Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto Diverse
Eikenprocessieplaaggeest is een blijvertje
‘De rups moet onderkend worden als een probleem’
Waar de eikenprocessierups de afgelopen jaren in de luwte leefde is ie de afgelopen maanden uitgegroeid tot een beroemdheid die wekelijks in het nieuws is. Ook defensieterreinen zitten vol met de rupsen die nog tot augustus voor flinke jeuk kunnen zorgen. Maar is het wel een probleem?
“Niet per se, als we ons gezonde verstand maar gebruiken”, zegt adjudant Erwin Steen, medewerker plaagdierbestrijding bij Defensie. “De rups valt je niet aan en je wordt er niet ziek van (uitzonderingen daargelaten). Ze zorgen alleen voor jeuk als je te dichtbij komt. Dus bivakkeer in het ‘processiehoogseizoen’ niet onder eikenbomen, neem de zijingang als er bij de hoofdingang een boom vol rupsen staat en organiseer oefeningen desnoods een paar honderd meter verderop.”
Geen eendagsvlieg
Hoewel die aanpak simpel lijkt, hebben de afgelopen maanden honderden defensiemedewerkers klachten gekregen. “De processierups wordt nog niet altijd niet onderkend als een probleem, terwijl dat wel zou moeten”, benadrukt arbeidshygiënist majoor Richard Berends van het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG). “De rups is geen eendagsvlieg en zal telkens terugkomen.”
'Gevaarlijk voor honden'
Wat voor beestje is het eigenlijk?
De eikenprocessierups is de rups van een nachtvinder die leeft in eikenbomen. ’s Nachts gaan ze in processies (groepen) naar boomtoppen om te eten van de bladeren. In ons land leven steeds meer van deze rupsen, doordat er de afgelopen 30 jaar massaal eikenbomen zijn aangeplant. Maar ook omdat de rups minder natuurlijke vijanden heeft en het in het voorjaar en in de zomer warmer wordt.
De echte overlast begint halverwege mei als de insecten brandharen krijgen. 1 rups heeft wel 7000 van deze haren die loslaten door bijvoorbeeld regen en wind. Deze haartjes, die met het blote oog niet te zien zijn, zorgen onder meer voor pijnlijke, rode bultjes die tot 2 weken lang kunnen jeuken. De langere haren op de rug van de rups zijn onschadelijk.
'Beter je mouwen niet oprollen'
Marsen omleiden
De arbeidshygiënist benadrukt wel dat het onbegonnen werk is om de eikenprocessierupsen overal weg te halen. “Commandanten houden in de aanloop naar oefeningen en andere activiteiten rekening met diverse factoren, waaronder het terrein, hitteletsel en teken. Daar hoort wat ons betreft nu ook deze rups bij. Dat kan betekenen dat tussen maart en augustus moet worden uitgeweken naar andere oefenlocaties of dat marsen moeten worden omgeleid.”
Autoramen sluiten
En uiteraard is er een verantwoordelijkheid voor het personeel zelf. Volgens Steen en Berends moet het besef verder groeien dat het in bepaalde gebieden en op bepaalde tijden bijvoorbeeld beter is om mouwen niet op te rollen, autoramen dicht te laten en dat het onverstandig is om tegen eikenbomen te leunen. “Maar dit geldt natuurlijk niet alleen voor Defensiepersoneel, maar eigenlijk voor iedere Nederlander”, benadrukt Steen.
