Tekst Leo de Rooij
Foto Sergeant-majoor Gerben van Es en sergeant Hille Hillinga

Nederland leidt oefening Bison Drawsko op de Oostflank

De Russen zijn gewaarschuwd. Met Bison Drawsko, een grote internationale oefening in Polen onder Nederlands commando, laat de NAVO haar tanden zien. Het signaal is duidelijk: de NAVO staat er als dat nodig is. 'Geruststellende maatregelen', heet dat in politiek taalgebruik. De oefening vormt ook een opstapje naar de vooruitgeschoven NAVO-aanwezigheid in Litouwen vanaf maart, en onderstreept de belangrijke stap naar deelname aan de NAVO flitsmacht vanaf 2018.

Aan Bison Dawsko, de grootste landmachtoefening in jaren, nemen, naast zo’n 3500 Nederlandse ook militairen uit Polen, Estland, de VS Duitsland, Canada en Estland deel.

“De huidige opstelling van Rusland baart zorgen”, schrijft minister Hennis in een brief aan de Kamer. Rusland volhardt in de illegale annexatie van de Krim en ook speelt het land een onverminderd destabiliserende rol in Oekraïne. Er is sprake van een verdere versterking van de Russische militaire capaciteiten in het meest westelijk deel van Rusland en op de Krim. Een voorbeeld daarvan is de recente plaatsing van dual capable Iskander-raketsystemen in Kaliningrad.

“De NAVO wil Rusland niet provoceren en is niet uit op een confrontatie. Tegelijkertijd kan het bondgenootschap de ogen niet sluiten. Hernieuwde aandacht voor de collectieve verdediging en geloofwaardige afschrikking is dan ook gerechtvaardigd”, schrijft de minister. 

De militairen oefenen defensief en offensief internationaal optreden.

Nederland doet daarom mee aan de 'geruststellende maatregelen voor de oostelijke bondgenoten'. In het oostelijke deel van het verdragsgebied zijn er dit jaar diverse oefeningen, waaronder Baltops in de Baltische Zee, Bison Drawsko in Polen en Spring Storm in Estland. Daarnaast levert ons land tot en met april 2017 vier F-16’s voor Baltic Air Policing. 

Aan Bison Drawsko nemen zo’n 3.600 Nederlandse militairen deel, met 43 Gemechaniseerde Brigade als belangrijkste speler. Zij trainen - samen met meer dan 900 militairen uit België, Canada, Duitsland, Estland, Polen en de Verenigde Staten - tot eind februari met 1000 wagonladingen aan materieel op het uitgestrekte Poolse oefenterrein Drawsko. Een bijzondere oefening om meerdere redenen, volgens brigadegeneraal Jan Swillens, commandant 43 Gemechaniseerde Brigade. Allereerst vanwege de schaal van de oefening, daarnaast is Nederland 'in the lead' en ook is dit het eerste optreden van de Duits-Nederlandse tankeenheid. “Samenwerken met bondgenoten is niet nieuw voor ons. Dat doen we al jaren. Met de oefening versterken we de NAVO. We staan schouder aan schouder en beschermen samen."

Bison Drawsko kent ook enkele innovatieve aspecten, vertelt Swillens: “Poolse en Nederlandse militairen experimenteren samen met de inzet van onbemande vliegtuigjes voor opsporing van vijandige doelen. Verder doen onder meer pantserhouwitsers en CV90’s mee, evenals 414 Pantserbataljon, de nieuwe Duits/Nederlandse eenheid met Duitse tanks en Nederlandse bemanningen.”

Baltic Air Policing: Nederland bewaakt de luchtruimen van de Baltische staten afwisselend met 16 andere NAVO-bondgenoten. En dat is niet voor niets. Onlangs nog onderschepten twee Nederlandse F-16's een Antonov-26 'Curl' en een Sukoi-24 'Fencer'. De toestellen vlogen door een deel van het internationale luchtruim waarvoor de Baltische staten verantwoordelijk zijn.

Naast de deelname aan Bison Drawsko is ons land bij tal van andere initiatieven op en rond NAVO's Oostflank betrokken. Een greep:

  • een gemechaniseerde of een gemotoriseerde infanteriecompagnie voor de multinationale battlegroup in Litouwen
  • bijdrage aan de Very High Readiness Joint Task Force (VJTF), het snelst inzetbare deel van de NATO Response Force. In 2017 levert Nederland een raiding squadron mariniers met eigen gevechtssteun en logistieke ondersteuning aan de landcomponent van de VJTF.
  • bijdrage aan de maritieme component van de NRF, de zogenoemde Standing Naval Forces (SNF).
  • 4 Nederlandse F-16’s voor de luchtcomponent van de VJTF.
  • Ook voor 2018 zijn al afspraken gemaakt en eenheden toegezegd.

“Het opzetten van een beperkte vooruitgeschoven aanwezigheid is een beheerste maatregel die de bondgenootschappelijke solidariteit tot uitdrukking brengt”, schrijft minister Hennis. “De presentie van NAVO-strijdkrachten op het grondgebied van de Oost-Europese NAVO-landen maakt duidelijk dat een schending van het verdragsgebied leidt tot de onmiddellijke betrokkenheid van het gehele bondgenootschap.”

Een boodschap die ook voor Moskou niets aan duidelijkheid te wensen overlaat.