Tekst Evert Brouwer
Foto Sergeant-majoor Barend Westerveld
Samenwerking leidt tot rappe verwerving
De aangekondigde komst van 22 Skyrangers trok de afgelopen weken behoorlijk veel aandacht. De bestrijding van wat in de volksmond, drones heten, is nu eenmaal actueel. Het leek er van buitenaf een beetje op alsof het besluit met stoom en kokend water is genomen. Maar niets is minder waar. “Het is zeker snel, maar ook zeer zorgvuldig gegaan, vooral door de samenwerking tussen de verschillende directies van het Commando Materieel en IT (COMMIT), de Directie Plannen van de Defensiestaf én de gebruiker, het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigings Commando (DGLC) van de landmacht”, zegt projectleider namens COMMIT luitenant-kolonel Ronald .
De overste schetst een beeld van een intensieve, niet aflatende inspanning van alle betrokkenen. Er lag drie maanden na het toekennen van het budget al een projectvoorstel van eisen. “In de voorjaarsnota 2024 is €300 miljoen vrijgemaakt om snel te investeren in de luchtverdediging. We hebben dat direct opgepakt en gekeken naar wat de markt heeft te bieden. Dat is naast het operatieconcept van de gebruiker, het DGLC, gelegd. Daarna heeft het team de plannen voorgelegd aan de clusters VKAM (Veiligheid, Kwaliteitsmanagement, Arbeidsomstandigheden en Milieu), Security, de kostenexperts, Export Control en de Directie Inkoop. Samen hebben we zowel de kwalitatieve als de kwantitatieve behoefte vastgesteld, binnen de mogelijkheden van het budget.”
‘We worden uitgedaagd om te versnellen’
Gehele keten
Samenwerking en ook vertrouwen zijn niet de enige factoren die de snelheid versterken, betoogt Peter, projectmanager Integrated Logistics Support (ILS). “We worden bij COMMIT uitgedaagd om te versnellen en dan moet je beslissingen durven nemen”, vult hij aan. “Je hebt daarvoor die gehele keten nodig, niet om obstakels te zoeken, maar om oplossingen te vinden. Met energie, durf en creativiteit hebben we in korte tijd veel voortgang geboekt. Gedurende het gehele proces had ook iedereen dezelfde instelling: we gáán ervoor!”
Een en ander leidt ertoe dat de Tweede Kamer zich al rap kon buigen over een gecombineerde A/D-brief, waarin tegelijk de functionele beschrijving van de te werven capaciteit als het voortraject staan beschreven. Axel, manager systeemintegratie: “We kopen ook zoveel mogelijk MOTS (Military of the Shelf), met een aantal aanpassingen specifiek op onze wensen. Dit project past ook heel goed in het beleid dat Den Haag en Brussel willen uitdragen: het versterken van de Europese defensie-industrie. De Skyranger en het voertuig zijn Europese producten.”
‘De veelzijdigheid maakt Skyranger een ideaal systeem’
Hoofdtaak 1
De Nederlandse versie van de Skyranger wordt over ongeveer vier jaar geleverd. Het wapensysteem staat op een multifunctioneel rupsvoertuig, het Armoured Combat Support Vehicle (ACSV) van het Duitse Flensburger Fahrzeugbau GmbH. Dankzij het rupsonderstel en een snelheid van rond de 70 kilometer per uur kan de Skyranger mee met een gevechtsbrigade (voor hoofdtaak 1: de bescherming van het eigen en het NAVO-grondgebied). “De koepel kan zo nodig ook losgekoppeld worden om een basis in missiegebied te beveiligen. Die veelzijdigheid maakt het een ideaal systeem”, zegt manager systeemintegratie Axel.
In kader
De (Rheinmetall) Skyranger is met het rupsonderstel een mobiel grondgebonden luchtverdedigingssysteem dat kan worden ingezet tegen luchtdoelen op korte en zeer korte afstand en zo nodig ook tegen gronddoelen. De Skyranger is uitgerust met ultramoderne zoek- en volgsensoren die naadloze 360° lucht- en grondbewaking en nauwkeurige vuurleidingsgegevens bieden. Gecombineerd met de Rheinmetall Kinetic Energy Time Fuzed (KETF)-munitie tegen huidige en toekomstige luchtbedreigingen, is het wapen zeer effectief.
Duitsland heeft het eerste Skyranger 30 luchtafweersysteem in ontvangst genomen en is begonnen met testen. Als de ervaringen positief zijn, begint de serielevering van de 18 overige systemen in 2027 tot begin 2028. Andere landen die de Skyranger hebben besteld zijn Oostenrijk (36), Denemarken (12) en Hongarije (18).
Zelfstandig
Skyranger heeft eigen radars, camera’s en een command and control-systeem aan boord. In een netwerk van luchtverdedigingssystemen kan het bijdragen aan de verdediging van een groter gebied, maar ook zelfstandig optreden. “Wanneer er bijvoorbeeld een drone-aanval is, kan Skyranger de doelen op meerdere kilometers met de eigen sensoren onderkennen, volgen en dan met de wapens aangrijpen”, legt luitenant-kolonel en luchtdoelartillerist Ronald uit.
‘Als het doelwit verder weg vliegt, kan Skyranger de raketten inzetten’
Wolk van lood
De Skyranger is zelf hightech, maar ook de munitie is dat. Zo krijgt de granaat tijdens het afschieten, dus nog in de loop, de laatste informatie mee over de afstand tot het doelwit. “Een tijdsontsteker telt af in de lucht. Wanneer de ingestelde afstand is bereikt, klapt het projectiel uit elkaar en komen kleine fragmenten vrij. Zo’n wolk van lood kan ook een zwerm drones uitschakelen”, aldus de overste. “Als het doelwit net te ver weg vliegt, kan Skyranger de raketten inzetten.” Het systeem is ook toekomstbestendig. "Met nieuwe software of componenten kunnen we vrij eenvoudig de operationele relevantie blijven waarborgen”, aldus Axel.
De ‘gebruiker’, commandant van het DGLC kolonel Olav Spanjer, is in zijn nopjes met de Skyranger. “Nederland kan qua luchtverdediging straks echt wel wat op de mat leggen”, zegt hij.
‘Je wilt niet dat de systemen elkaar verstoren’
Citadel
De Skyranger maakt straks deel uit van een zogenoemde CITADEL, een beschermende paraplu van staal tegen luchtdreigingen voor de (zeer) korte en middellange afstand. Hiervoor zijn onlangs ook nog andere wapen- en sensorsystemen besteld bij de Noorse firma Kongsberg Defense & Aerospace. “Al die middelen moeten ook kunnen ‘samenwerken’ met de Nederlandse IT”, zegt de projectleider Landgebonden-IT, Kees. “De grootste uitdaging is om het allemaal te integreren. Denk aan het Battle Management Systeem en de Combat Net Radio’s. We trekken intensief met de leverancier op om in het voertuig een plek voor onze verbindingsmiddelen te vinden. Je wilt niet dat ze elkaar verstoren. Vanwege de beperkte ruimte in het voertuig is dat echt wel een flinke uitdaging. Het mooie is dat we direct het project Foxtrot (voor nieuwe communicatieapparatuur) én Grensverleggende IT (GrIT) bij het project hebben betrokken. Zo weten we bijvoorbeeld al waar welke IT-functies nodig zijn en welke Combat Net-radio’s het gaan worden.”
Kees roemt daarbij de invloed van een nieuwe generatie COMMIT’ers als Axel en Peter: “Je voelt de energie bij de jonge gasten. Daarin zie ik een grote vooruitgang in de organisatie. We organiseren zo onze eigen successen.”
