Tekst kapitein Jaap Wolting
Foto Paul Tolenaar
Jongste broertje landt ‘spot on’
De 155mm precisiemunitie waar het VuursteunCommando jaren op wachtte, is tijdens de oefening Dragon Supremacy in oktober succesvol getest op het Zweedse schietterrein Älvdalen. Met de validatie van de complete vuursteunketen heet de artillerie Excalibur van harte welkom in de familie.
‘De nevenschade van de Excalibur is gering’
Het wapen grijpt vijandelijke doelen aan tot 50 kilometer en landt volgens de fabrikant binnen 10 meter van het geprogrammeerde coördinaat. Praktijktesten wijzen echter uit dat Excalibur veel nauwkeuriger is. Iets wat geen enkele granaat die voorheen door de schietbuis van een Pantserhouwitser 2000NL ging, kan evenaren. Door de hoge mate van precisie en zijn top-down attack (de granaat komt loodrecht op doel, red.) is de nevenschade gering. Wederom in tegenstelling tot conventionele munitie. Bijkomend voordeel: weersomstandigheden spelen geen rol bij het besluit deze asset in te zetten.
Doordat Excalibur zichzelf door middel van vinnen en GPS stuurt, wordt het onveilige gebied als hij uit koers raakt (al is die kans minimaal) wel groter dan bij conventionele granaten die louter hun ballistische baan volgen. Daarnaast ligt het bereik van het wapen ook nog eens 10 kilometer verder dan de ‘domme’ granaten die de Nederlandse artillerie verschiet. Ligt het inslagpunt overigens verder dan 30 meter van het doel, detoneert de Excalibur sowieso niet. Hoe dan ook, het VustCo had een reusachtig terrein nodig voor Dragon Supremacy. Älvdalens Skjutfält, met een oppervlakte van ruim 500 vierkante kilometer en slechts bevolkt door beren en elanden, bleek de perfecte testlocatie.
Treffers op missie
Nederlandse bondgenoten hebben al vele honderden Excaliburs verschoten. In Irak viel in 2007 92% van bij gevechtsacties verschoten granaten binnen 4 meter van het richtpunt. Recent zetten US Marines het wapen in bij Raqqa. Vanaf een positie ver buiten de stad bestookten ze ISIS met de 155mm precisiemunitie. Het verste doeltreffende schot dateert uit 2012. Daar schakelden de Amerikanen in Helmand, Afghanistan, een doel uit op 38 kilometer. Naast de VS beschikken ook Australië, Zweden en Canada over de granaat.
‘We kijken of de complete vuursteunketen werkt’
Brede interesse voor eerste test
Nederlanders van het VustCo, 42 Bataljon Limburgse Jagers (waarnemers in het voorterrein), de Defensie Materieel Organisatie (verantwoordelijk voor de aanschaf van de munitie), Amerikanen (het bedrijf Raytheon dat de wapens produceert): allemaal gaven ze acte de présence. Majoor Eddy Jacques (stafofficier Doelbestrijding en Munitie bij het VustCo) legt, net nadat de eerste Excalibur op doel geland is, uit dat het in Zweden om meer gaat dan treffers boeken: “We kijken of de complete vuursteunketen werkt: waarnemers voor de doelopsporing, coördinatie- en vuurleidingscentra en de pantserhouwitser. De Excalibur heeft precies gedaan wat hij moest doen. Hij kwam spot on op doel, boorde zich door 15 centimeter gewapend beton en zorgde voor een hoop scherfwerking en blast. Probeer je dit met een conventionele granaat, heb je er vele tientallen nodig en is je verrassingselement verdwenen.”
Voltreffer
Chamiel Boeve is wachtmeester bij de batterij die de jongste telg binnen de artillerie richting hogere luchtlagen knalde. De stukscommandant geeft in de Zweedse motregen aan dat het geen dagelijkse kost is: “Neem nu zijn formaat. Onze andere bommen passen gewoon in het magazijn van de Pantserhouwitser. Kunnen we er zo 60 van kwijt. Hiervan niet. En omdat je voorzichtig moet zijn met zijn vinnen en de speciale kap op de achterkant, heb je 2 personen nodig om hem in de gun (jargon voor Pantserhouwitser, red.) te tillen”. Boeve drukte op de knop om de eerste Excalibur richting doel te jagen. Spannend? “Het is toch de allereerste keer dat Nederland er eentje verschiet. Gelukkig landde hij precies op het coördinaat dat de waarnemers hadden geprikt.”
‘Deze granaten passen niet in ons magazijn’
Veilig werken
De succesvolle validatie beëindigt een lang proces. In 2014 tekende Nederland een koopcontract voor 200 granaten. Omdat in de VS kleine scheurtjes in de springstof werden ontdekt, kwam de levering on hold te staan. Onderzoek toonde aan dat de granaten veilig verschoten konden worden. De aangekochte Excaliburs liggen inmiddels in het munitiecomplex Veenhuizen. Het VustCo zal er jaarlijks 4 verschieten voor opleidings- en trainingsdoeleinden.
