Achter de wacht

Marinekazerne Erfprins

Nederland telt 50 actieve kazernes. Vroeger waren dat er nog veel meer. Achter elke kazernenaam schuilt een verhaal. Van bijzondere architectuur, een historische gebeurtenis tot een heldhaftig militair. In deze nieuwe rubriek ‘Achter de wacht’ gaat de Defensiekrant op zoek naar die verhalen. Deze keer reizen we naar de Marinekazerne Erfprins in Den Helder.

Het is 15 oktober 1811 als de bevolking van Den Helder de laatste hand legt aan de versiering van hun woningen. Kransen, groene takken, emblemen, vlaggen en wimpels kleuren de straten. Een belangrijk gevolg is op weg naar het nieuwverworven gebied van het Franse keizerrijk van Napoleon Bonaparte. De keizer zelf wil zijn belangrijke marinehaven met eigen ogen zien.

Spaanse krijgsgevangenen

De ochtend daarna is het zover en bezoekt Napoleon de in aanbouw zijnde forten rond Den Helder. Het grootste fort ligt aan de oostkant van de haven. Hij vernoemt het verdedigingswerk naar een van zijn gesneuvelde generaals, Lasalle. Meer dan 3.000 Spaanse krijgsgevangenen spitten, graven en verplaatsen grond om de wallen van het nieuwe fort op te werpen. Het is een enorm bouwwerk met een oppervlakte van 49 hectare.

Carel Hendrik Ver Huell

Het is de eerste en laatste keer dat Napoleon Den Helder bezoekt. Nog geen 3 jaar later, het fort is dan net af, is het nota bene de Nederlandse admiraal in Franse dienst Carel Hendrik Ver Huell die vanuit het fort de punt van Noord-Holland verdedigt tegen Nederlandse en Engelse troepen. Ver Huell is een paar jaar eerder in de ban van Napoleon geraakt en blijft tot het laatste schot loyaal. Terwijl de Franse keizer in april 1814 al is verbannen naar Elba houdt de admiraal fort Lasalle in handen. Pas als Parijs in mei van dat jaar is gevallen geeft hij zich over.

Arc de Triomphe

Met de blik van nu zou deze man als een landverrader gezien kunnen worden. Niets is minder waar. Hij wordt door vriend en vijand geprezen om zijn standvastigheid en het behoeden van Den Helder voor vernietiging. Toch zat een samenwerking met de nieuwe Nederlandse koning Willem I er niet meer in. Hij vertrekt naar Frankrijk en laat zich daar naturaliseren. Hij sterft uiteindelijk in 1845 in Parijs. Zijn naam prijkt als enige Nederlander op de Arc de Triomphe in de lijst van Napoleons generaals.

Erfprins

De Franse namen van de Helderse forten storen de nieuwe Nederlandse machthebbers. Fort Lasalle krijgt in 1814 de naam Erfprins, verwijzend naar de oudste zoon en troonopvolger van koning Willem I. Daarmee begint de lange Nederlandse geschiedenis van het fort. Eind 19e eeuw wordt een kustbatterij met imponerende kazerne voor 1.000 man aan de noodkant van het fort toegevoegd. In de Tweede Wereldoorlog bouwt de Duitse Kriegsmarine er een luchtafweerbatterij. De Nederlandse marine drukt zijn stempel op de wallen en gebouwen vanaf 1950.

In dat jaar verhuist de Artillerieschool van marine naar dit terrein. De Marinekazerne Erfprins, zoals het fort sinds 1960 heet, staat bekend om de strenge discipline. Iedere morgen een ochtendappel (baksgewijs) en ook in de vrije tijd is het militair tenue verplicht. Vele lichtingen krijgen hier hun wapentechnische opleiding.

Huidige situatie

Die opleidingsfunctie houdt het fort tot de dag van vandaag. Momenteel zijn de School voor Maritieme Vorming, Bedrijfsvoering & Onderwijs en de Koninklijke Marine Technische Opleidingen er gehuisvest. Veel historische gebouwen zijn verdwenen, maar de karakteristieke vorm van het fort met zijn wallen en grachten is een herinnering aan ruim 200 jaar geschiedenis.