TD’er Arthur sluit na negen helikopteruitzendingen missieloopbaan af in Irak
Wie een leven lang bij de krijgsmacht werkt, komt op nogal wat plekken. Zo vloog luchtmachter Arthur als broekie met een Alouette III boven het Cambodjaanse tempelcomplex Angkor Wat, in 2007 gekozen tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Onlangs sloot de inmiddels 59-jarige in Irak zijn missiecarrière af met het Chinook-detachement. “Tegen mijn kleinzoon zou ik zeggen: kies een vak, een specialiteit, bijvoorbeeld de Technische Dienst en ga bij de luchtmacht.”
Tekst: kapitein Joris van Duin | Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann |Foto boven: kapitein Joris van Duin
Op een kast in de woonkamer staan twee van Arthurs liefdes, in één oogopslag gevangen. Zijn kleinzoon van net twee jaar, glimlachend naar de fotocamera. Daarachter een foto van een Chinook, geposteerd in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg. “Elke keer als hij een helikopter ziet, roept hij: ‘Opa! Opa!’”
Hoofd Onderhoud bij 298 Squadron eerste luitenant Arthur moet er een beetje om lachen. Maar wie zijn staat van dienst kent, snapt de link dondersgoed. Bijna zijn hele werkzame leven draait om helikopters. Alleen tijdens Arthurs beginjaren bij de luchtmacht werkt hij met het jachtvliegtuig NF-5, een van de voorgangers F-16’s. “Ik trok al gauw naar de helikopters. Dat is voor mij veel mooier, daar kan je veel aan sleutelen.”
‘Het voelde alsof we aan het freewheelen waren’
Alouette III
Open Dagen op toenmalig ‘buurman’ Vliegbasis Soesterberg wakkeren al op piepjonge leeftijd het vliegvirus aan bij de geboren en getogen Soesterberger. Met zijn technische achtergrond is werken bij de Technische Dienst (TD) van de luchtmacht dan ook een eenvoudige optelsom. Hier leert Arthur in de jaren negentig alles over de Alouette III, waarvan Nederland er ooit 77 in dienst had. Defensie zet deze eenmotorige lichte helikopter veelzijdig in voor verkenningen, licht transport en gewondenvervoer. Zo ook in Cambodja, waar de techneut in 1992 zijn eerste VN-vredesmissie draait. “Met een klein clubje van veertien luchtmachters en drie Alouettes vlogen we ter ondersteuning van het Korps Mariniers. Prachtig was dat. Het voelde alsof we aan het freewheelen waren.”
‘Vaak nam de TD’er in de cockpit ook het stokje van de vlieger’
Wereldwonder
Op de keukentafel slaat Arthur zijn fotoalbums open. Een van de fraaie platen hangt uitvergroot op zijn gang. “Hier vlogen we in de Alouette over Angkor Wat.” Hij zegt het droogjes, maar menig toerist zou er een fortuin voor neerleggen om over een van de zeven moderne wereldwonderen te vliegen. “Een vlieger en een techneut vlogen altijd met z’n tweeën. Vaak nam de TD’er in de cockpit ook het stokje van de vlieger over en lag de besturing van de Alouette dus in mijn handen. Dat kun je je nu niet meer voorstellen…”
Vredesmissie Cambodja
Met een vredesmissie in Cambodja UNTAC wil de VN begin jaren 90 een einde maken aan de langdurige burgeroorlog. Na het bloedige regime van de Rode Khmer, door wie tussen 1,5 en 3 miljoen mensen om het leven kwamen, is de situatie er decennialang onstabiel. De missie moet ervoor zorgen dat de strijdende partijen hun wapens inleveren. De VN-vredestroepen ondersteunen hierbij de opbouw van het land door een democratische regering. Hoewel de situatie na de missie complex blijft met voortdurende politieke spanningen, speelt UNTAC een belangrijke rol in de overgang naar vrede. Nederland stuurt een bataljon van het Korps Mariniers en drie Alouettes naar Cambodja en een trio F27 transportvliegtuigen van 334 Squadron naar het naburige Thailand.
‘Zes weken voer uit blik - nou, dat hoef je ons luchtmachters niet te vertellen’
Mijnenvelden
De luchtmachters en mariniers slapen in bruine boogtenten op een geïmproviseerd kampement in de rimboe. Luxe zoals airconditioning en mobiele telefoons is er destijds natuurlijk nog niet in de vochtige en bloedhete jungle. En het eten? “We aten eerst zes weken voer uit blik. Nou, dat hoef je ons luchtmachters echt niet te vertellen”, grijnst Arthur. “Dus wij reden – uiteraard met toestemming van onze leidinggevende – in een Range Rover naar luchtmachtcollega’s net over de grens met Thailand. Daar haalden we eten; heel veel vlees. Daarmee gingen we bij terugkomst barbecueën. Die mariniers stonden er wel even van te kijken, ja.”
