03

Dit artikel hoort bij: Materieelgezien 08

Kijkje in de toekomst

Tekst kapitein Charlotte Snel
Foto sergeant Aaron Zwaal

VR stoomt militair klaar voor echte werk

Rondsnuffelen in een pantserwielvoertuig, zonder je luie stoel te verlaten. Door middel van Virtual Reality kan het. Met de lancering van twee splinternieuwe applicaties zet het Immersive Applications Team van JIVC de deur naar de virtuele wereld voor militairen in opleiding wagenwijd open.

Met hun VR-bril op en controllers in de hand hebben Roy Janssen en zijn collega’s regelmatig de schijn tegen. “Hoe vaak we niet horen ‘zo, lekker aan het spelen?’”, lacht Janssen. “Ik kan het me voorstellen, hoor. Als je niet precies weet wat we doen, oogt het misschien een beetje gek.”

Om voor eens en altijd duidelijkheid te scheppen: Virtual Reality (VR) is serious business. Product owner Janssen vormt samen met drie softwareontwikkelaars het Immersive Applications Team. Een team dat in 2019 werd opgericht en ondergebracht bij de afdeling Luchtgebonden en Joint IT.

Samen met stakeholders van verschillende operationele commando’s bedenkt het team VR- toepassingen die defensiebreed gebruikt kunnen worden bij opleiding en training. Op de Kromhoutkazerne in Utrecht worden de ideeën uitgewerkt tot concrete applicaties.

Het Immersive Applications Team met v.l.n.r.: Remko Haagsma, Roy Janssen, Levi Visser en Saskia Vermeulen-van Kooij.

Serieuze speler

In slechts twee jaar tijd heeft het Immersive Applications Team zich ontwikkeld tot serieuze speler op het gebied virtuele realiteit en inmiddels zijn de eerste VR-applicaties klaar voor gebruik. Geen wilde plannen of prototypes, maar tools die daadwerkelijk in de praktijk toegepast gaan worden.

De eerste applicatie is een training voor gebruikers van de commandopost in een Boxer-pantserwielvoertuig. De tweede voor Boxer-monteurs. Beiden volgens hetzelfde principe; door middel van een VR-bril kunnen militairen alle voertuigfuncties leren kennen zonder hun klaslokaal te verlaten.

‘Als je niet precies weet wat we doen, oogt het misschien een beetje gek’

Virtuele tour

Hoe het werkt? Simpel gezegd: de Boxer is tot in het kleinste detail digitaal nagebootst. Wanneer de gebruiker de applicatie op de computer opstart en een VR-bril op zet, stapt hij of zij als het ware ín het pantserwielvoertuig. Je kunt op je gemak rondkijken, klepjes opentrekken en naar hartenlust alle knopjes uitproberen zonder dat mensen in de directe omgeving er gespannen van worden. Deze virtuele tour moet de gebruiker vertrouwd maken met het voertuig en ervoor zorgen dat de eerste fysieke kennismaking voor het ‘echie’ soepeler verloopt.

Janssen: “De Boxer is bij uitstek een voertuig dat veel ingezet wordt en dus niet altijd beschikbaar is voor trainingsdoeleinden. Daarnaast is de ruimte binnen beperkt. Een instructeur kan per keer met één, hooguit twee leerlingen het voertuig in om dingen uit te leggen en aan te wijzen. Vrij tijdrovend. Met deze applicatie kun je zelf vast de basis leggen. Een groot voordeel ten opzichte van andere VR-toepassingen is dat deze applicaties op de vertrouwde Mulan-computer kunnen draaien. Niet alleen veiliger, maar ook praktisch; zo kunnen testresultaten direct doorgevoerd worden in de opleidingssystemen.”

In de ultieme VR-ervaring is ook aan de omgeving gedacht. Zo vindt de commandopost-training buiten in het veld plaats en de training voor Boxer-monteurs in een werkplaats.

Realistisch

Saskia Vermeulen-van Kooij is een van de softwareontwikkelaars die meehielp om de applicaties voor de Boxer CP en monteurs te bouwen. Onlangs werd het resultaat van een jaar keihard werken in de praktijk getest. “We hebben een aantal instructeurs gevraagd om door middel van beide applicaties een training te doorlopen. Iedereen was super enthousiast en verbaasd hoe realistisch het oogt en voelt. Heel leuk om te zien.”

Wanneer het laatste papierwerk is geregeld, kunnen de applicaties in opleiding en training worden toegepast. Maar, zo benadrukt Vermeulen-van Kooij, Met het doorlopen van een virtuele tour ben je er natuurlijk niet. “Het is handig om je te oriënteren op het voertuig en we kunnen veel nabootsen. Maar hoe zwaar een deur is of hoe het apparaat op jouw handelingen reageert, dat moet je gewoon live ervaren.”  

Spelenderwijs navigeert de gebruiker zich door de leerstof.

Mooie projecten

Het Immersive Applications Team zit inmiddels alweer vol in de ontwikkeling van nieuwe applicaties. In opdracht van het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden (OTCRij) worden er onder andere virtuele voertuigoriëntaties voor de Scania XT en Fennek ontwikkeld. Daarnaast is het team druk bezig met het creëren van een virtuele omgeving waarin het op- en afbouwen van een satellietschotel kan worden geoefend.

Een aardige kluif voor deze vier collega’s die, logischerwijs, actief op zoek zijn naar versterking. “De aanvragen blijven binnenstromen”, aldus Janssen. “Ook vanuit andere defensieonderdelen. Nee, daar kan ik helaas nog niks over zeggen. Maar er komen mooie projecten aan!”

VR, AR?

Virtual Reality is een computertechniek waardoor het lijkt alsof je op een andere plaats bent. Met een speciale VR-bril sluit je je zicht op de buitenwereld compleet af. Door middel van geluiden en beweging word je écht ondergedompeld in een virtuele 3D-wereld. Een wandeling maken op de maan, bungeejumpen vanaf de Eiffeltoren. Het kan allemaal. 

Janssen: “De mogelijkheden van VR zijn eindeloos. Wij ontwikkelen nu voor defensievoertuigen, maar ik kan me voorstellen dat er voor militairen veel meer interessante dingen te halen zijn. Met een VR-bril zou je bijvoorbeeld ook vast een kijkje kunnen nemen in het gebied waar je naartoe gaat op oefening of uitzending. En je kunt werken met gevaarlijke stoffen of explosieven zonder hierbij zelf enig risico te lopen.” 

Bij Augmented Reality wordt een extra digitale informatielaag over de werkelijkheid gelegd zodat je beiden tegelijk ziet. Hierbij wordt vaak een doorzichtige bril, smartphone of tablet gebruikt. Het Immersive Applications Team heeft de kennis en kunde in huis om AR-applicaties te bouwen. In het korte bestaan van dit team is hier echter nog geen klantbehoefte voor geweest.