Tekst KAP Jaap Wolting
Foto KPL Gregory Fréni, eigen archief
Jonge moeders draaien samen één rotatie Irak
De tijd waarin slechts gepráát werd over maatwerk op het gebied van personeelsbeleid is officieel voltooid verleden. De majoors Bianca Evers en Babs Fredrix-Mantz toonden dat aan door elk de helft van één uitzending te draaien. Met jonge kinderen thuis bleek het een win-winsituatie voor zowel personeel als organisatie… want de loyaliteit naar de landmacht kreeg door het geboden maatwerk een extra boost.
‘We hadden de lat heel hoog gelegd’
Majoor Bianca Evers: “Gekscherend hadden we het er al eerder over gehad om samen een uitzending te splitsen.”
Beide vrouwen zaten in dezelfde KMA-lichting, kozen allebei voor de logistiek, kennen elkaar inmiddels vijftien jaar en werkten in 2010 vijf maanden als koppel in Tarin Kowt. Majoor Evers: “Gekscherend hadden we het er al eerder over gehad om samen een uitzending te splitsen. Opeens bood die mogelijkheid zich dan ook echt aan. Binnen de organisatie was niet iedereen even enthousiast als wij, toen we te kennen gaven de kapiteinsstoel op de Sectie 1 in Erbil te willen delen. De storingsreactie was ‘kan niet, dan moeten er twee mensen opwerken in plaats van een, moeten er twee tickets gekocht worden...' Etcetera. Ons plan stagneerde. Gelukkig kwam er schot in de zaak toen brigadegeneraal Kees de Rijke zich er tegenaan ging bemoeien. Nog geen week later was het rond en moesten we het nu ook echt waarmaken. Omdat we maar waren blijven roepen dat we het samen probleemloos konden fiksen, hadden we de lat voor onszelf heel hoog gelegd.”
Brigadegeneraal Kees de Rijke, directeur Human Resources, directie Personeel & Organisatie
“Defensie is bezig met de ontwikkeling van een nieuw Human Resources-model waarbij maatwerk een prominente plek inneemt. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de levensfase of persoonlijke omstandigheden waarin militairen zich bevinden.
Het opknippen van een uitzending (d.w.z. het laten vervullen van een uitzendfunctie in een rotatie door twee militairen i.p.v. een) gebeurt vaker en kan uitkomst bieden voor militairen waarvoor geldt dat een uitzending van bijvoorbeeld zes maanden een te grote wissel trekt op het thuisfront, en het gezien de privéomstandigheden beter is om korter op uitzending te gaan.
Ook het tijdelijk vervullen van een functie in deeltijd kan in dit licht als voorbeeld worden genoemd. Daarnaast bestaan er mogelijkheden voor een vergoeding voor extra kinderopvang vanwege de inzet van een militair.”
“Doordat Babs en ik ieder de helft van Capacity Building Mission Iraq-13 mochten doen, was het voor thuisfront ineens een stuk overzichtelijker. Twintig weken weg is natuurlijk wel even wat anders dan tien, zeker als je echtgenoot ook een fulltimebaan heeft. Mijn man Sander – zelf ook militair geweest – had op zijn werk aangegeven dat hij die tien weken ‘wat drukker’ zou zijn. Daarnaast konden mijn ouders veel bijspringen bij de zorg van Kay en Jay, onze twee zoons van toen nog twee en vier.”
Majoor Babs Fredrix-Mantz: “Al ging de HOTO prima, ik had – in tegenstelling tot Bianca, die de eerste helft pakte – geen tijd om mijn werk rustig te leren kennen.”
Andere leeftijd, andere voorbereiding
Majoor Fredrix-Mantz: “Yuri is sergeant-majoor en werkt op de S3 bij 11 Luchtmobiele Brigade. Toen onze Jarno drie was, ging hij op missie naar Afghanistan en dachten we de kleine man te beschermen door die uitzending niet al te veel aandacht te geven.
In 2019 was hij al zeven en pakten we het totaal anders aan. Zo namen we bijvoorbeeld zijn hele klas mee in het verhaal. Wat voor mij enorm scheelde, is dat Jarno heel veerkrachtig en flexibel is… en dat ik dus geen vijf maanden hoefde.”
