Tekst ritmeester Arthur van Beveren
Foto sergeant-majoor Hille Hillinga
Militaire luchtverkeersleiding smelt samen met Luchtverkeersleiding Nederland
Er komt een eind aan de luchtverkeersleider in het luchtmachtblauwe uniform. De militaire en civiele luchtverkeersleiding gaan samen op in 1 organisatie. Gedurende de transitie draagt die de projectnaam 1 Air Traffic Management (1ATM), na de voltooiing heet het Luchtverkeersleiding Nederland. De organisatie regelt vanaf 2024 het verkeer in het lagere luchtruim. Wat verandert er nu al op de werkvloer door deze reorganisatie?
Eind december 2017 verhuisden de militaire luchtverkeersleiders van het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM) naar de Ops Room van de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) op Schiphol-Oost. Vanaf dit jaar gaan ook militaire luchtverkeersleiders van de vliegbases de verdere integratie merken. Het is een grote omslag, die invloed heeft op het personeel, de opleiding, militaire uitzendingen en de inhoud van het werk. Kolonel Henk Kiffen, hoofd C4ISR (Command, Control, Communication & Computers, Intelligence, Surveillance en Reconnaissance) legt uit wat er gaat veranderen.
Personeel
“Samengaan met LVNL betekent dat beide partijen moeten aanpassen. Dat proces vraagt veel zorgvuldigheid. Enerzijds gaat het over het persoonlijke belang van onze mensen, arbeidsvoorwaardelijk en rechtspositioneel, maar anderzijds om de belangen die we hebben als militaire organisatie om onze grondwettelijke taak uit te voeren. Al ons personeel kan op civiele basis door bij LVNL. De verwachting is dat de arbeidsvoorwaarden en het salaris bij LVNL beter zijn dan bij Defensie. Al is dit niet voor iedereen het belangrijkst. Motivatie voor het werk en de organisatie tellen ook mee, je bent niet voor niks militair geworden. Om de overstap naar LVNL makkelijker te maken en ons op te stellen als goed werkgever, denken we aan een vangnetconstructie waarbij we de deur open laten staan voor mensen die terug willen keren naar Defensie. Ook voor degenen die als militair bij Defensie willen blijven, creëren we mogelijkheden.”
‘Je bent niet voor niks militair geworden’
Synergievoordelen
“Een van de hoger liggende doelstellingen van 1ATM is efficiëntie. De integratie gaat zeker leiden tot synergievoordelen voor de BV Nederland omdat je in het lagere luchtruim te maken krijgt met 1 instantie in plaats van de 2 huidige organisaties. We kunnen bovendien van elkaar leren. De combinatie is mooi: de meer pragmatische aanpak vanuit de militaire kant ten opzichte van de meer projectmatige aanpak van LVNL. In essentie komt het werk op hetzelfde neer. Je zorgt ervoor dat je als luchtverkeersleider het verkeer in de lucht zo veilig, vlot en ordelijk mogelijk laat verlopen.”
Digitale toren
“Het samengaan levert op de korte termijn niet direct besparing van capaciteit op. Op de langere termijn naar verwachting wel. Zo kan in de toekomst met moderne technieken een digitale ‘toren’ worden gebouwd waarbij je vanaf 1 locatie meerdere velden kan overzien. 1ATM biedt ook mogelijkheden voor een andere manier van werken. De luchtverkeersleider kan eenvoudiger wisselen van een civiele locatie naar een militaire. Dat wordt straks makkelijker, omdat je van dezelfde organisatie deel uitmaakt. Ondanks de eisen waar je per vliegveld aan moet voldoen.”
Werving en opleiding
“Niet alleen het CLSK kent tekorten binnen de luchtverkeersleiding. Ook LVNL heeft die. Inmiddels zijn we begonnen aan de gezamenlijke werving. De opleidingen zijn voorlopig nog gescheiden tot we volledig samengaan met LVNL. Tot die tijd onderzoeken we de mogelijkheden om een deel van onze huidige instromers te voorzien van een opleiding bij één van de commerciële opleidingsinstituten, omdat we zelf capaciteit missen. Deze leerlingen gaan eerst een civiel traject in waarna we hen bijscholen in de typisch militaire aspecten van het vak. Met de verhuizing van de School of Air Control in de komende maanden van het AOCS NM naar de nieuwe gezamenlijke 1 Air Traffic Control Academy op Schiphol-Oost, vervangen we ook de torensimulator. Leerlingen die we nu werven, gaan we vanaf september daar opleiden. Vervolgens worden ze als burger aangesteld bij Defensie. Na de volledige integratie in 2024 zit die militaire kant in de ‘gezamenlijke’ opleiding verweven.”
‘De bedrijfsvoering wil je graag in eigen hand houden’
Uitzendingen
“In de vredesbedrijfsvoering kun je prima een luchtverkeersleider van een andere organisatie in spijkerbroek het werk laten doen. Maar de militaire kant blijft bestaan. Wanneer een F-16- of helikopterdetachement wordt uitgezonden, sturen we een luchtverkeersleider als liaison mee die aanklikt bij de luchtverkeersleiding van de host nation. Ook bij noodhulp, zoals na de tsunami in Indonesië of de orkaan op Sint-Maarten, gingen militaire luchtverkeersleiders mee die snel ter plaatse vliegtuigen en helikopters lieten landen. Als onderdeel van de hulpverlenende militaire organisatie namen zij taken over van lokale instanties. Dat kan in de toekomst in een reservistenfunctie, maar wellicht ook op een andere manier, dat zoeken we nu uit.”
Militaire rol
“Van een luchtverkeersleider in de nieuwe organisatie vragen we straks niet hetzelfde als van een militair nu. Een militaire luchtverkeersleider voert veel meer neventaken uit op onze vliegbases dan een civiele collega doet. Dit zijn taken als toegangscoördinatie rond het landingsterrein en klein baanonderhoud. Dat gaan we scheiden van de echte luchtverkeerleidingstaak en zal bij een militaire collega van het veld in het takenpakket komen. Dit heeft vooral te maken met de kennis die dit vraagt alsmede de impact op de bedrijfsvoering die je graag in eigen hand wil houden.
We hebben in het verleden vaker burgermedewerkers bij de militaire luchtverkeersleiding gehad. Dat is niet nieuw. Maar straks is het wel een andere organisatie, waar een militaire commandant mee moet samenwerken. Is er altijd een luchtverkeersleider als hij het veld wil openstellen? We moeten goede afspraken maken om zeker te stellen dat de juiste prioriteit gesteld wordt.”
