Tekst kapiteins Jessica Bode en Hanna Gillissen
Foto ANP

Gevechtsvliegtuigen, helmen en scherfvesten naar oostgrens

Geen NAVO-troepen naar Oekraïne

Rusland neemt steeds grotere stappen in hun militaire operatie in Oekraïne, maar de NAVO stuurt er geen militairen naar toe om te vechten. Wél verhoogt de alliantie de komende dagen het aantal militairen en middelen aan de oostgrens, om bondgenoten te beschermen. Daar levert ook de Nederlandse krijgsmacht bijdragen aan. Onder meer met F-35’s en F-16’s voor de bewaking van het NAVO-luchtruim boven Oost-Europa.

Deze Nederlandse gevechtsvliegtuigen opereren sinds vandaag, dagelijks vanaf de Vliegbases Leeuwarden en Volkel en keren na inzet in onder meer Polen terug naar hun thuisbasis. De kisten worden in de lucht bijgetankt door een MRTT tankervliegtuig van de internationale tankereenheid in Eindhoven. De inzet vindt afwisselend plaats met andere NAVO-landen. Voor de F-35 is dit de eerste, officiële inzet.

Een man zit bij zijn verwoeste woning na bombardementen op de stad Chuguiv in Oost- Oekraïne

Niet veel

Naast de jachtvliegtuigen stuurt ons land extra helmen en scherfvesten. “Maar in alle eerlijkheid, het is niet heel veel. We leveren wat we kunnen”, reageert defensieminister Kajsa Ollongren, die de Russische invasie omschrijft als een “ongekende aanval.” Commandant der Strijdkrachten (CDS) generaal Onno Eichelsheim laat tijdens een technische briefing vanavond weten: “Het transport stond gepland voor aanstaande vrijdag, maar op dit moment wordt nog gekeken op welke wijze we het materieel zo mogelijk naar Oekraïne kunnen krijgen.”

Eerder ging het kabinet al akkoord met het sturen van scherpschuttersgeweren, radarapparatuur, onderwatersensoren, helmen en scherfvesten.

Zwarte rook boven een militair vliegveld in Chuguyev nabij Kharkiv.

Geen lidstaat

De NAVO neemt alle noodzakelijke maatregelen om de veiligheid en verdediging van de bondgenoten te waarborgen. NAVO-baas Jens Stoltenberg benadrukt dat er geen NAVO-troepen voor gevechtshandelingen naar Oekraïne worden gestuurd, omdat het land geen lidstaat is.

CDS verwacht dat de NAVO binnen enkele dagen een beroep doet op 'snelle eenheden'

Met de extra troepen en het extra materieel moet de NAVO om onder alle omstandigheden kunnen reageren. “Dit is een oorlog in Europa waarvan we dachten dat die tot het verleden behoorde. De Russische agressie blijft niet onbeantwoord”, zei hij tijdens een persconferentie eerder vandaag.

Oekraïense militairen maken zich klaar vanwege een aanval in de Oekraïense regio Lugansk.
Een inwoonster houdt een kruis vast terwijl ze bidt op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev, net na de eerste invallen.

Verhogen en verlagen

Generaal Eichelsheim zegt dat de NAVO heeft gevraagd om de reactietijden van de snel inzetbare eenheden, die ook Nederland standaard standby heeft staan, te verlagen en de gereedheid te verhogen. “We moeten in staat zijn sneller te reageren op opdrachten van de NAVO. Dat betekent dat we verloven intrekken en personeel van andere eenheden, inclusief munitie, toevoegen aan eenheden die op een snelle reactietijd staan.”

Hoe snel die reactietijd op dit moment is kan hij niet zeggen. “Maar die is teruggebracht naar uren tot enkele dagen.” De generaal verwacht dat de NAVO binnen enkele dagen een beroep zal doen op deze eenheden.

Straatbeeld

Volgens de hoogste militair zullen we de komende tijd meer militairen in het straatbeeld zien. “We gaan extra oefeningen doen in binnen- en buitenland om de gereedheid van de eenheden naar een hoger niveau te krijgen. Ook wordt munitie verplaatst naar eenheden die klaar staan om te worden toegevoegd aan de NAVO-capaciteit. Daarnaast kan Nederland worden gevraagd om ondersteuning te bieden als doorvoerland, dan gaan we voertuigen zien van andere landen die zich verplaatsingen van west naar oost.”

Een gezin schuilt in een metrostation in Kiev. Luchtalarmsirenes loeien al de hele dag in het centrum van de stad.

Artikel 4

De Baltische staten (Estland, Letland en Litouwen), Polen, Slowakije en Roemenië hebben een beroep gedaan op artikel 4, waarin staat dat de NAVO-lidstaten overleg zullen voeren als een van hen zich bedreigd voelt. Volgens Letland is er “nog geen acute dreiging is, maar moeten de landen (zoals hierboven genoemd, red.) zich wel voorbereiden op alle veiligheidsrisico’s, vluchtelingen, cyberdreiging, nepnieuwsaanvallen en energieleveringsproblemen.”

“Het is belangrijk om stil te staan bij wat er in Oekraïne gebeurt en dan met name bij de Oekraïense strijdkrachten,” besluit Eichelsheim. “Mijn hart gaat echt uit naar deze mensen die een gevecht moeten voeren tegen een tegenstander die heel sterk en moeilijk te bestrijden is. De NAVO als bondgenootschap kan alleen maar succesvol zijn als we het gezamenlijk doen. Dat is wat de NAVO de afgelopen dagen heeft laten zien en waar Nederland een bijdrage aan zal blijven leveren ook in de komende periode.”

‘De Russische agressie blijft niet onbeantwoord’

Aan de defensiemedewerkers

"We denken aan onze militairen in Litouwen en aan het personeel op de schepen die onderdeel uitmaken van de NAVO-vlootverbanden. Voor hen komt het nu erg dichtbij.”

Zo beginnen defensieminister Ollongren, staatssecretaris van der Maat, secretaris-generaal Van Craaikamp en Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim hun bericht aan het defensiepersoneel.
(…)
“Nederland maakt deel uit de NRF, de NATO Response Force. De Nederlandse militairen van NRF kunnen worden ingezet binnen het NAVO-gebied als dit wordt gevraagd. De gereedheid van de NRF is verhoogd. En gereedheid van onderdelen van de krijgsmacht wordt opgeschroefd.”
(...)
Mogelijk sturen bondgenoten van buiten de EU extra troepen naar Europa. Nederland ondersteunt in dat geval de ontvangst en verplaatsingen als gastland. Daar zijn veel van onze militairen voor nodig en mogelijk ook reservisten. Bijvoorbeeld bij het beveiligen van aankomsthavens en vliegvelden, en de bevoorrading van buitenlandse eenheden langs de routes door Nederland.
(…)
Dit kan grote impact hebben. Wij waarderen deze inzet enorm en willen hierbij ook jullie thuisfront bedanken voor de steun.