‘Zat ik daar als blonde vrouw in het holst van de nacht’
Solo invliegen
“Toch, al lijkt het een ideaalsituatie, er zitten ook nadelen aan het delen van een uitzending. Wat ik me pas in het gebied realiseerde, is dat ik op een rijdende trein sprong. Groepsprocessen hadden al plaatsgevonden en er waren zelfs al wat lichte irritaties. Al ging de HOTO prima, ik had – in tegenstelling tot Bianca, die de eerste helft pakte – geen tijd om mijn werk rustig te leren kennen. In zeer korte tijd moest ik me heel veel dingen eigen maken. Na een week buffelen had ik het gevoel dat ik erin zat. Wat scheelde, was dat ik vooraf de aanloop naar de missie en de teambuilding had meegemaakt. Maar dat is dus wel iets wat je als ‘tweede’ heel goed moet beseffen. Daarnaast vond ik het maar niks dat ik in mijn eentje invloog, en in het holst van de nacht als blonde vrouw op een donker Turks vliegveld moest wachten op mijn aansluiting naar Erbil.”
Kleuterschool
“Als je in de uitzendbubbel zit, gaat de tijd erg snel”, verklaart majoor Evers op haar beurt. “Het is mij in elk geval enorm meegevallen, want natuurlijk zag ik er aan het begin erg tegenop mijn thuisfront te moeten missen. De jongste was pas twee en de oudste was vijf dagen voor ik vloog begonnen op de kleuterschool. Eerst wilde ik elke dag de kinderen bellen, maar daar stopten we al snel mee want dat leverde veel te veel onrust op. Ik had cadeautjes achtergelaten en we besloten een keer per week te FaceTimen om er eentje uit te pakken. Terug in Nederland vroeg Kay later eens of ik niet weer naar Irak wilde. Hij miste dat wekelijkse cadeaumomentje…”
‘Als ik het pak wil aanhouden hoort dit erbij’
Loslaten
Of het iets uitmaakt of je als jonge vader of als jonge moeder op missie gaat? Majoor Fredrix-Mantz: “Nee, al is dat voor de omgeving wél anders. Ik heb veel negatieve reacties gehad, verwijten zelfs. Niet alleen op het schoolplein, waar moeders het stom vonden dat ik mijn zoon ‘dit aandeed’, maar ook van collega’s. Maar laten we eerlijk zijn; als ik het pak wil aanhouden hoort dit erbij, toch? Zelf denk ik dat het geen verschil maakt. Of je nu vader of moeder bent, je mist je kinderen net zo veel."
Majoor Evers: “Lastige vraag. Ik denk dat mannen 'thuis' beter los kunnen laten. Als vrouw wil je volgens mij graag de controle over thuis proberen te bewaren.”
Mensen binnenboord houden
Beide officieren hebben niet het idee dat collega’s massaal in de rij staan voor ‘halve uitzendingen’. “De meeste militairen willen graag gewoon de hele missie draaien met hun organieke club, dus ik denk niet dat hier een standaardprocedure voor komt”, meent majoor Fredrix-Mantz. “Maar maatwerk bieden is wel de weg naar de toekomst, en kan ervoor zorgen dat mensen binnenboord blijven. Als ik eerlijk ben, moet ik zeggen dat ik het pak waarschijnlijk had uitgetrokken als ik vijf maanden had gemoeten. Maar nu ben ík een succeservaring rijker en de landmacht twee positieve ambassadeurs.”
“Klopt”, vult majoor Evers aan. “Ik hoop dat de organisatie open blijft staan voor verzoeken zoals de onze. Zeker in deze tijd met veel gescheiden ouders en tweeverdieners zullen er altijd collega’s zijn die niet staan te springen om vijf maanden weg te gaan, maar tegelijkertijd wel bij de KL willen blijven. Is de landmacht in staat om die te faciliteren, dan behoud je waardevolle mensen en laat je tegelijkertijd zien dat het veelgehoorde ‘ons personeel is ons kapitaal’ meer is dan een natte kreet.”
