Zijn onze digitale dijken hoog genoeg?

Nieuw Cyber Commando brengt offensief naar digitale slagveld

Geconcentreerd turen militairen van het Defensie Cyber Commando (DCC) naar hun vele schermen tijdens de jaarlijkse NAVO-oefening Cyber Coalition. Ze speuren naar malware, virussen, verdachte ip-adressen en andere digitale dreigingen. De ICT’ers trainen hun werkzaamheden tijdens een ‘NAVO-missie’ op de Beatrixkazerne in Den Haag.

Ruim 30 Nederlandse cybermilitairen van het DCC deden begin deze maand aan de exercitie mee, samen met andere Defensieonderdelen, industriële partners en 38 NAVO- en partnerlanden. Vorig jaar namen slechts 3 cybermilitairen van DCC deel. Het is tekenend voor de explosieve groei van de cyberwereld. 

Aanvallen

Het DCC is pas 2 jaar geleden opgericht, maar het commando is volgend jaar al operationeel. De cyberspecialisten kunnen dan worden uitgezonden naar missiegebieden. Hun kerntaken vormen verdedigen, inlichtingen inwinnen en aanvallen. Met het Defensie Computer Emergency Response Team (DEFCERT) had Defensie al bescherming van de eigen systemen in huis. Met het DCC zijn daar nu offensieve capaciteiten bijgekomen. 

Ontploffing

In Den Haag verweren cyberspecialisten zich een week lang tegen cyberdreigingen. Zo  wordt een pompstation in Den Helder gehackt vanuit een missiegebied. Het station levert olie aan Defensie en civiele partijen. De cijfers op de brandstofmeters kloppen niet meer en een ontploffing dreigt. De betrokken partijen grijpen direct in. De ICT’ers zetten alle zeilen bij om de eigen digitale wereld te beschermen en die van de tegenstander te verstoren.

Digitaal wapenarsenaal

In missiegebieden beschikken de cyberspecialisten over een heel wapenarsenaal aan digitale ‘tools’. Ze kunnen bijvoorbeeld telefonische netwerken platleggen, een brug op afstand onklaar maken, wapensystemen met malware besmetten en binnendringen in netwerken van de tegenstander. “Alles met een digitale component kunnen wij beïnvloeden”, vat plaatsvervangend commandant van de eenheid, luchtmachtkolonel Henk Ras bondig samen.

Rampenplan

Tijdens de oefening wordt de leiding van het pompstation gespeeld door enkele bedrijven van de FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie. Zij stellen een rampenplan in werking en sluiten zoveel mogelijk digitale functies af. De cybermilitairen van DCC gaan op zoek naar digitale sporen van de aanvaller. Ze ontdekken dat ‘terreurorganisatie Blue Weeder’ erachter zit.

Gevoelige informatie

In de steeds sneller digitaliserende samenleving is cyberweerbaarheid een must. Zo delen bedrijven elkaars kennis van systemen en programma’s om samen sterker te staan. Ook de expertise van Defensie is uiterst bruikbaar, ondervinden ze tijdens de oefening. “Defensie heeft toegang tot inlichtingen waar wij niet bij kunnen. Of ze kunnen de aanvaller bijvoorbeeld traceren en uitschakelen.” ICT-reservisten spelen bij deze civiel-militaire samenwerking een sleutelrol. 

Het is even aftasten, maar de samenwerking gaat in de loop van de oefening steeds beter. Ook het onderlinge vertrouwen groeit, een belangrijke factor bij zaken die draaien om gevoelige informatie. De partijen voeren crisisoverleg en wisselen kennis uit in het heetst van de strijd. De leiding van het pompstation ‘evacueert’ vanwege ontploffingsgevaar het terrein. De cyberspecialisten weten in te breken in het netwerk van ‘Blue Weeder’ en nemen maatregelen. Den Helder ontsnapt aan een aanslag.

Nederland is het enige land dat de industrie heeft uitgenodigd. “Commandant Hans Folmer verdient daarvoor absoluut een pluim”, zegt een expert van een van de deelnemende bedrijven. Samenwerking in de digitale wereld is volgens hem een urgente zaak. “In 1953 braken de dijken door en hielp Defensie met zandzakken. Maar wat als onze digitale dijken niet hoog genoeg zijn? Hoe schalen we digitaal op? Daar moeten we ons samen op voorbereiden.”