Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto archief
Spionnenschool moderniseert
Het Defensie Inlichtingen- en Veiligheidsinstituut (DIVI) heeft met een gloednieuwe opleiding de eerste generatie professionele inlichtingen- en veiligheidsfunctionarissen klaargestoomd. De vraag naar dergelijk specialistisch personeel groeit fors.
Steeds meer organisaties zijn zich bewust van een goede informatiepositie. Met professioneel opgeleid inlichtingenpersoneel worden incidenten, trends en dreigingen sneller en beter geduid. De eerste 11 onderofficieren van de landmacht volgden de afgelopen 9 maanden de nieuwe, vaktechnische opleiding Intelligence & Security Landoperations. Voor de officieren bestaat deze vaktechnische opleiding al langer; 12 cadetten van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) van de derde lichting zijn nu halverwege.
Eerder geen volledige opleiding voor inlichtingenpersoneel
Allesomvattend
Uiteraard zijn inlichtingen- en veiligheidsfunctionarissen niet nieuw, maar tot voor kort was er nooit een complete loopbaanopleiding. “Kennis werd links en rechts opgedaan tijdens verschillende cursussen. Nu is er een officiële, allesomvattende initiële loopbaanopleiding die volgt op de KMA of Koninklijke Militaire School (KMS)”, vertelt majoor Jacob, hoofd instructiegroep DIVI. Dit instituut is verantwoordelijk voor alle inlichtingen- en veiligheidsopleidingen binnen Defensie.
Jacob is inmiddels 12 jaar actief als inlichtingenfunctionaris en deed in die jaren 60% van de cursussen die studenten voortaan in driekwart jaar doen. “Omdat ze nu gedegen worden opgeleid, wordt het aantrekkelijker om te kiezen voor een loopbaan in dit specifieke functiegebied. Een nieuwe collega komt met een volle rugzak aan kennis binnen bij een eenheid en is direct inzetbaar.”
Vraag groeit
Anno 2020 draait het allang niet meer alleen om het omvangrijke gemechaniseerde gevecht. Veel meer dan voorheen zijn militaire operaties vaak een laatste pressiemiddel. Focus ligt vooral op onconventionele geweldsvormen, zoals cyberactiviteiten, terrorisme, beïnvloeding via social media en propaganda. “Niet verwonderlijk dat de vraag naar zowel inlichtingen als goed opgeleid personeel groeit”, benadrukt Jacob.
Veel zaken vinden ‘onzichtbaar’ plaats in het digitale domein
Vroeger beperkte het vergaren van informatie en het maken van inlichtingenanalyses zich tot die ene tegenstander. Tegenwoordig telt vooral het brede plaatje. Niet alleen factoren als het weer, het terrein en de tegenstander spelen een rol. Het gaat ook om onder meer de politieke verhoudingen, machtsstructuren, economische- en sociale verhoudingen en geldstromen.
“Een groot gedeelte vindt ‘onzichtbaar’ plaats in het digitale domein. Moest vroeger een logistieke route geblokkeerd worden, dan blies je een brug op. Nu kan via een cyberstrategie bekeken worden of zo'n overspanning op afstand open kan blijven staan.”
Kansen en bedreigingen
De taak van een inlichtingenfunctionaris is om zoveel mogelijk onzekerheden uit de omgeving weg te nemen, zodat commandanten de juiste beslissingen kunnen nemen. Zowel tijdens de voorbereiding als de uitvoering van militaire operaties. Anno 2020 staat dit proces nooit stil. Er zullen altijd nieuwe vragen en onzekerheden ontstaan.
De inlichtingen (onder-)officieren in spé leren om grondige analyses te maken, gebaseerd op alle soorten beschikbare informatie. Daarmee wordt een compleet en duidelijk beeld van de operationele omgeving geschetst, inclusief de kansen en bedreigingen voor het eigen optreden. Dat resulteert in adviezen aan de besluitvormer(s).
‘Bij de onderofficieren ligt de nadruk op het maken van inlichtingenproducten’
De officieren worden opgeleid als inlichtingenadviseur en om leiding te geven aan de inlichtingenprocessen. Bij de onderofficieren ligt de nadruk op het maken van inlichtingenproducten.
"Om de ontbrekende kennis te vergaren, zijn er diverse methoden; van onbemande vliegtuigen inzetten tot gesprekken voeren, de ether uitluisteren, luchtfoto’s nemen en verkenners op pad sturen.”
Versterking
De kersverse specialisten versterken binnenkort de inlichtingensecties van de verschillende bataljons en brigades. Ook worden ze actief binnen onder meer het JISTARC, de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, het Defensie Cyber Commando en het Special Operations Command.
