Rode baret op Cyprus

Ground liaison officer adviseert over tactisch luchttransport

Tot voor kort telde de inzet op Cyprus meerdere Nederlandse landmachters. Nu is hij nog de enige in de Cypriotische luchtmachthangar: ground liaison officer (GLO) majoor Koen van 11 Luchtmobiele Brigade. Koen adviseert de Joint Task Force (JTF) over tactisch luchttransport. Hij is er sinds begin november. 

Op Cyprus staan luchtmachters en mariniers sinds half oktober stand-by voor het bieden van noodhulp en voor mogelijke evacuaties van Nederlanders uit het Midden-Oosten. Het gaat bijvoorbeeld om zogeheten non-combattant evacuation operations (NEO) met een C-130 Hercules transporttoestel van 336 Squadron uit Eindhoven. Vorige week is ook het Nederlandse patrouilleschip Zr.Ms Holland aangekomen in Cyprus, voor mogelijke evacuaties en noodhulp via de zee.

Zes vragen aan majoor Koen 

Hoe is dat nou, als enige landmachter tussen de luchtmachters?

“Ik ben het gewend, al ben ik in Nederland niet de enige. Ik ben sinds 2018 werkzaam bij 336 Squadron van Vliegbasis Eindhoven als ground liaison officer. Toen ik daar in het begin werkte, was het inderdaad wennen. De omgangsvormen bij de Koninklijke Luchtmacht (KLu) zijn losser, de organisatie is niet zo autoritair ingesteld. Bij de KLu werken allemaal specialisten die hun eigen taak hebben, zoals vliegers of de technische dienst. Bij de landmacht moet je veel jonge gevechtsmilitairen in het gareel houden. Dat vraagt een andere manier van leidinggeven.”

Wat doet een ground liaison officer op Cyprus?

“Samen met mijn adjudant van de GLO-sectie ben ik vanuit 11 Luchtmobiele Brigade geplaatst bij 336 Squadron in Eindhoven om te adviseren en te ondersteunen op het gebied van tactisch luchttransport. Wij zijn gespecialiseerd in airborne operaties: zowel air land- als air drop-operaties. Wij hebben kennis van zowel landen op niet-reguliere landing zones als het droppen van personeel en materieel met valschermen. Over deze zaken adviseer ik de JTF hier op Cyprus. Bijvoorbeeld: is de ondergrond geschikt als landing zone? En vanaf welke hoogte kun je hulpgoederen het beste droppen in een bepaalde situatie?

Ik ben aanwezig bij briefings om mee te denken bij de planning van een operatie. Ik kan advies geven over (on)mogelijkheden en aangeven hoeveel tijd bepaalde zaken kosten. Je kunt bijvoorbeeld niet direct na het afzetten van personeel meteen goederen kwijt in de kist voor de volgende vlucht. Je moet eerst de stoeltjes weghalen, dat kost tijd. En: je moet altijd eerst materieel droppen en dan pas de mensen. Anders krijgen de eenheden mogelijk pallets van 1.000 kilo in hun nek.

Verder is het mooie van luchtmobiel dat wij een Pathfinder-peloton hebben voor het verkennen, vinden en (vrij)maken van geïmproviseerde landingsplaatsen. En we beschikken over een Rapid Runway Repair-eenheid voor herstelwerkzaamheden aan landingsbanen. Deze eenheden staan op stand-by in Nederland. Ik ken hun capaciteiten en kan advies uitbrengen over hun eventuele inzet, de noodzaak ervan en de planning in het grotere geheel. 

Ook ben ik als landmachter natuurlijk thuis in het landmachtoptreden. Dus mochten er bepaalde manoeuvres van andere eenheden op de grond plaatsvinden, dan kan ik die duiden en ons optreden erop aanpassen indien nodig. 

Daarnaast sta ik in verbinding met andere landen die hier met verschillende middelen stand-by staan. Ik heb enkele liaison-taken overgenomen van een collega die inmiddels is vertrokken. Dat betekent dat ik onder meer briefings bijwoon van andere naties. Mocht evacueren in het uiterste geval noodzakelijk zijn, dan kunnen we rekening houden met elkaars optreden.” 

Sinds wanneer ben je hier?

“Ik zit hier sinds 4 november. Ik blijf hier waarschijnlijk tot 336 Squadron vertrekt. De einddatum is vooralsnog onbekend. Dat is niet erg, want ik heb geen kleine kinderen meer. Thuis zijn ze eraan gewend dat ik vaak en langer van huis ben. 

Mijn adjudant heeft de eerste periode gedraaid. Die begon op 18 oktober. Toen moest alles nog worden opgezet en moest er nog van alles worden afgestemd tussen de luchtmachters en mariniers. Bijvoorbeeld op het gebied van verschillende soorten verbindingen. Inmiddels is het een stuk rustiger. De adjudant blijft de situatie vanuit Nederland monitoren. Hij krijgt elke dag een sitrep. De GLO-sectie telt slechts 2 mensen, dus we moeten elkaar kunnen opvolgen en vervangen indien nodig.” 

Er zijn hier meerdere oefenevacuaties gehouden. Wat was jouw rol?

“Ik heb in het scenario meegedacht over onvoorziene omstandigheden die de eenheden kunnen tegenkomen. De zogeheten what if’s of contingencies. We hebben geprobeerd hen te triggeren op bepaalde zaken. Wat als je te maken krijgt met inkomend vuur bij vertrek? Wie kan waar het beste gaan zitten in het toestel? Wat te doen als de reguliere telefoonverbinding uitvalt?

Tijdens de oefenevacuaties was ik observator en evaluator, waarbij ik onderdeel was van de oefenstaf. We hebben tijdens de evaluatie benadrukt dat een NEO in principe geen kinetische operatie is. Dus dat betekent voor de mariniers vooral de-escalerend optreden en duidelijk uitleggen aan de evacuees wat de procedure is op de luchthaven, om hen zo goed mogelijk naar het vliegtuig te begeleiden.

Het is mooi om die jonge gasten te begeleiden. Ik probeer die jonge mariniers ervoor te behoeden in hetzelfde wak te stappen als ik vroeger heb gedaan. De eenheden op de grond pakken de aangereikte tips goed op. Ze laten een stijgende leercurve zien. Dat is mooi om waar te nemen.” 

Heb je eerder een rol gehad in een echte evacuatie-operatie?

“Nee, maar in Eindhoven hebben ze er wel ervaring mee. Ze hebben de evacuaties uit Soedan en Kaboel uitgevoerd. Voor de ground liaisons was er geen rol weggelegd in die settings.” 

Hoe nauwgezet volgen jullie de situatie in het Midden-Oosten?

“Wij worden dagelijks gebriefd door de Sectie 2 (inlichtingen). Wat is er de vorige dag gebeurd? Wat verwachten we? Verder is het voor ons een kwestie van: de eenheden hier zo goed mogelijk klaarzetten voor ‘het geval dat’. Als de politiek ons vraagt, dan voeren wij uit. Het zou natuurlijk supermooi zijn om mensen in nood te kunnen helpen. Maar het is eigenlijk nog mooier als het niet nodig is.”