Ondersteunende eenheden worden militair met specialistische rugzak
Leestijd: 8 minuten
Nooit eerder oefenden ze een realistisch oorlogsscenario op zo’n grote schaal. Militairen van de ondersteunende eenheden van het Defensie Helikopter Commando (DHC) moeten tijdens Falcon Spring omgaan met taken, verantwoordelijkheden en gevaren die soms compleet nieuw voor ze zijn. “Dit voelt onwennig, alsof we het niet goed hebben voorbereid.”
Zo’n 150 voertuigen met alle materiaal benodigd voor Falcon Spring vertrekken maandagochtend 12 mei vanaf Vliegbasis Gilze-Rijen naar Vliegbasis Leeuwarden. De oefening waarbij luchtlandingsoperaties centraal staan, duurt tot en met 23 mei. Foto’s: Louis Meulstee
Logistiek, technisch onderhoud, communicatie- en informatiesystemen (CIS), brandweer, operationele gezondheidszorg en de verkeersleiding van het DHC vallen ten tijde van oorlog op NAVO-grondgebied onder het speciaal daarvoor geformeerde Combat Service Support (CSS) Squadron. Een samengestelde eenheid van ondersteunende diensten die in vredestijd of tijdens een ‘war of choice’ niet bestaat. Een ‘war of necessity’ maakten deze militairen nooit mee, omdat we immers al tachtig jaar in vrijheid leven. Maar door de toenemende onrust in de wereld stomen militairen van de hele krijgsmacht zich momenteel klaar voor de (eigen) landsverdediging. Oók de ondersteunende vakspecialisten aan de twee rotary wing squadrons (301 Apache en 298 Chinook Squadron). En dat is betrekkelijk nieuw.
Net voor zonsopkomst vertrekken de kwartiermakers vanuit de staging area (die is ingericht op Vliegbasis Leeuwarden) richting Drachten. Op die plek moet een Tactical Assembly Area (TAA) worden ontplooid (zie fotocarrousels en kader hieronder). De force protection (geleverd door Object Grondverdediging (OGRV) Zuid) ging een dag eerder al op verkenning en gaat ook nu voorop. Nadat het team van OGRV’er tweede luitenant Jonas het terrein heeft 'gesweept' en de andere vooruitgeschoven functionarissen het terrein als werkbare locatie hebben bestempeld, mag de rest van het detachement met het materieel overkomen. Voor twaalf uur ’s middags moet alles operationeel zijn. Dat lukt; het overgrote deel is zelfs ruim voor die tijd klaar.
De staging area op Vliegbasis Leeuwarden wordt in zo’n 24 uur ontplooid door het Combat Service Support Squadron. Naast een tentenkamp met slaaponderkomens zetten de militairen een lange rij witte kantoorcontainers neer met eigen elektriciteits- en netwerkverbindingen.
Force protection-commandant tweede luitenant Jonas: “Het sweepen van een terrein is voor ons niets nieuws, het vervolgens innemen wel. Die procedure hebben we, op basis van kennis binnen de eenheid, drie weken geleden voor het eerst – in het klein – beoefend.”
Twintig heli’s
Al snel arriveren de eerste heli’s, die vrijwel direct worden ingezet. Zo’n twintig stuks (Nederlandse Apaches en Chinooks plus Amerikaanse Black Hawks en Chinooks) vliegen die dag af en aan. Ze transporteren en beveiligen militairen van 11 Luchtmobiele Brigade (11LMB), voeren gewonden af en vliegen met slingloads zwaar materieel het ‘oorlogsgebied’ in. Een enorme lap grasveld, officieel behorend tot Vliegveld Drachten, is veranderd in een militaire vliegbasis.
TAA’s zijn tijdelijke, goed uitgeruste basiskampen die cruciaal zijn voor langdurige inzet in vijandelijk gebied. Vanuit daar worden vaak Forward Arming and Refuelling Points (FARP’s) opgeworpen. Dit zijn vooruitgeschoven brandstof- en bevoorradingslocaties. Tijdens Falcon Spring wordt driemaal een TAA ontplooid. Locaties zijn Drachten, Havelte en Marnehuizen. Ook worden diverse FARP’s ingezet.
