‘Ik wil dat ze alle fouten en slechte beslissingen hier maken’

EUMAM-instructeurs over leiderschapstraining met Oekraïense collega’s

Een landmachtcompagnie verzorgde in het najaar in Duitsland een EUMAM-leiderschapstraining voor Oekraïense commandanten. 4 weken lang deelden de pantserinfanteristen kennis en ervaringen met hun collega’s, die in hun thuisland vechten voor hun leven en vrijheid. Het maakte grote indruk vertellen 4 van de Nederlandse instructeurs. “Deze groep staat straks weer samen aan het front.”

Sergeant Thies

Een van de Nederlandse instructeurs is sergeant Thies. Hij trainde Oekraïense militairen op groepsniveau (niveau 2). Normaal is Thies commandant van de uitgestegen groep bij 45 Pantserinfanteriebataljon. Tijdens deze training probeerde hij zijn skills en drills over te brengen aan Oekraïense commandanten.

Bloedserieus
“Ik heb al eerder Oekraïense militairen getraind, in het zuiden van Duitsland. Het verschil met de basic infantry course van toen en deze leadership course is het verschil in ervaring. Deze mannen hebben al gevochten, dat zie je als ze bezig zijn met scenario's. Ze zijn bloedserieus, ze weten dat we reële situaties trainen. Ze zijn erg bewust van de fouten die ze hier maken, die kunnen daar hun leven kosten. Je ziet dat in hun ogen.

De Oekraïense militairen wisselen graag ideeën en ervaringen uit. Ze zijn hier om te sparren over hoe wij denken, hoe zij denken, wat werkt en wat niet. Als we een actie doen, geven ze soms bij de evaluatie aan dat bepaalde procedures voor hen niet werken, op basis van hun ervaring aan het front. Een van de Oekraïense militairen zei: ‘onze tactieken worden met bloed geschreven’. Alles wat werkt, werkt. Wat niet werkt, gebruiken ze niet meer.”

Dankbaar
“De Oekraïense collega’s tonen uitgebreid hun dankbaarheid. Ze nemen eten mee, halen koffie en geven cadeautjes. Zo tonen ze hun waardering voor wat we doen.

Deze ervaring heeft impact. In zo’n korte periode word je snel hecht. Je leert elkaars taal begrijpen zonder dat je dezelfde taal spreekt. Wij doen ons best de Oekraïense militairen zo veel mogelijk bij te brengen in korte tijd. Zij staan straks weer aan het front, wij gaan terug naar Nederland. Hoe cru het ook klinkt, het is mooi dat wij in zo’n verschrikkelijke situatie iets positiefs kunnen leveren. Eigenlijk is het gek dat je met vreemde mensen zo'n band op kan bouwen, terwijl daar eigenlijk iets heel verschrikkelijks gaande is. Als deze oorlog er niet was geweest, hadden we elkaar nooit ontmoet.”

Tweede luitenant Pieter

Pieter is pelotonscommandant bij 43 Gemechaniseerde Brigade. Tijdens deze training was de tweede luitenant verantwoordelijk voor het trainen op niveau 3 (pelotonscommandanten). Dit deed hij samen met andere officieren van 45 Pantserinfanteriebataljon.

Stijgende lijn
“Onze focus ligt op niveau 3, maar door het verschil tussen de Oekraïense militairen houden we ons ook bezig met training op lagere niveaus. Dus van ‘hoe zoek ik een goede vuurpositie’ tot ‘hoe zet ik welke groep waar in’.
Het viel me op dat Oekraïense commandanten weinig ervaring hebben met bevel- en commandovoering zoals wij dat doen. Daar moesten we onze lessen op aanpassen. We hebben de IK-217 (Instructiekaart Commandovoering, red.) en onze eigen formats vertaald in het Oekraïens om het makkelijker te maken. Het werkt: elke dag zie ik verbetering in de groep. Als we deze stijgende lijn doorzetten, gaat het goed.

De goede onderlinge sfeer tussen de Oekraïense militairen valt op. Iedereen is erg gemotiveerd. Ze willen hier graag zijn en zijn leergierig. Maar niet voor iedereen is het even makkelijk in zo’n korte tijd zoveel te leren. In mijn groep zit een introverte, zenuwachtige jongen, die bij iedere beurt begint te trillen. Zijn collega’s helpen hem, geven advies. Ze willen er alles aan doen om hem een meer ervaren militair te maken.”

Kippenvelmoment
“Voor mij is dat ook een extra motivatie. Hoe kan ik hem zo goed mogelijk helpen, zodat zijn kans op overleven groter wordt. Een heftige gedachte. Elke dag op appel herdenken ze hun gesneuvelde landgenoten. Dan sta je daar en besef je ineens: dit is echt serieus. Dat is een kippenvelmoment.

