Bossche bom ontploft op oefenterrein

Met kloppend hart en trillende handen kijken toeschouwers elkaar aan, vlak nadat een vliegtuigbom uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk is gemaakt. “Wow, ik voelde het door mijn hele lijf,” klinkt het uit het publiek. De duizendponder van Engelse makelij werd een dag eerder tijdens graafwerkzaamheden midden in een woonwijk in Den Bosch gevonden.

Bij de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) hoefden ze niet lang na te denken wat te doen met de bijzondere vondst. “Natuurlijk, de bom ligt al 70 jaar in de grond zonder dat er iets is gebeurd. Maar zij kan absoluut niet in de grond blijven zitten,” legt adjudant Eric van de EOD uit. “De springstof kan kristalliseren, waardoor het ding pllotseling kan ontploffen. Deze bom lag zo’n 15 meter bij huizen vandaan. Bij een explosie was daar niets van overgebleven.” Tientallen omwonenden werden geëvacueerd, waarna de EOD de bom kon demonteren en vervoeren naar de kazerne in Oirschot.

Druk

Op het oefenterrein van 13 Lichte Brigade krijgt de 3-jarige Merlijn Sprengers de eer om de rode knop in te drukken. Tegen die buitenkans liep hij toevallig aan, toen hij met zijn ouders door de bossen wandelde. “We vinden het zo spannend, ik heb nog nooit zoiets gezien,” vertelt zijn moeder. Van een veilige afstand wordt afgeteld van 3 naar 0. Als Merlijn de knop niet in 1 keer krijgt indrukt, helpt explosievenopruimer Nik een handje. De bom doet de Oirschotse natuur op zijn grondvesten schudden. De familie Sprengers kijkt met de handen op de oren toe. “Dat is niet nodig hoor",  spreekt de adjudant uit ervaring. “We hebben de bom diep ingegraven en er daarna nog een extra hoop zand overheen gegooid. Vanaf een afstandje is de knal totaal ongevaarlijk.” 

Bomscherven

Als de rook is opgetrokken, is te zien hoe de bom een diep gat in de grond heeft achtergelaten. Een graafwerker gaat direct aan de slag om het weer netjes te dichten. Tussen stukjes verbrande zandgrond liggen flinke scherven. “Pas op, die zijn nog hartstikke heet,” waarschuwt de adjudant als nieuwsgierigen ze willen oprapen. Adjudant Eric is tevreden met de ontploffing. “Ik heb hem tegen de wand van de kuil gelegd, zodat de drukgolf een veilige richting opging en de scherven 1 kant opvlogen.” Die zijn inderdaad niet in de buurt van de toeschouwers terechtgekomen. De grootste stukken worden opgeruimd door de EOD, kleinere stukjes mogen als herinnering mee naar huis.

DE EOD is de enige organisatie in Nederland die bommen onschadelijk mag maken. De dienst krijgt zo’n 2000 meldingen per jaar binnen. Bij een klein aantal daarvan gaat het om verdachte pakketjes, maar de meeste meldingen gaan over explosieven uit de oorlog. De Engelse duizendponder die in Den Bosch is gevonden, is desondanks een bijzonder zeldzame vondst. Meestal gaat het om bommen van 250 en 500 pond.