De eerste week in oorlog

Terwijl er een overleg van de VN-Veiligheidsraad op het programma staat om een nieuwe oorlog op Europees grondgebied te voorkomen, is het Russische leger om 04:00 uur begonnen met beschietingen in Oekraïne.

Al snel nadat president Poetin in een speech verklaart een "speciale militaire operatie" te starten in Oekraïne, zijn de eerste explosies te horen in steden als Kramatorsk, Odessa, Charkov en Kiev. Defensieminister Ollongren noemt het kort daarna een: "illegale daad van agressie met ernstige gevolgen."

Nederlandse stuurt F-16’s en F-35’s naar omgeving Polen voor de bewaking van het NAVO-luchtruim. De luchtmacht heeft voor deze taak acht jachtvliegtuigen beschikbaar gesteld.

Bij toerbeurt worden de gevechtsvliegtuigen ingezet en na die inzet in Oost-Europa keren ze terug naar de thuisbasis Leeuwarden of Volkel. De vliegtuigen worden in de lucht bijgetankt door een Airbus A330 van de vliegtuigpool van de NAVO. Het is de eerste keer dat de Nederlandse krijgsmacht de F-35’s officieel inzet.

Volgens defensieminster Kajsa Ollongren onderzoekt de krijgsmacht de mogelijkheid om samen met Duitsland een Patriot-luchtverdedigingseenheid te leveren voor een nieuwe NAVO-battlegroup in Slowakije. Ook Polen, Slovenië, Tsjechië en de Verenigde Staten zijn daarbij betrokken.

Doel is om de collectieve afschrikking en verdedigingsfunctie van de NAVO aan de oostflank verder te versterken en de bondgenoten in de regio gerust te stellen. 

De Patriot is een grond-lucht-geleidewapensysteem voor de middellange afstand. Het luchtverdedigingssysteem gaat circa twintig kilometer hoog en zestig kilometer ver. Het is geschikt om vliegtuigen en helikopters uit te schakelen, maar ook ballistische en kruisraketten. Het systeem kan volledig automatisch opereren. De bemanning fungeert als operator en supervisor.

Minister van Financiën Sigrid Kaag wil “op korte termijn” kijken of Nederland meer geld aan Defensie moet uitgeven nu “de veiligheidssituatie zo drastisch is veranderd.”

Hoe ons land de extra defensie-uitgaven zou moeten betalen is volgens Kaag nog de vraag. Duitsland kondigde zondag aan honderd miljard euro extra te investeren in de Duitse krijgsmacht. Dat gaat via een fonds. Kaag staat daar positief tegenover, bijvoorbeeld in Europees verband.

De minister stelt dat Nederland “het been al heeft bijgetrokken” wat betreft het defensiebudget, maar dat we er nog niet zijn. In het televisieprogramma Op1 zegt ze: “Het is belangrijk dat we meer doen. Vrede en veiligheid krijg je niet gratis.”

Nederland gaat volgens het nieuwe regeerakkoord ongeveer 1,8 procent van het bruto binnenlands product aan Defensie besteden. De NAVO hanteert een norm van 2 procent voor alle lidstaten.

Oekraïne heeft opnieuw een verzoek om wapenhulp gedaan aan Nederland. Er wordt volgens Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim gekeken of hieraan kan worden voldaan.

Vijftig Panzerfaust 3-antitankwapens met vierhonderd raketten en tweehonderd Stinger luchtdoelraketten zijn richting Oekraïne getransporteerd. Dat geldt ook voor honderd scherpschuttersgeweren met dertigduizend stuks bijbehorende munitie en twee detectierobots voor (zee)mijnopsporing.

Deze militaire goederen zijn met een C-17 transportvliegtuig vanaf Vliegbasis Eindhoven overgevlogen naar “een land in Oost-Europa.” Vanaf daar gaan ze over de weg naar Oekraïne. Hoe dit precies gaat wordt om veiligheidsredenen niet bekendgemaakt.

De Panzerfaust is een draagbaar antitankwapen. Geschikt om tanks, pantservoertuigen, versterkte militaire opstellingen, (lichte) bunkers en stilhangende helikopters uit te schakelen. Dat kan met verschillende soorten munitie, op een afstand tot maximaal zeshonderd meter. De Stinger is een (draagbare) infraroodgeleide luchtdoelraket. Hiermee zijn troepen op de grond en militaire objecten te beschermen tegen vijandelijke vliegtuigen op lage en middelbare vlieghoogte tot een afstand van een halve tot vijf kilometer. Bij de twee duikvaartuigen gaat het om draadgeleide detectierobots voor (zee)mijnopsporing.

125 militairen van 11 Luchtmobiele Brigade vertrekken vandaag en morgen naar het aan Oekraïne grenzende Roemenië. De rode baretten, onder wie ook logistieke en geneeskundige collega’s, gaan hier met lokale en Amerikaanse eenheden oefenen.

Bataljonscommandant luitenant-kolonel Laurens van Leussen benadrukt dat het om een oefening gaat, maar wel een om een duidelijk signaal af te geven richting Rusland. Tevens is de oefening in het grensgebied ter geruststelling van de Roemeense bevolking. “Dit is een bijzondere situatie. Na de inval van Rusland in Oekraïne zijn wij als NAVO-lidstaat verzocht onze trainingsactiviteiten hierheen te verplaatsen.” De training stond aanvankelijk in Duitsland op de planning.

De komende twee weken staan in het teken van helikopteroperaties en schietoefeningen. Van Leussen: "Hierbij trainen we zowel op pelotons- als compagniesniveau. Volgens onze huidige planning keren we eind maart terug naar Nederland.”

Twee mobiele radars, een nieuwe lading helmen en scherfvesten zijn op weg naar Oekraïne. De goederen zijn vanochtend met een C-130 Hercules transportvliegtuig van de luchtmacht opgestegen vanaf vliegbasis Eindhoven naar een buurland van Oekraïne.

Samen met de eerder verstuurde munitie is nu vrijwel al het materieel dat door Nederland is toegezegd op weg. Alleen de mortieropsporingsradars niet. Die volgen later.

De mobiele Squire-gevechtsveldbewakingsradars van Thales kunnen bewegende voertuigen, (groepen) personen en laagvliegende helikopters detecteren en zo de informatiepositie van de Oekraïense militairen versterken.

Om veiligheidsredenen doet Defensie geen uitspraken over hoe de militaire goederen vanuit het 'buurland' in Oekraïne komen.