‘Achteraf denk je wel: was dit allemaal wel zo handig?’
Ondanks de mooie verhalen, zijn Arthur en z'n collega’s wel doordrongen van de ernst en het gevaar van de missie. Arthur laat foto’s zien van achter glas gestapelde schedels: gruwelijke restanten van duizenden en duizenden mensen die stierven tijdens de burgeroorlogen. Het gevaar ligt ook voor de Nederlanders op de loer. Meerdere mariniers raken gewond bij een aanval. En Cambodja lag – en ligt nog steeds – vol allerlei soorten mijnen. “We reden op wegen langs mijnenvelden. Achteraf denk je wel: was dit allemaal wel zo handig?”
‘Met hamer en een Bahco altijd aan de praat krijgen’
Écht oorlog
Met de komst van Chinooks naar Nederland neemt de carrière van Arthur in 1995 een wending. In een van de eerste klassen volgt hij de vakopleiding bij de Boeing-fabriek in de Amerikaanse stad Philadelphia. Daarmee maakt hij in feite de geboorte van het Nederlandse Chinook-hoofdstuk mee. “En nog steeds werk ik ermee, dertig jaar later. In technisch opzicht is het toestel veel complexer dan de Alouette. Die kon je als monteur met hamer en een bahco altijd aan de praat krijgen. Bij de Chinook ben je als team bezig met onderhoud.”
De Chinook vormt sindsdien de rode draad in Arthurs loopbaan. Zo gaat hij er in totaal acht keer mee op uitzending; eerst als techneut en later in een coördinerende en aansturende rol. “In Kosovo leverden we veel hulpgoederen aan de bevolking. Afghanistan was mijn heftigste uitzending. Er was echt oorlog. Er vielen doden en we werkten letterlijk 24/7 om die Chinooks operationeel te houden.” Tot en met Irak, waarvan hij ruim een maand thuis is: “Hard werken, maar de faciliteiten waren echt top geregeld. En het belangrijkste: een geweldig team.”
Twee missies in Irak
De drie Chinooks van het 298 Squadron vliegen voor twee missies in Irak: de NATO Mission Iraq (NMI) en anti-IS-missie Operation Inherent Resolve. NMI is gericht op het versterken van de Iraakse veiligheidssector. Zo kan het land weerstand bieden aan dreigingen. Voor deze missie vervoeren en beveiligen de helikopters NAVO-adviseurs, eenheden en materieel. OIR is een door de Verenigde Staten geleide missie tegen IS. Ook hierin spelen de Chinooks een belangrijke rol. Door deze inzetten te combineren, wordt de Nederlandse helikoptercapaciteit optimaal benut.
‘In plaats van met pensioen ga ik nog zo’n anderhalf jaar door’
Dochter
Daar waar aan de techniek van de Chinooks volgens Arthur niet heel veel is veranderd, zijn de uitzendingen dat wel. Ten goede welteverstaan. “Vroeger kon je met wat geluk eens per maand vijf minuten met thuis bellen via de telefoon. Maar op Al Asad Airbase in Irak, was er constant wifi. De slaapvertrekken hadden airco en we hadden goede douches.” En ook het uitzendingsritme is anders. ‘Irak’ was Arthurs eerste missie sinds 2008. “Er waren jaren dat ik af en aan wegging. Dan was ik bijna net zoveel tijd weg als dat ik thuis was. Dat sloop erin en was normaal. Nu, achteraf, is het toch wel raar. Zie ik dat ik wel twee jaar van de jeugd van mijn dochter heb gemist.”
Na zijn verlof reist Arthur weer met veel plezier af naar 298 Squadron op Gilze-Rijen. “We hebben het goed voor elkaar met een leuk team dat veel voor elkaar over heeft. Dus in plaats van met pensioen te gaan, heb ik verlengd en ga ik nog zo’n anderhalf jaar door.”
En zou hij zijn kleinzoon ook aanraden met helikopters te werken? “Tegen hem zou ik zeggen, als hij later nog zo enthousiast is: kies een vak, een specialiteit, bijvoorbeeld de Technische Dienst. En ga bij de luchtmacht.”