Naast het feit dat we een bijdrage leveren aan de oorlog, zijn we ook bezig met onze eigen ontwikkeling. Voor enkelen die nog nooit op uitzending zijn geweest of geen gevechtservaring hebben, kan het complex zijn. Ik zit een halfjaar bij de eenheid en vond dit in het begin erg lastig. Ik twijfelde soms wel aan mezelf. Ik ben nog nooit op uitzending geweest en deze gasten hebben allemaal jarenlange ervaring. Ik dacht: ‘wat kan ik hen nou leren?’ Na een aantal dagen kwam ik erachter dat Nederlandse militairen echt goed opgeleid worden. Dat gaf vertrouwen. Onze kennis vult hun ervaring goed aan.”

Kapitein Alex

Compagniescommandant van de trainende eenheid in Noord-Duitsland is kapitein Alex. Samen met zijn eenheid was hij deze periode verantwoordelijk voor het trainen van 100 Oekraïense militairen op het gebied van leiderschap.

Hetzelfde plaatje
“We geven hier geen les ‘hoe houd ik mijn wapen vast’. ‘De stap van basic infantry zijn we hier keihard voorbij. Het gaat om de leider en het leidinggeven. Wij leren de Oekraïners tot een plan te komen en daarin leiding te geven aan de groep, peloton of compagnie.

Ik ben verantwoordelijk voor het hoogste niveau, niveau 4, oftewel compagniesniveau. Ik leer de Oekraïense commandanten hoe ze hun operaties moeten maken aan de hand van 3 speerpunten. Wij focussen op communicatie, coördinatie en het inbouwen van structuur. Dit komt terug in iedere les, bijvoorbeeld door het maken van een operatieschets voordat ze een actie ingaan. Iedereen kijkt dan naar hetzelfde plaatje, heeft tegelijk dezelfde informatie en gaat zo meer gestructureerd de actie in. Ik zie gelijk resultaten. De Oekraïners zien ook de voordelen van deze manier van werken.”

Staande ovatie
“Wat mij altijd zal bijblijven, is hun enorme dankbaarheid. Dat vind ik het mooiste compliment. De cursisten waarderen onze moeite. Ik heb zelfs meegemaakt dat ik na afloop van mijn les een staande ovatie kreeg.

Ondanks de tijdsbeperkingen ben ik tevreden met de groei die ik zie. Voor ons voelt het goed op deze manier een bijdrage te leveren aan de oorlog. Als militair wil je graag zelf dingen doen; je bent er voor opgeleid en getraind. Je handen beginnen te jeuken als je het een en ander ziet op televisie. Ik ben daarom erg blij dat ik met mijn compagnie op deze manier een steentje kan bijdragen.”

Sergeant Kelvin

Normaal is sergeant Kelvin groepscommandant bij 43 Gemechaniseerde Brigade en verantwoordelijk voor een CV90 infanteriegevechtsvoertuig. Tijdens de EUMAM-training in oktober begeleidde en trainde hij 8 Oekraïense groepscommandanten op het gebied van leiderschap en tactiek.

Snelheid en agressiviteit
“Samen met mijn plaatsvervanger observeren en evalueren we de Oekraïense militairen tijdens hun acties in verstedelijkt gebied, loopgraven of boscomplexen. Op basis van wat ik zie, bouw ik de scenario’s en pas ik ze aan. We vinden het belangrijk dat de Oekraïense militairen hun eigen procedures behouden, maar geven ze wel verbeterpunten mee tijdens evaluaties.

Ik merk dat er veel verschil zit in het optreden van de beide legers. Wat mij opvalt, is de gestructureerde manier van werken in het Nederlandse leger. Wij proberen alles zo veilig mogelijk te doen. Zij gaan gewoon met veel snelheid en agressiviteit naar binnen en gebruiken veel vuur en granaten. Daar kunnen wij ook van leren.”

Levens redden
“Ik vind het een bijzondere ervaring deze trainingsmissie mee te maken. Hun onderlinge broederschap blijft me bij. Ze knokken, lachen en huilen met elkaar. Ik zag in het nieuws veel voorbijkomen van deze oorlog. Kijkend naar de tv kun je totaal niks. Het is mooi dat we deze collega’s nu kunnen trainen. Dat kan levens redden aan het front.

Ik hoop met name dat de cursisten de geleerde lessen over leiderschap en tactiek meenemen. We geven mee dat zij als leider straks een taak krijgen en in hun bevel duidelijk moeten maken welk effect ze moeten bereiken. Ik wil dat ze alle fouten en slechte beslissingen hier maken, zodat ze straks goed beslagen ten ijs komen. Deze groep gaat na afloop weer samen naar het front. Ik hoop dat ze daar weten: ‘we kunnen op elkaar bouwen en we weten wie wat kan’.”