Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Mediacentrum Defensie

NAVO-kopstuk luitenant-admiraal Bauer aan het woord

Sinds de Russische invasie in Oekraïne staan er tienduizenden extra troepen paraat aan de oostflank van het NAVO-grondgebied. “We zijn hechter en eensgezinder dan ooit en bereiden ons voor op verschillende scenario’s.” Het Nederlandse NAVO-kopstuk luitenant-admiraal Rob Bauer vertelt vanuit Brussel over de zenuwslopende weken bij de militaire alliantie.

De wereld kijkt gespannen toe hoe de situatie in Oekraïne zich ontwikkelt. Ondertussen zijn alle ogen gericht op de NAVO, want hoe reageert het bondgenootschap als de situatie verder escaleert? De admiraal geeft als voorzitter van het NAVO-Militair Comité zuiver militair advies aan de Noord-Atlantische raad. Geen sinecure nu het zwaarste conflict in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog in volle gang is.

Luitenant-admiraal Rob Bauer is voorzitter van het NAVO-Militair Comité en geeft in die hoedanigheid militair advies aan de Noord-Atlantische raad.

Rusland is onvoorspelbaar, waar houdt de NAVO rekening mee?

“Expect the unexpected. Dit is mijn mantra, maar ook iets waar de lidstaten mee bezig zijn. We bereiden ons voor op verschillende scenario’s. Op korte termijn betekent dit dat we meer troepen stationeren in lidstaten in Oost-Europa. Ook in de lucht en op zee is onze presentie flink toegenomen, maar daar verwachten we volgende week pas concrete cijfers over. Daarnaast, zonder dat we ons militair mengen in het conflict, steunen veel Westerse landen Oekraïne met wapens, munitie, brandstof, financiële en humanitaire steun.

Voor de lange termijn houdt de NAVO zich met name bezig met de vraag wat de huidige verhoogde paraatheid betekent voor onze troepen in de toekomst. En dan gaat het niet alleen over Oekraïne. We denken ook na wat er ten noorden en zuiden van de verdragsorganisatie kan gebeuren. Zowel in het maritieme als cyberdomein, op land en in de lucht en in de ruimte.”

Wordt er gesproken over nieuwe sancties tegen Rusland?

“Daar kan ik oprecht niets over zeggen. Dat ligt echt bij de politiek.”

De voorzitter van het NAVO-Militair Comité was hiervoor de Nederlandse Commandant der Strijdkrachten.

Prevaleren politieke argumenten boven militaire argumenten?

“Op dit moment zijn alle inspanningen erop gericht om het geweld een halt toe te roepen. Rusland is al in toenemende mate geïsoleerd. Op het militaire vlak doen we er nu alles aan om onze afschrikking en verdediging op orde te brengen.

We houden de militaire communicatielijnen open, zodat er geen misverstanden ontstaan over onszelf en de Russen."

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg bezocht, samen met de Estse premier Kaja Kallas, de Britse premier Boris Johnson, luitenant-admiraal Rob Bauer en de NAVO-opperbevelhebber van Europa generaal Tod D. Wolters, de multinationale gevechtsgroep in Estland.

Het omgekeerde van wat Poetin had verwacht is gebeurd: de NAVO wordt hechter. Waar resulteert dat in?

“Klopt, op zowel politiek als militair vlak zijn we eensgezinder dan ooit. Besluiten waar we voorheen weken of maanden voor nodig hadden, zijn nu in een paar uur afgerond. Uiteraard zijn er nog steeds verschillen in opvattingen, maar de lidstaten zien in dat het collectief belang boven het eigenbelang gaat.

Er is meer begrip voor elkaars uitdagingen. We zijn in staat om met dertig landen niet alleen te vergaderen, maar ook echt snel een relevante militaire reactie te geven. Iedere dag zie ik de schaal en kracht van deze enorme organisatie. Dit is ongeëvenaard in de wereld.”

Hoe kijkt u, twee weken na de inval, naar deze oorlog?

“Verschillende NAVO-inlichtingendiensten hebben al langere tijd gewaarschuwd voor de Russische inval. Van verbazing kon dan ook eigenlijk geen sprake zijn. Toch blijf je hopen dat het zwartste scenario geen waarheid wordt.

De dag van de inval was onwerkelijk, het begin van een zwarte bladzijde in de geschiedenis. Inmiddels kunnen we vaststellen dat de Russen het verzet van de Oekraïense strijdkrachten en bevolking onderschat hebben. De weerbaarheid en hun militaire effectiviteit zijn boven verwachting. Onder leiding van een ijzersterke president laten de Oekraïners zien waar ze toe in staat zijn.”

De Nederlandse viersterrenadmiraal bracht deze week een bezoek aan Hongarije, waar hij onder meer een grensovergang met Oekraïne bezocht en de oefening Eastern Shield bijwoonde.

Volgens experts is de kans op een cyberoorlog 'heel reëel'. Hoe kijkt u daar tegenaan?

“We zien al jaren dat Rusland desinformatie verspreidt en actief cyberaanvallen uitvoert op NAVO-lidstaten. Denk aan het hacken van overheidswebsites.

We hebben als alliantie dan ook besloten dat een cyber-aanval onder artikel 5 van het Verdrag van Washington kan vallen. Als NAVO moeten we erop voorbereid zijn dat we op meerdere domeinen tegelijkertijd kunnen handelen. Het slagveld, ook in Oekraïne, is zowel fysiek als digitaal.” 

En nu? Komt er wel een oplossing?

“Dit conflict kent alleen maar verliezers. De enige verstandige uitweg is een beëindiging van de militaire agressie van de Russen. Diplomatieke gesprekken moeten worden voortgezet.

Tot die tijd zijn onze inspanningen gericht op de-escalatie en het ondersteunen van de Oekraïense regering om zichzelf effectief te kunnen verdedigen. Er moet zo snel mogelijk een einde komen aan het menselijk leed."

Laat je goed informeren

Aan de lezers vraagt de admiraal om je goed te laten informeren, zodat je weet wat er speelt. “Lees meerdere bronnen en waardeer dat hier onafhankelijke journalistiek bestaat. En vergeet niet dat er in totaal 3,2 miljoen mannen en vrouwen in uniform zijn die bijna één miljard burgers beschermen. Ook wij zijn deel van een enorme band of brothers and sisters. Vrijheid en democratie zullen altijd winnen van agressie en onderdrukking.”