Ploffen op drilpudding

Bommenruimingen bij Rijsenhout

Je kunt er de klok op gelijk zetten in Rijsenhout. Van maandag tot en met vrijdag. Stipt om 12 uur. Geen kerkklok, maar een ‘plof’ van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie. De akker bij het dorp in de Haarlemmermeer herbergt veel aandenkens van het schijnvliegveld uit de Tweede Wereldoorlog. En daar hebben de bommenruimers een flinke kluif aan, vertelt EOD-ploegcommandant sergeant-majoor Vincent. “35 bommen op zo’n 80 hectare, dat zijn er echt heel veel.”

Tekst: Ingmar Kooman
Foto’s: Evert-Jan Daniels

Glibberen

De zompige klei is de taaiste tegenstander van de EOD’ers. Het slik glibbert bijna net zo snel terug als sergeanten Nico (links) en John kunnen graven. Maar na een paar minuten liggen ze dan toch aan de oppervlakte: 2 Duitse vliegtuigbommen van elk 50 kilo per stuk. Nummer 22 en 23 van de op dat moment 35 gelokaliseerde bommen.

Puntgaaf

Ook na ruim 75 jaar zijn de Duitse ontstekers nagenoeg puntgaaf. ‘1939’ en de type-aanduiding zijn nog altijd leesbaar. Het Duitse schijnvliegveld Rijsenhout moest de aandacht van geallieerde bommenwerpers afleiden van de hoofdprijs: Fliegerhorst Schiphol. Het merendeel van de oogst bij Rijsenhout bestaat uit vliegtuigbommen van Duitse makelij. Die loosden de vliegers kort voordat ze op Schiphol landden. 

Colafles

Creativiteit is een vereiste wanneer je werkt bij de EOD. Neem 6 kilo kneedspringstof, slagkoord en 2 colaflessen. Zo maak je een dubbele holle lading waarmee je beide bommen tegelijk kunt neutraliseren. Hier leert sergeant John het handigheidje aan sergeant Dirk, een collega van de maritieme tak van de EOD. Elke dag ruimen de EOD’ers 2 of 3 bommen. “Het draait lekker”, vertelt John. “Met zoveel ruimingen kun je hier echt je rugzak vullen.”

Drilpudding

“Bij de eerste ruiming sprong in sommige huizen in Rijsenhout de sierpleister van de muur”, vertelt sergeant-majoor Vincent, de EOD-ploegcommandant. “Dat komt door de rottige grond hier. De vette klei is één grote drilpudding.” De schokgolf van de ruiming bereikte daardoor ondergronds het naastliggende dorp. Met behulp van 15.000 kuub zand heeft de EOD een springput bovenop de kleilaag gemaakt, omzoomd door een soort slotgracht. Vincent: “Zo krijg je de minste grondschok en minimaliseren we de kans op schade bij de omwonenden.”

Timing

De ruimingen vinden plaats pal naast de A4, midden op de aanvliegroute naar de Kaagbaan van Schiphol én bovenop een waterwerende kleilaag. Behalve de ruimingsoperatie als geheel wordt elke individuele ‘plof’ afgestemd met de gemeente Haarlemmermeer, Rijkswaterstaat, het Hoogheemraadschap en Schiphol. Het vliegverkeer in de regio ligt tijdens de ruiming enkele minuten stil. Kostbare tijd, weet Vincent. “Timings zijn dan ook heilig. We springen stipt om 12.00 uur en om 14.00 uur. Na de boem bel ik meteen naar Schiphol, zodat ze het vliegverkeer kunnen hervatten.”

A4 zondag tijdelijk dicht

Komende zondag (29 januari) sluit de politie de A4 nabij Schiphol om 9 uur af vanwege de ruiming van een Engelse 250- en 500-ponder. De weg is gedurende 15 minuten in beide richtingen afgesloten.