05

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 03 | 2017

Vogelwachters pionieren met drones

Flora en fauna beter en sneller analyseren vanuit de lucht

“Een super innovatief project dat nog volop in ontwikkeling is.” Zo kenmerkt CLSK-coördinator luchtmacht Ideeënboard een idee dat ontsproot aan het brein van twee vogelwachters. Sergeant-majoors Martin te Hennepe (Woensdrecht) en Jan Heij (Deelen) bedachten dat ze de flora en fauna op vliegbases sneller en gedetailleerder vanuit de lucht kunnen analyseren dan vanaf de grond. En hoe kan dat nou beter dan met drones?

Tijdens een recente bijeenkomst op Vliegbasis Deelen evalueren Heij en Te Hennepe het uitgebreide traject dat volgde op het indienen van hun Goed Idee met Ideeënboard- vertegenwoordigers van de vliegbases.

Een Goed Idee was geboren; in 2015 dienden ze hun plannen in bij de Ideeënboard. Na een uitgebreid voortraject konden ze begin dit jaar voor het eerst met de drones de lucht in. ‘Het werkt gewoon’, ervoer Heij enthousiast. “Dit is fantastisch.” De natuurbeheerders rusten de drones uit met 3 soorten camera’s: een warmtebeeldcamera om dieren als reeën en broedvogels te registreren, een zogeheten multispectrumcamera voor het vastleggen van vegetatie en een gewone camera voor gebouwen en andere bijzonderheden in het terrein. 

De vogelwachters tonen drones en de camera’s op het overleg. De grote, een Matrice 100, kan worden uitgerust met de warmtebeeldcamera en de vegetatiecamera. De kleinere, een Mavic Pro, draagt een gewone camera.

Graslandstadia

De vogelwachters zijn bijzonder te spreken over de eerste resultaten. “Je ziet meteen dat bepaalde stukken grasland veel schraler zijn dan andere”, zegt Heij. “Wat dat betreft zijn de data nu al bruikbaar. Maar het is nog veel werk om de registratie van de verschillende graslandstadia te optimaliseren.” Verder brengen de camera’s het gebied veel sneller in kaart dan zij zelf vanaf de grond met het blote oog kunnen doen. Heij: “We hebben 30 hectare gefilmd in 20 minuten.” 

Te Hennepe: “De drones gebruiken we uitsluitend voor het inventariseren van de omgeving; we verjagen er geen dieren mee. Die reageren niet op drones.”
Vogelwachters proberen te voorkomen dat vogels als meeuwen, duiven en ganzen het vliegverkeer verstoren. Ze treden zowel preventief als correctief op; ze maken het terrein zo onaantrekkelijk mogelijk voor ‘vogelaanvaringsgevoelige’ vogels en jagen ze weg.

Vogelwachters die de flora en fauna van vliegbases in kaart brengen met behulp van drones; het had niet veel gescheeld of dit 3-jarige pilotproject was er nooit gekomen. “Zonder jullie inzet was het idee vroeg gestrand”, bedankt Heij overste Robbert Dankers, CLSK-coördinator luchtmacht Ideeënboard. In hun directe werkomgeving vingen Heij en Te Hennepe bot, maar de Ideeënboard vond het plan wel levensvatbaar. Na een grondige risicoanalyse van de mogelijkheden en beperkingen, en een inventarisatie van de beschikbare middelen en opleidingen kregen de gedreven pioniers een budget van €35.000.

Te Hennepe en Heij krijgen tot hun grote verbazing een pionierscoin uit handen van Dankers: “Samen hebben jullie gepionierd voor een verbeterde inventarisatie van vogelaantrekkende vegetatie, terreinschade en wateroverlast van het landingsterrein, van verschralingsstadia van het landingsterrein en van nesten en fauna.”

3D-perspectief

“Drone-technologie kan een grote bijdrage leveren aan de vliegveiligheid door vroegtijdig vanuit 3D-perspectief in te spelen op eventuele veranderingen in het terrein”, zegt Te Hennepe vol overtuiging. De komende jaren oefenen de vogelwachters elke maandag op vliegbasis Deelen. Mogelijk kunnen vliegbases hen in de toekomst inschakelen als ze snel een goed beeld willen hebben van de dieren en planten op en rond het landingsterrein, verwachten de gedreven bird watchers. Maar de komende tijd staat dus nog in het teken van oefenen. Heij: “Over 3 jaar doen we dit hopelijk voor het eggie.”

Te Hennepe stuurt de drone vakkundig de lucht in: “Het lijkt makkelijk, maar het is best lastig.” De drone zoemt zachtjes terwijl hij rustig in de lucht hangt. “Hij stabiliseert zichzelf via gps”, verduidelijkt Te Hennepe.

Sinds 1 april is er een nieuwe internetpagina voor Goede Ideeën: http://dwrd.mindef.nl/sites/SWR001251/SitePages/startpagina.aspx. Hierop staan alle ingediende ideeën, de voortgang, de werkwijze en de contactpersonen op de vliegbases.

Tekst: Ritmeester Henny de Boer
Foto’s: Sergeant 1 Joyce Rutjes