Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? Als er levens op het spel staan of de chaos overheerst. In deze rubriek vertellen collega’s over zo’n moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
De media besteden er slechts een paar zinnen aan. Het nieuwsbericht is feitelijk en het zoveelste in een reeks. Het meldt de vondst van 21 Afghanen in een trailer in Hoek van Holland en de aanhouding van de Roemeense chauffeur. Wachtmeester Lennard Keus, net 2 maanden in dienst, draait de betreffende 12 mei 2019 een late dienst op de doorlaatpost. Hij blikt terug op de dag waarop een ogenschijnlijk rustige zondagavonddienst uitmondt in een gebeurtenis die hij nooit meer zal vergeten.
Hoe verliep de betreffende dienst?
“Het was eigenlijk superrustig. Op zondag is het aanbod van vrachtwagens sowieso een stuk kleiner dan op andere dagen. Ik draaide die dienst wel in een periode waarin we heel vaak inklimmers aantroffen in Hoek van Holland. Eerder op de dag stuitte een medewerker van de ferrymaatschappij bijvoorbeeld al op 6 personen in een trailer die op het terrein stond gestald. De dienst liep al tegen zijn einde, ik had mijn avondeten al gehad. Ik kwam net terug van een loze melding aan boord van de ferry toen een collega mij belde. Hij vroeg of ik naar het VCS (vrachtcontrolestation) toe wilde komen. Ze twijfelde namelijk over een lege bakwagen (kleine vrachtwagen, red.) met Brits kenteken, bestuurd door een Roemeense chauffeur. Ze hadden het gevoel dat er iets niet klopte.”
‘Toen ik later de laadruimte inklom, rook ik meteen een lijflucht, zweet’
Wat trof je aan toen je ter plaatse kwam?
“Mijn collega’s vertelden dat ze het vermoeden hadden dat er in de bakwagen een verborgen ruimte aanwezig moest zijn. En dat begreep ik wel... Met wat ruimtelijk inzicht zag je dat de lengte van de trailer aan de buitenkant namelijk niet overeenkwam met de binnenzijde. Maar als je in de laadruimte keek, kon je niet zien dat er was gesleuteld. Aan de buitenzijde van het voertuig trof een van ons wel een aantal schroeven aan die daar normaal gesproken niet horen. Ik stelde de chauffeur hierover enkele vragen, maar die kwam in gebrekkig Engels met een onsamenhangend verhaal. Toen ik later de laadruimte inklom, rook ik meteen een lijflucht, zweet. Een lucht die steeds sterker werd naarmate ik verder naar de achterwand liep. Dit was niet zomaar een bakwagen.”
Hoe hebben jullie de inklimmers uiteindelijk ontdekt?
“We beschikten die dienst niet over een hondengeleider met een migratiecontrolehond. Die hadden meteen uitsluitsel kunnen geven of onze vermoedens juist waren. Nu zijn we echt wel een tijdje bezig geweest. Een collega zag uiteindelijk 2 vastgedraaide vleugelmoeren in de bodem van de trailer, bevestigd aan een plaat die een dubbele wand vormde. Die moeren waren vanuit de laadruimte vastgedraaid, wat er feitelijk voor zorgde dat de mensen in de verborgen ruimte, zaten opgesloten. Later bleek ook dat ze die ruimte nooit zelf hadden kunnen verlaten en er amper frisse lucht was. Toen we de schroeven losdraaiden, zagen we door een kiertje dat mensen ons aanstaarden. Hun angstige ogen schitterden in het licht dat naar binnen scheen.”
Wat hebben jullie vervolgens gedaan?
“Je moet snel schakelen. Nadenken over de vervolgstappen om alles geordend te laten verlopen. Anders raak je de draad kwijt. We kregen gelukkig hulp van collega’s van een ander team, zodat we iedereen binnen de wettelijk gestelde tijd konden afhandelen. Ik filmde de omstandigheden waaronder we de vreemdelingen aantroffen. Die beelden dienden later als bewijs. Ik hield de chauffeur aan op verdenking van mensensmokkel. Samen met een collega bracht ik hem zo snel mogelijk weg, zodat hij kon worden voorgeleid. De vreemdelingen werden staande gehouden en met busjes naar de brigade vervoerd. Daar hebben we ze passende zorg gegeven, verhoord, geregistreerd, processen-verbaal opgemaakt en per persoon het vreemdelingentraject opgestart.”
Wat maakt deze zaak zo bijzonder?
“Met name het aantal mensen en de mensonterende omstandigheden waaronder ze werden vervoerd. De verborgen ruimte was opgedeeld in 2 etages. Er bleven mensen uitkomen. Ik vroeg me echt af hoe dat ooit gepast heeft. 21 personen, variërend van 11 tot 72 jaar op een paar vierkante meter. Ze vertelden achteraf dat ze al 9 uur onderweg waren. De vloer was doordrenkt met een mengsel van vocht en urine. Toen ik de chauffeur van het voertuig naar de brigade bracht, hoorde ik over de porto dat er zorgen waren over een zwangere vrouw die mogelijk een miskraam had gekregen. Een dag later werd dat bevestigd. Dat maakte het extra heftig. Je gaat nadenken wat voor stress en druk die mensen hebben ervaren. Je moet echt radeloos zijn om tot zo’n actie te komen.”
‘Je gaat nadenken wat voor stress en druk die mensen hebben ervaren’
Hoe kijk je erop terug?
“Ik heb nu denk ik 10 keer vreemdelingen aangetroffen, maar deze zaak vind ik nog steeds heel heftig. Het is een gebeurtenis waar je niet mee moet blijven lopen. Je moet je verhaal doen. En als je dan merkt dat anderen je verbazing delen, weet je dat het ook niet normaal is. Ik heb wel geleerd om alles van 2 kanten te bekijken. Natuurlijk heb je medelijden met de vreemdelingen en je vraagt je af of de chauffeur wel menselijk gevoel heeft in zijn kop, maar je weet bij beide partijen niet wat er in hun hoofd omgaat. Een beter leven, geld? Ik oordeel daar niet over. Aan ons de taak om mensensmokkel te onderkennen en te stoppen. En in dit geval onderschep je de vreemdelingen niet alleen, je redt ze ook, want dit had heel slecht kunnen aflopen.”
Celstraf voor mensensmokkelaar
Tegen de 48-jarige Roemeense chauffeur werd door het Openbaar Ministerie een gevangenisstraf van 8 jaar geëist. De rechtbank veroordeelde hem uiteindelijk tot 6 jaar wegens mensensmokkel. Het aantal vreemdelingen en de omstandigheden waarin ze zich bevonden hebben mede gezorgd voor de hoge straf. Er is onderzoek gedaan hoelang zo’n groot aantal personen het in de kleine ruimte hadden kunnen uithouden. De conclusie was dat de vreemdelingen het nooit hadden overleefd als zij niet waren aangetroffen in Hoek van Holland.