Campingbaas
Gekscherend noemt commandant TAA kapitein Frank zichzelf de campingbaas in het voorterrein. En dat is best wennen. “We merken dat ieder squadron eigen ideeën heeft bij het verblijven op en opereren vanaf een TAA. Wat dat betreft zijn we nog niet helemaal op elkaar ingespeeld, want dit deden we nooit eerder. Hoe bepalen we de command and control-lijnen en wie krijgt welk plekje op het kaartvierkant? Ook aan de verschillende onderkomens en het bewapend rondlopen zie je de ‘nieuwigheid’ in dit scenario. Gelukkig zie je na elke actie dat de verschillende inzichten dichterbij elkaar komen. Lessons identified worden snel omgezet naar lessons learned en dat is het belangrijkste.”
In een Hoofdtaak 1-scenario (beschermen van het eigen grondgebied en dat van bondgenoten) moet iedereen kunnen opereren in een onvoorziene 'bare base'-situatie. Dat was voor Hoofdtaak 2 (bevorderen van de – internationale – rechtsorde en stabiliteit) wel anders. “Wij waren er wel en ondersteunden op logistiek gebied de oefeningen”, vertelt een sergeant-majoor die in het scenario hoofd logistiek is. “Maar we waren nooit onderdeel van het scenario. We voerden gewoon ons vak uit, maar opereerden feitelijk gezien buiten de oefening, dus zonder dreiging. Een slaaponderkomen hoefden we niet te bouwen en voeding hoefden we ook niet voor iedereen van de gehele operatie op te voeren.”
Tijdens Falcon Spring beoefenen het Defensie Helikopter Commando en 11 Luchtmobiele Brigade samen luchtlandingsoperaties (zie fotocarrousel hierboven). Daarbij worden ze ondersteund door de 12th Combat Aviation Brigade (12CAB) van US Army Europe. Totaal worden er zo'n 1.500 militairen en twintig helikopters ingezet op meerdere locaties in Noord-Nederland. Foto’s boven: sergeant-majoors Jan Dijkstra en Aaron Zwaal en Jarno Kraayvanger
Militair met specialistische rugzak
“Het specialist-zijn ging tot voor kort altijd vóór het militair-zijn”, verduidelijkt kapitein Frank. “Het belangrijkste oefendoel voor ons is nu dan ook de groene getraindheid weer op peil brengen, jezelf inzetbaar houden. We moeten militair worden met een specialistische rugzak, in plaats van andersom." "Dat betekent ook dat iedereen medeverantwoordelijk is voor de veiligheid op de locatie”, vult tweede luitenant Jonas aan, die het als OGRV’er gewend is om ‘groen’ te opereren. “Wij zijn er primair voor de ‘te beveiligen belangen’ van de luchtmacht, het reageren op incidenten buiten de vliegbasis en het bewaken van het militair terrein, daar waar het grenst aan het civiele gebied. Monteurs en andere logistiekelingen zijn ook deels verantwoordelijk voor hun eigen spullen.”
Dat ook luchtmobiel niets aan het toeval overlaat, blijkt wel uit de ‘360’ die ze uitvoeren op de TAA, wanneer een Chinook de eenheid afzet samen met twee gewonden uit het ‘vijandelijke gebied’. De overdracht aan de Role 1 wordt uiterst serieus gedaan.
Commandant TAA kapitein Frank (links) in gesprek met een collega op ‘zijn camping’.
Onwennig
“De sfeer is goed en professioneel, maar ook wat onwennig”, oordeelt ‘campingbaas’ kapitein Frank. “Normaal kennen we het vliegprogramma vooraf en weten we wat er van ons verwacht wordt. Je kunt dan een aardig strakke planning maken, ook voor wat betreft de spullen die je meeneemt. Nu kregen we gisteren pas de order op de staging area dat we een TAA moesten ontplooien die binnen 24 uur operationeel moest zijn. Je maakt dan snel een plan en voert het uit. Voor mij was het ook de eerste keer. Ondanks de verkenning van de force protection, ontdekten we dat het ter plaatse toch nét anders was of dat we dingen anders hadden geïnterpreteerd. Dus het plan dat we hadden, moesten we aanpassen op de onvoorziene omstandigheden. Uiteindelijk ben ik tevreden hoe we het opgelost hebben. In een korte tijd een plan maken, uitvoeren en waar nodig aanpassen, daar draait het om.”
