Meer dan alleen vliegen

Helikoptervliegers en loadmasters tactisch uitgedaagd in HWIC SOF

Langzaam overstijgt het doffe geluid van naderende helikopters de zang van vogels op de voormalige luchtmachtbasis De Peel. Dan, als vanuit het niets, verschijnen er op de flanken Apaches, landt er een Chinook op het midden van de airstrip en duikt een Cougar laag tussen de bomen door. Het is fase 3 van de Helicopter Weapons Instructor Course (HWIC): samenwerking met Special Operations Forces (SOF).

3 weken lang trekken de luchtmachters op met SOF. Een week op het NATO Special Operations Headquarters (NSHQ) in België, een week met de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de Marechaussee en hier op Vredepeel met mariniers en luchtmobiel. Het helpt de HWIC-cursisten buiten de box te denken, verklaart majoor Martin, hoofd bureau TACTESS van het 299 Squadron en Apache-vlieger. “SOF-missies zijn altijd anders. Er zijn geen standaarden. SOF-eenheden leren ons om minder beperkt te denken. Dat betekent bij missieplanning verder kijken dan wat we aan middelen hebben. Denk naast helikopters aan het gebruik van een C-130 of civiele kist om tot goede uitvoer van een missie te komen.”

Het hele luchtpakket

Tijdens deze editie van de HWIC gaan 9 cursisten voor het felbegeerde diploma van wapeninstructeur. Kapitein Ben haalde dat in 2014. Hij is deze week oefenleider en instructeur voor de jongens op de Chinook. “Omdat we iedereen een soortgelijke uitdaging willen geven, rouleren we per dag de verantwoordelijkheden”, licht hij toe. “Er is bijvoorbeeld de Mission Commander die het hele luchtpakket van 4 helikopters leidt. Dat is best een verantwoordelijkheid. Daarvoor moet je creatief zijn en leiderschap tonen.”

Prioriteiten stellen

De werkdruk ligt hoog tijdens de HWIC en het is zeker niet vanzelfsprekend dat alle cursisten het einde halen. Martin: “Als instructeur zit je tegelijkertijd aan de controls en geef je les aan een vlieger of loadmaster. Bovendien heb je zowel in de lucht als op de grond veel andere assets, zoals een Joint Terminal Attack Controller (JTAC, red.). Tussendoor moet je de veiligheid en mission flow waarborgen.” Niemand kan alles tegelijk; daarom is prioriteitstelling volgens hem heel belangrijk. “Je wilt gewoon dat die mannen on the spot een beslissing kunnen nemen. Er zijn altijd 8 gewoon goede oplossingen, 1 hele slechte en 1 hele goede. Zolang ze die hele slechte niet kiezen zijn we al deels te tevreden. Daaraan willen we mensen blootstellen en in uitdagen.”

TACTESS

De afgestudeerde wapeninstructeurs zijn de ambassadeurs van bureau TACTESS van het 299 Squadron. “Zij verzorgen de tactische trainingen op de squadrons”, vertelt Martin. “Van de jonge vlieger die wegwijs moet worden gemaakt in het tactisch optreden tot de vlieger die de volgende stap naar gezagvoerder, sectie-lead of missie-lead gaat maken. We evalueren constant of de vliegers, loadmasters en het squadron zelf op het niveau zitten waar we moeten zijn.”

Ogen en oren

Niet alleen de vlieger wordt opgeleid. De loadmaster is evenzo belangrijk en kan in zijn vakgebied wapeninstructeur worden. Hij is de ogen en oren voor de flight crew. “In het tactisch optreden moet hij op hetzelfde niveau als de vlieger zitten”, benadrukt Martin. “Denk aan een fixed wing dreiging. Ziet de loadmaster die als eerst, dan maakt hij ook de tactische call. Zet hij chaff, flare of zijn doorgun in? En wat zijn de ROE’s, de Rules of Engagement, die daarbij horen? Daarin moet een wapeninstructeur de gewone loadmaster wegwijs maken.”

Extra moeilijkheidsgraad

Om het de cursisten niet te makkelijk te maken, rijdt er op de grond een fictieve vijand rond in Amaroks met een vernuftig systeem in de bak. Met het Tactical Engagement Simulation System (TESS) kunnen de luchtmachtreservisten specifieke wapens programmeren en de gevechtshelikopter middels laserstralen uitschakelen. Die krijgt een alarm als hij geraakt is. Andersom kan natuurlijk ook. Een soort lasergame op professioneel niveau dus. “We gebruiken de vijand om variaties in het scenario te maken en beslissingsmomenten aan te passen. Zo halen we de meeste training uit het moment”, licht Martin toe.

Duitse samenwerking

De HWIC is zo’n brede en diepgaande opleiding dat ook andere landen interesse hebben om deel te nemen. In het verleden deden al Duitse vliegers mee aan de opleiding. Die samenwerking moet in de toekomst weer worden opgepakt. Deze HWIC lopen er 3 Duitse observers mee waaronder Hauptmann Rudy. “In de laatste jaren hebben jullie heel veel gewerkt aan nieuwe tactieken en procedures”, vertelt de Tiger-vlieger. “Daarvan bekijken wij nu wat we voor onze eigen vliegertraining kunnen overnemen. In tegenstelling tot bij ons, hebben zowel Chinook- en Cougar- als Apache-vliegers hier bijvoorbeeld dezelfde tactische manier van denken; ze werken perfect samen. Dat heb ik niet eerder zo gezien. We nemen heel veel kennis mee terug.”

De 11e editie van de HWIC leverde op 25 april 7 nieuw afgestudeerde wapeninstructeurs af. Tevens slaagden 1 Chinook-vlieger en 1 Cougar loadmaster voor hun module 2. In het verleden sloten zij al module 1 af, waarmee zij de volledige HWIC hebben afgerond.

Tekst: Arthur van Beveren