05

Dit artikel hoort bij: KMarMagazine 04

‘De ogen en oren van grenswachters’

Nieuwe eenheid voorkomt dat risicovolle passagiers naar Schengen reizen

Verbetering én modernisering van het grenstoezicht voor een veiliger Europa. Dat is de doelstelling van het nieuwe European Travel Information and Authorisation System (ETIAS). Onze organisatie speelt hierin een belangrijke rol.

Het Europese grenstoezicht krijgt begin volgend jaar opnieuw een flinke boost. Dankzij de invoering van een nieuw reisinformatie- en autorisatiesysteem moeten de Schengenlanden malafide passagiers vroegtijdig kunnen weigeren.
Reizigers uit ruim 60 niet-visumplichtige landen zoals Brazilië en de Verenigde Staten die naar Schengen reizen moeten in het European Travel Information and Authorisation System (ETIAS) vooraf toestemming vragen om deze kant op te komen.

Marechaussee wijst een reizigers de weg op Schiphol. Foto rechts: Passagiers wachten in de rij bij een doorlaatpost.

Wel/geen toestemming

Op een speciale website en mobiele app vullen reizigers diverse persoonlijke gegevens in. “Denk bijvoorbeeld aan naam, geboortedatum en woonplaats, reisdocumentgegevens, welke risicogebieden iemand heeft bezocht en eerdere veroordelingen voor bepaalde misdrijven”, vertelt majoor Ron de Bra, projectleider ETIAS van het programma Future Borders. “Als iemand vaak in Afghanistan is geweest, kan dat reden zijn voor nader onderzoek.” Maar ook als iemand uit een gebied komt waar besmettelijke ziekten heersen, kan dat reden zijn om de aanvraag nauwkeurig te bekijken. Of wanneer de data wijzen op mogelijke illegale migratie.

Annerieke Jansen en Ron de Bra.
Majoor Ron de Bra, projectleider ETIAS en Annerieke Jansen, projectadviseur.

‘Mogelijk om reis-autorisatie in vroeg stadium te weigeren’

De ingevulde gegevens worden in het ETIAS Central System geautomatiseerd verwerkt. Dat gebeurt onder andere door de data te vergelijken met gegevens in diverse Europese databanken of bijvoorbeeld Interpol. Als er een hit is, omdat iemand bijvoorbeeld gezocht wordt of staat geregistreerd als mensensmokkelaar, houdt de nog op te richten ETIAS National Unit (ENU) het dossier tegen het licht en neemt een beslissing of iemand naar Europa mag afreizen of niet. “Zo kunnen we al in een vroeg stadium eventuele personen die een risico vormen voor de veiligheid of illegale migratie de ETIAS-reisautorisatie weigeren”, zegt Ron. “Dat maakt het grenstoezicht moderner, efficiënter en effectiever. Zo wordt Europa veiliger.”

Marechaussees voeren een geboeide man af.
Doelstelling van het European Travel Information and Authorisation System (ETIAS) is om Europa veiliger te maken.

‘3 tot 5 procent leidt tot nader onderzoek’

Paar minuten werk

Naar verwachting krijgt 95 procent van de aanvragers, binnen enkele minuten uitsluitsel en een ETIAS-reisautorisatie. De meeste mensen zijn immers te goeder trouw. Zo’n 3 tot 5 procent zal tot nader onderzoek leiden. Dan kan de wachttijd tot een beslissing oplopen tot 96 uur of langer. Iemand die na zorgvuldige afweging géén toestemming krijgt, heeft de mogelijkheid in bezwaar te gaan tegen de beslissing.

Nieuwe eenheid oprichten

De nieuwe toezichttaak is bij de Marechaussee ondergebracht omdat wij al veel ervaring hebben met grenscontroles en analyse van passagiersinformatie. Begin volgend jaar moeten ETIAS en dus ook de afhandelunit een feit zijn. Adjudant Rob is kwartiermaker van de ENU en heeft plek voor bijna 30 collega’s die straks aanvragen gaan beoordelen. Er zijn stoelen voor 15 militaire en 11 burgercollega’s. Zij zullen 16 uur per dag, 7 dagen per week aanvragen beoordelen. “Vroeger had ik de mensen aan de balie als ik ze toegang weigerde, dan moest ik het daar afhandelen”, zegt kwartiermaker Rob. Dat kost tijd en energie, die collega’s ook aan andere zaken kunnen besteden. Sinds de komst van het Targeting Centre Borders (TCB) en de Passagiersinformatie-eenheid Nederland (Pi-NL) gaat dat al efficiënter aangezien passagiersgegevens worden gecheckt als mensen in het vliegtuig zitten. Maar dan verschijnen ze alsnog aan de balie, schetst Rob. “Straks kunnen we dankzij ETIAS die controle al doen voordat mensen überhaupt in het vliegtuig stappen. De vervoerder checkt straks ook op ETIAS-reisautorisaties. Dat scheelt enorm.”

Bord all Passports op een luchthaven. Foto rechts: Passagiers staan in de rij op Schiphol.
Dankzij ETIAS is het mogelijk risicovolle reizigers te onderkennen nog voordat ze überhaupt op het vliegtuig stappen. Zo kunnen grenswachters hun tijd en energie in andere zaken steken.

‘Onderzoeken, analyseren en dan beslissen'

Impact hebben

De ENU zal bestaan uit junior en senior medewerkers/analisten, coördinatoren en bezwaarmedewerkers. Het is de bedoeling dat zij begin 2025 aan de slag gaan, vlak voor de officiële startdatum van het European Travel Information and Authorisation System (ETIAS).

Het werk is gevarieerd en betekenisvol, stelt projectadviseur Annerieke Jansen. Geen dag zal volgens haar hetzelfde zijn. Collega’s van de ETIAS National Unit onderzoeken hits, controleren databases en hebben contact met ENU’s van andere Europese lidstaten en de ETIAS Central Unit van Frontex. Bovendien zetten ze onderzoeken uit bij partners zoals de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Europol, het Openbaar Ministerie en de politie. “Deze collega’s zijn straks de ogen en oren van de grenswachters”, zegt Annerieke. “Ze beoordelen en analyseren informatie van reizigers en nemen dan een beslissing: wel of geen ETIAS. Hun werk heeft dus flinke impact.”

Meer info

Collega’s die interesse hebben in een baan bij de ETIAS National Unit checken de vacaturebank op intranet (zoekterm ENU) of mailen ETIAS.Netherlands@mindef.nl. Wie wordt aangenomen volgt een basisopleiding en indien nodig aanvullende trainingen. Het is geen echte startfunctie voor marechaussees. Meer iets voor collega’s die enige ervaring hebben in analyseren en grenstoezicht, en die hun werk naar een volgend niveau willen tillen. Op intra- en internet is ook meer inhoudelijke informatie te vinden over ETIAS en de ENU.

Frauduleuze ETIAS-sites

Op internet staan al frauduleuze ETIAS-websites die claimen dat je daar een aanvraag kan indienen voor een x-bedrag. Oplichterij, want ETIAS is nog niet eens in werking. Bovendien is er maar één officiële site. Reizigers moeten dus goed opletten. De enige juiste site waar mensen terechtkunnen is europa.eu/etias.

Passagiers wachten geduldig in een rij op een luchthaven.

Tekst: kapitein Arjen de Boer | Foto's: Kick Smeets en archief Mediacentrum Defensie (MCD)