D-Day in Zeeland

Slag om de Schelde

Het is de vergeten episode uit de Vaderlandse geschiedenis, maar wel één van doorslaggevend belang tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Slag om de Schelde was driekwart eeuw geleden de grootste operatie op Nederlandse grondgebied. Omvangrijker en langer dan Market Garden. In het kader van 75 jaar bevrijding wordt hier komend jaar volop aandacht aan besteed. 

In Terneuzen in Zeeland? Is daar wat gebeurd dan? Nou en of. Bij de bevrijding van Zeeuws-Vlaanderen en destijds nog de eilanden Walcheren en Noord- en Zuid-Beveland vallen aan beide zijden duizenden doden. De geallieerden moeten alles uit de kast halen om de Duitse troepen uit Zeeland te verdrijven. Tot amfibische operaties aan toe. 

Geallieerden in de achtervolging

De Duitsers verjagen uit Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Beveland en Walcheren is belangrijk voor de geallieerden. Nadat ze de Duitse strijdkrachten hebben verslagen in Normandië, trekt de Wehrmacht in een razend tempo terug richting Duitsland. De geallieerde strijdkrachten kunnen ze nauwelijks bijhouden en de logistieke lijnen worden tot het uiterste opgerekt. De geallieerden moeten begin september halt houden, vanwege lege benzinetanks.

Bekijk hier historische beelden van de Slag om de Schelde

Antwerpen of lege benzinetanks

Om de troepen te blijven bevoorraden en de Duitsers te achtervolgen, moet de haven van Antwerpen (met tientallen kilometers ongeschonden kademuren en dokken) worden veroverd. Dat lukt op 4 september. Maar wie naar Antwerpen wil varen, moet over de Westerschelde. En zowel in Zeeuws-Vlaanderen als op de eilanden Walcheren en Zuid-Beveland zitten nog ongeveer 90.000 Duitse militairen. Door alle versterkingen die daar zijn aangelegd, is er geen doorkomen aan. Voor welk schip dan ook. Veldmaarschalk Montgomery wijst het Canadese 1e Leger van 60.000 man met commandant luitenant-generaal Guy Simonds aan om de Duitsers te verjagen.

Het geallieerde plan

Het plan om de Schelde toegankelijk te maken voor geallieerde schepen bestaat uit 4 delen. Bij de eerste operatie moet het gebied ten noorden van Antwerpen veroverd worden, om zo bij het schiereiland Zuid-Beveland te komen. De tweede actie is de verovering van het gebied rond Breskens dat dan nog in Duitse handen is (Operatie Switchback). De derde is Operatie Vitality, waarbij Zuid-Beveland wordt bevrijd. De laatste is de verovering van Walcheren. 

De eerste 3 operaties zijn zwaar, maar de laatste al helemaal omdat de Duitsers van Walcheren een fort hebben gemaakt. Britse, Franse, Nederlandse, Belgische en Noorse geallieerden hebben tot 8 november nodig om de gewenste gebieden te bevrijden. 

De Royal Air Force voert 600 vluchten uit om de Duitse artillerie uit te schakelen; zonder succes. De Britten spreken dan ook van een ‘tweede D-Day’. Bijna 13.000 geallieerden sneuvelen, raken gewond of vermist. De Duitsers verliezen tussen de 10.000 en 12.000 man. 41.000 worden krijgsgevangen gemaakt. De geallieerde mariniers beginnen direct met het mijnenvrij maken van de Westerschelde. Op 28 november vaart het eerste konvooi de haven van Antwerpen binnen. Dan komt de bevoorrading van de geallieerde legers weer op gang.