaken en moet je toch naar de overkant.

360 graden dreiging

Wie aan inzet van Nederlandse militairen in het buitenland denkt, voorziet niet zomaar inzet in de gekscherend zogenoemde ‘broccoli’. Het is tientallen jaren of nog langer geleden dat Nederlanders opereerden in de jungle. In het voormalig Nederlands-Indië werd aansluitend aan WOII de meeste strijd geleverd. De VN-missie UNTAC in Cambodja, zo’n 30 jaar geleden, zorgde voor de laatste grote operatie in wat leek op junglelandschap. 
Jungle-instructeur sergeant-majoor van de mariniers Iwan brengt graag in herinnering dat de meeste conflictgebieden in de wereld zich rond de evenaar bevinden. “Wij zijn wereldwijd inzetbaar, onder alle extreme omstandigheden. De hitte en het terrein hier zijn totaal anders dan waar dan ook. Procedures zijn ook anders, bijvoorbeeld omdat het gevecht op veel kortere afstand wordt gevoerd. Je moet continu rekening houden met 360 graden dreiging, want je hebt maar 5 tot 10 meter zicht.”
Er zijn meer beperkingen. Zoals gebrekkige communicatie (door de dichte begroeiing), weinig intel (vanwege het gebrek aan overzicht), moeilijke herbevoorrading (aanvoer van munitie, eten en 8 liter water per persoon per dag), stroperige mobiliteit (met een verplaatsingssnelheid van maximaal 5 kilometer per dag) en gebrek aan vuursteun (lastig om coördinaten door te geven of de impact ervan te corrigeren, als je geen overzicht hebt).

Iedereen is een ‘linkman’

Iwan blijkt ingewijd in de grillen van de Belizaanse jungle. En niet zonder oorzaak: hij traint hier al voor de zesde keer. Ook volgde hij de gevreesde OTIC-jungletraining in Brunei. Als instructeur hamert hij op het belang van alle procedures in de verschillende fases: leven; overleven; bewegen; en vechten. Hij pikt ‘overleven’ er even uit: “Als je hier moet overleven, is er wel iets goed mis gegaan met de operatie, want dan zijn er mensen verdwaald. Om dat te voorkomen moet je altijd de connectie blijven zoeken; iedereen is een linkman. Door contact met elkaar te houden, kun je ook blue on blue voorkomen.”
Als een nog groter gevaar dan dat noemt Iwan de zogenoemde deadfall. “Bomen raken topzwaar door regen en kunnen door windstoten plotseling afknappen als luciferhoutjes. Daarnaast kunnen plotseling opkomende overstromingen (flushfloods) slachtoffers maken.” Maar ook als er geen boom op je hoofd valt en je niet door het woeste water wordt meegesleurd, zijn er risico’s. Door de verstikkende warmte en de zware inspanningen die de mannen moeten leveren, ligt hitteletsel vaak op de loer.

Kans om te ‘reshuffelen’

Om dat laatste te voorkomen, zijn er meer rustmomenten ingebouwd dan tijdens voorgaande trainingen. Iwan: “We beginnen met een acclimatisatieprogramma van een paar dagen. Je lichaam krijgt hier namelijk een opdonder. Voorheen droeg iedereen een opsvest, waarbij van alles rond borst en buik hing. Nu werken we met een brede riem, zodat je ‘kast’ meer warmte kwijt kan raken. Het pak wat we hier dragen, is een dunne uitvoering van het nieuwe multicam. Dat voorkomt ook veel ellende. Verder duurt de eindoefening nu 9 dagen, ten opzichte van 6 à 7 dagen eerder. Zo heb je meer tijd en rust voor verkenningen. En ten slotte brengen de cursisten meer nachten op de kazerne door, waar ze verse voeding krijgen van de 4 koks die we hebben meegenomen.”
‘Mensen tussen de trainingen door even de kans geven om te reshuffelen’, zo noemt luitenant-kolonel der mariniers Manuel Thomeer het. “Fantastisch trainen zonder letsel; dat moet toch mogelijk zijn toch in de 21e eeuw?, aldus de commandant van 2 Marine Combat Group, die zelf eerder in de jungles van Martinique en Frans-Guyana trainde. “Het draait om grenzen opzoeken en herkennen, bij jezelf en je buddy en dan toch door kunnen gaan. Dat leer je hier in veel sterkere mate dan bijvoorbeeld op de Leusderheide. De lat ligt hoog en je core temperature stijgt snel. Dan is het belangrijk om hittestuwing te voorkomen. Daar betrekken we TNO ook bij; zo maken we zaken beter meetbaar.”

Heli’s en ‘gunboats’

Ook eerste luitenant der mariniers Tom Gerbscheid, trainingsofficier van het Kenniscentrum voor Militair Optreden onder Extreme Omstandigheden, hecht aan dit soort innovatie. “We moeten hier vooral leren om niet met het terrein en met jezelf in gevecht te zijn, maar om de vijand te verslaan”, zegt hij betekenisvol. “Wat voor ons geldt, geldt ook voor de vijand. Zorg dat je beter gebruikmaakt van de omstandigheden, dan leveren die voordelen op.”
Niet alleen in persoonlijk, maar ook in tactisch opzicht is er volgens de luitenant winst te boeken. “Graag zou ik integraler over het water en door de lucht opereren. Met helikopters kun je zorgen voor close air support, bevoorrading en het in- en uitvliegen van mensen. Beschik je daarnaast over gepantserde gunboats, dan kun je de rivier meer domineren en beter gebruiken voor je operatie.”

Op alles voorbereid

Meer vervoer door de lucht en over het water. Dat scheelt een hoop moeizame verplaatsingen te voet door de bush, zeker wanneer de tropische regens het oerwoud geselen. “Soms is ook niets meer droog, zit je onder de muggenbulten en heb je een laag van 10 centimeter plakkende rode klei onder je schoenen”, erkent overste Thomeer. “Voordeel is dan dat je niet de enige bent; je zit met z’n allen in hetzelfde schuitje. Het is goed om hier weer de grenzen te verleggen. Hier word je een betere krijger van. Soms loop je bijvoorbeeld in de bergen ergens tegenaan en bedenk je out of the box een oplossing dankzij je ervaring in de jungle. En als je kijkt naar het nut hiervan binnen het grotere plaatje: de meeste VN-operaties spelen zich toch af in Afrika. Je moet op alles voorbereid zijn.”