Vliegensvlug veilig vallen

Normale mensen stappen pas uit een vliegtuig of helikopter als deze veilig aan de grond staan. Zoniet de militair. Zij neigen nog wel eens naar ‘Alternatieve Helikopter In – en Uitstijgmethoden (AHIU). Fastropen, abseilen en Special Patrol Insertion and Extraction (zie kader) om maar eens wat te noemen.

Aan mensen als ingenieur Rudy Wassenberg van het cluster Veiligheid Kwaliteit Arbo & Milieu van de Defensie Materieel Organisatie om de kans op ongelukken daarbij zo klein mogelijk te houden. Samen met collega-experts ontwikkelt hij testen om klim- en abseilmiddelen geschikt te maken voor bijzonder militair gebruik.

Waar zijn jullie momenteel mee bezig?

“Wij streven er naar de safety bij het toepassen van AHIU-methoden te vergroten. Zo beschrijft het ‘Voorschrift Alternatieve Helicopter In- en Uitstijgmethoden’ de eisen aan het personeel, het materieel, de voorbereiding én uitvoering van de verschillende in- en uitstijgmethoden. Wij dragen bij aan de veiligheid door te blijven onderzoeken, te luisteren naar de wensen van de klant en die om te zetten in werkelijke gebruiksomstandigheden. Daaruit komen weer normeisen voor het materiaal. Ook kijken we of de toegepaste normeisen werkbaar zijn.”

Wat betekent dat?

“Tot voor kort was het voldoende als middelen een Europees CE-keurmerk hadden voor gebruik als klimmateriaal in de bergsport. Of een CE-keurmerk voor valbeveiligingsmiddelen. Wat nu blijkt, is dat deze klim- en valbeveiligingsmiddelen op heel andere aspecten worden getest dan de belastingsomstandigheden die bij AHIU optreden. Hangend aan een helikopter kunnen militair en middelen blootgesteld worden aan heel andere aspecten. Denk aan variërende g-krachten door slingerbewegingen en trillingen door de motor en gearbox van de helikopter. Hetzelfde geldt voor brancards waarmee gewonde militairen van bergwanden of uit bossen worden geplukt. Die moeten aan andere eisen voldoen dan brancards van ambulances.”

Wat wordt daar nu aan gedaan?

“Momenteel overleggen de EASA, de overkoepelende Europese luchtvaartorganisatie, en de Militaire Luchtvaart Autoriteit over nieuwe normen en eisen. Een groep deskundigen moet binnen Defensie zorgen voor een op het gebruik afgestemde normstelling voor AHIU-middelen. Ook ontwikkelen we samen met de afdeling Techniek van Materieel Logistiek Commando en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium nieuwe testen om materieel te controleren.”

Zijn ongelukken ooit helemaal uit te sluiten ?

“Nee, zelfs de duurste en best geteste materialen kunnen niet op tegen roekeloos gedrag. Neem het ‘Tom Cruise-syndroom’ (Mission Impossible, red.) waar sommige mensen aan lijden. Zodra hoge gebouwen of helikopters en abseilen in het spel zijn, gaan de remmen los. Mensen denken dat ze hard rennend headdown gebouwen kunnen afrennen. Maar op het moment dat jij op z’n kop hangt met de bevestiging op je rug, kun je geen enkele actie starten.”

Wanneer over het in- of uitstijgen van helikopters gesproken wordt, zijn er binnen Defensie verschillende technieken die worden toegepast. Voor de duidelijkheid:

Fast ropen is met slijtvaste handschoenen aan een dik touw ongezekerd uit de helikopter stappen, bij de grond alleen op knijpkracht remmen en daarna direct de actie in gaan.

Abseilen is met behulp van een harnasgordel, een remapparaat en een dunner touw uit de helikopter afdalen. Hierbij nemen de militairen wat meer bagage mee in een rugzak om een langer durende actie uit te kunnen voeren.

SPIE (uitgesproken op z’n engels, dus ‘spy’) staat voor ‘Special Patrol Insertion and Extraction’ en wordt gebruikt voor het oppikken van militairen die zich met een harnasgordel aan een dikke kabel kunnen aanhaken.