Tekst LTZ2OC Djenna Perreijn
Foto sergeant-majoors Mike de Graaf en Aaron Zwaal
Veilig, snel en eenvoudig communiceren
‘Gezamenlijk beeld in één oogopslag’
Steeds meer collega’s downloaden Team Awareness Kit (TAK), een app die het beste te vergelijken is met een militaire, uitgebreidere versie van Google Maps. Innovatieclub KIXS van het Commando Materieel en IT (COMMIT) speelt een sleutelrol bij die ontwikkeling. “In één oogopslag hebben we een gezamenlijk beeld.”
De Team Awareness Kit (TAK) toont realtime informatie over de omgeving: van kaarten tot posities van collega’s en vijandelijke locaties. Commandanten en eenheden kunnen routes uitstippelen, gebieden markeren en informatie direct met elkaar delen. Elke gebruiker levert informatie aan, waardoor er een gezamenlijk en compleet beeld ontstaat. Dat was voorheen moeilijk te realiseren met losse radioverbindingen of tekstberichten.
Wereld van verschil
Vooral binnen het Defensie Helikopter Commando (DHC) maakt de TAK-app in korte tijd een enorme sprong. “In het begin moesten we nog moeite doen om collega’s te overtuigen”, vertelt kapitein Joris, projectleider van de TAK-invoering bij DHC. “Nu is het voor veel eenheden een voorwaarde bij oefeningen. Tijdens de oefening Falcon Spring werd met kleinschalige testen duidelijk dat TAK in de cockpit én bij ondersteunende eenheden een wereld van verschil maakt. Dat gezamenlijke beeld kan geen enkel ander systeem evenaren.”
De wisselwerking tussen innovatieclub KIXS en het Defensie Helikopter Commando (DHC) levert grote voordelen op, vertelt innovatiemanager John van KIXS. “Wij kunnen en willen niets in afzondering doen. Met dit soort testen werken we altijd graag samen met een operationele eenheid, zoals het DHC.”
‘Continu verbeteren met nieuwe functies’
Veilig
Bij het DHC zijn inmiddels dagelijks zo’n 50 gebruikers actief. Bij grote oefeningen of inzetten zijn er pieken te zien, zoals recent tijdens de bosbranden in Spanje. Apache-vlieger ‘Smash’ neemt zijn tablet tegenwoordig standaard mee de cockpit in. Op zijn scherm laat hij een ‘bubbel’ zien met veel online collega’s die helpen bij de blusoperatie. Smash is TAK-expert binnen 301 Squadron. “Voorheen waren we afhankelijk van radio’s zonder dataverkeer, of zelfs WhatsApp. Dat is omslachtig en onveilig. Ik vind TAK overzichtelijk, snel en heel eenvoudig in gebruik.”
Altijd in ontwikkeling
Het gebruik van TAK blijft niet beperkt tot één krijgsmachtdeel. Tijdens de NAVO-top in juni is er een drukke ‘bubbel’ in de Randstad, als 3.000 KMar-beveiligers de app op hun smartphones weten te vinden. “Dat kan eenvoudig, want binnen 5 minuten kunnen we een geautomatiseerde TAK-server uitrollen.” Daarna voegt het Mobile Device Management-team gebruikers binnen enkele seconden toe.
De samenwerking met het MDM-team van JIVC - het IT-bedrijf van Defensie - noemt John doorslaggevend voor het succes. “Eerdere testen waren veelal met servers op internet, al dan niet met een eigen VPN, maar dat is niet geschikt voor gerubriceerde data. Via Mulan kunnen we Departementaal Vertrouwelijk werken.”
Continu verbeteren
Ook bij het Korps Mariniers en het Korps Commandotroepen groeit het aantal gebruikers. “Vooral bij die laatste is logischerwijs niet altijd duidelijk hoe en waarvoor ze de app tijdens speciale operaties precies gebruiken.” De verwachting is dat het aantal gebruikers de komende jaren verder stijgt. “Nieuwe gebruikers komen steeds met verzoeken, waardoor we de software continu kunnen verbeteren met nieuwe functies. Er is een wereld aan mogelijkheden dus we leren snel in de praktijk hoe TAK kan ondersteunen bij echte operaties.”
Pioneren
De applicatie komt bij het Amerikaanse leger vandaan. “Zij ontwikkelden een civiele en een militaire versie. Wij namen de civiele variant over omdat die nu op Departementaal Vertrouwelijk niveau kan draaien”, vertelt innovatiemanager John. Het grote voordeel van TAK is dat het open-source en dus wereldwijd te gebruiken is. “Het maakt tactisch communiceren binnen Defensie, maar ook met bondgenoten, eenvoudiger en veiliger.” Ook civiele partners zoals politie en brandweer kunnen ermee werken, waardoor in gemengde operaties hetzelfde beeld wordt gedeeld.
Drie jaar geleden zag hij veel enthousiasme over de tool, maar weinig samenwerking. “Sommige afdelingen waren al heel ver, andere waren aan het pionieren. Daarom startten we een Defensiebrede TAK-community die twee keer per jaar samenkomt voor kennisdeling. De technische basis in Mulan maakt het systeem daarna nog toegankelijker. Daar kan iedereen met een U-account de software binnen een half uur installeren.”
‘Samenwerking KIXS en DHC cruciaal’
Toekomst
Het beheer van TAK ligt nu bij KIXS. John: “We hebben het project een vliegende start kunnen geven en naar een hoger niveau getild. Nu richten we de server zo netjes mogelijk in, zodat het straks goed overdraagbaar is. Uiteindelijk moet het bij JIVC landen.” Daarna is het doel om de militaire variant van TAK te integreren binnen het Network Enabled Capabilities (NEC)-project van het DHC en KIXS. Het nieuwe communicatieconcept voor helikopters moet communicatiemiddelen als radio’s en satellietverbindingen samenbrengen.
TAK fungeert daarin als de gebruikersomgeving, het ‘front end’ waarin alle verbindingen samenkomen. Joris: “Op NEC moeten we waarschijnlijk nog jaren wachten. Daarom is het mooi dat iedereen nu al ervaring kan opdoen. Het is niet alleen een goede interimoplossing, we kunnen straks met NEC sneller opschalen omdat we het gebruik al onder de knie hebben.”
Op 19 januari is er weer een TAK-community dag. Ditmaal op het Marine Etablissement Amsterdam (MEA).
