Tekst ritmeester Bianca Brasser
Foto sergeant Sjoerd Hilckmann | Video: sergeant-majoor Yoran Christianen
Trainen met echte strijdmiddelen
“Een fuck-up heeft consequenties. Ja…” Soldaat 1 Kelvin spreekt de woorden nuchter uit. Dat zo’n ‘fuck-up’ zijn leven kan kosten, daar staat hij niet te lang bij stil. Op moment van spreken is de CBRN-verkenner in Canada waar hij traint met echte strijdmiddelen; chemisch, biologisch en radiologisch. Geen simulatie of een traangastablet dat enkel prikkende ogen veroorzaakt. Op deze basis, zo’n 3 uur ten oosten van Calgary, oefenen ze met ‘het echte spul’.
Gekleurde vrachtcontainers liggen verspreid over het terrein. Er tussendoor lopen militairen volledig gehuld in niets-doorlatende pakken. CBRN-maskers op de gezichten, handschoenen aan. Een beeld dat doet denken aan een scene uit een post-apocalyptische film. In de containers spelen zich verschillende scenario’s af. Zo stuitte Kelvin eerder op een ‘chemisch lab’, achtergelaten door een terrorist. De taak van de CBRN-verkenner en zijn 3 collega’s: achterhaal welk middel er mogelijk in de installatie van reageerbuizen en kolven wordt gemaakt, neem de juiste samples en breng deze veilig naar het lab. In dit geval blijkt het te gaan om chloorgas, een verstikkend middel dat gebruikt wordt tijdens aanslagen.
Bekijk hieronder hoe CBRN-specialisten een verdachte locatie betreden.
Vertrouwen
Wereldwijd zijn er slechts een handjevol plaatsen waar geoefend wordt met echte strijdmiddelen. Canadian Forces Base Suffieldis er 1 van. Hier vindt elk jaar de 3-weekse NAVO-oefening Precise Response plaats. ‘De eredivisie voor CBRN’. 12 NAVO-landen trainen hier op hoog niveau verschillende scenario’s. Eerst individueel per land, later gezamenlijk. Om zo bekend te worden met elkaars procedures, maar bovenal ook om vertrouwen te krijgen in het materiaal en elkaar. De Nederlandse bijdrage dit jaar: 30 man van 101 CBRN-verdedigingscompagnie en van het CBRN-peloton van de EOD (Explosieven Opruimingsdienst Defensie).
Hot
Voor Kelvin is het de tweede keer dat hij tijdens een oefening ‘hot’ gaat. Ofwel, traint met echte strijdmiddelen. “De gedachte dat het echt is houdt me scherp, maar ik laat ‘m niet de overhand krijgen”, zegt hij. “Het zorgt er hoogstens voor dat ik nog meer gefocust te werk ga.”
Voor groepscommandant wachtmeester-1 Nico is dat niet anders. Zijn teller van het aantal keer ‘hot gaan’ staat inmiddels op 7, maar een oefening als deze doet nog steeds ‘iets’ met hem. “Je hebt altijd in je achterhoofd: even je masker afzetten zit er nu echt niet in. Aan de andere kant, de procedures blijven precies hetzelfde. Als je het in een simulatieomgeving kan, kan je het hier ook. Je moet vertrouwen hebben.”
Wanneer wordt wie ingezet?
CBRN staat voor chemische, biologische, radiologische en nucleaire stoffen. Nederland heeft 2 CBRN-verdedigingscompagnieën; 101 en 414. Daarnaast heeft Defensie een CBRN Respons Eenheid. Eerstgenoemde compagnieën worden voornamelijk ingezet in het buitenland. Laatstgenoemde juist in Nederland.
Recente inzetten in het buitenland waren onder meer verkenningen in Afghanistan, rond een fabriek dicht bij een Nederlands kamp en verkenningen op Sint Maarten na orkaan Irma. CBRN-specialisten brachten hier in kaart of er schadelijke stoffen in de lucht zaten.
De CBRN Respons Eenheid staat daarentegen 24/7 paraat om in Nederland civiele hulpdiensten te ondersteunen bij incidenten met CBRN. Denk bijvoorbeeld aan de explosie in een Shell-fabriek in Moerdijk. Mocht er extra ontsmettingscapaciteit nodig zijn na een incident in Nederland, dan kunnen de compagnieën 101 en 414 dit leveren.
Verantwoordelijkheid
Hoewel CBRN-functies binnen Defensie niet tot de meest populaire plaatsingen behoren, bevalt het werk de 2 mannen goed. “Ik begon bij de infanterie, maar dat bleek niks voor mij”, zegt Kelvin. “Daar was het meer van: ‘volgen en doen’. Hier heb ik meer verantwoordelijkheid. Ik werk voor een groot deel zelfstandig. Ik neem beslissingen en er wordt verwacht dat ik een bepaalde kennis heb.”
Nico beaamt: “Je bent aangewezen op jezelf en slechts een paar collega’s. Met hen ga je een gebied in waarvan je niet weet wat je aantreft. Maar er wordt wel van jou verwacht dat je met de juiste samples terugkomt. Iedere situatie is anders. Dat maakt dit werk zo divers en leuk.” “Bovendien”, vervolgen ze beiden: “De vele CBRN-oefeningen in het buitenland zijn mooi meegenomen.”
