Fregat voert in korte tijd 4 keer reddingsactie uit

Op de Van Amstel valt alles op z’n plaats

“We behandelen deze case net alsof het weer de eerste is”, zegt het hoofd operationele dienst van Zr.Ms. Van Amstel, luitenant ter zee 1 Sjors ter Veen, voordat de actie aan boord begint. Het is dan de derde keer in iets meer dan een week dat het Multipurpose fregat migranten van een kleine boot haalt en aan boord neemt. Eerst waren het er 442, toen 150 en gisteren nog eens 175. Mannen, vrouwen en kinderen voornamelijk uit Ethiopië, Soedan, Jemen en Somalië. Ze zeggen op weg te zijn van Libië naar Italië, maar dobberen met zo'n 10 kilometer per uur op de gammele boot doelloos rond.

“Het valt gelukkig allemaal op z'n plaats”, schetst commandant Zr.Ms. Van Amstel, kaptein-luitenant ter zee Dick van der Neut, op de brug van het schip. “De eerste week dat wij voor Frontex patrouilleerden, zaten we in een vak bij Libië, achter de schepen van de Italiaanse kustwacht en de non-gouvernementele organisaties. Pas toen we zijn verschoven naar een gebied tussen Kreta en Sicilië begon het in een keer. Gelukkig zijn die acties uitstekend verlopen, tot en met een onverwachte bevalling aan boord toe.”

Geen paniek

Als de eerste melding over het derde scheepje vol migranten, een houten vissersboot, binnenkomt gaat de Van Amstel meteen uit de startblokken. Een Portugees maritiem patrouillevliegtuig stuurt een foto van het overvolle bootje. Bij dageraad komt het groen-gele schip in zicht van het Nederlandse fregat. “Het is zaak dat de migranten dan niet in paniek raken en allemaal aan een kant gaan staan. Anders kan het scheepje kapseizen en dan ontstaan er echt problemen”, zegt sergeant van de mariniers Paul. “Vandaar dat de guardteams (gevormd door zowel personeel van vloot als mariniers) met de RHIB's het bootje van beide zijden benaderen.”

Rugzak

Die snelle motorbootjes van de marine nemen een voor een 10 opvarenden mee naar de Van Amstel.  Wat verdwaasd komen de migranten aan boord. Eerst vrouwen en kinderen en een paar gewonden. Dan de mannen. Sommigen met een rugzak, anderen weer zonder bezittingen of slechts een fles water. De een op blote voeten, de ander met nieuwe Timberlands.

Ze ondergaan eerst een medische check. Voor hun veiligheid zijn degenen die langdurig met de migranten in aanraking komen gehuld in beschermende kleding. Het vormt een bescherming tegen besmettelijke aandoeningen waartegen westerlingen geen weerstand tegen hebben.

“Het is elke keer wel anders met de migrantenschepen”, constateert chef der equipage, adjudant Sjaak Koman. “Deze groep is heel gedisciplineerd en goed gekleed. Nu betreft het een veel kleinere groep en dat maakt ook veel uit.”

Dixies

Het helidek van de Van Amstel vormt de aangewezen plek voor de migranten. Er is gezorgd voor Dixies, dekens, water en eten. “Eerst een energiereep en 's avonds rijst, groente en kip”, zegt hoofd logistieke dienst, luitenant ter zee 1 Christina van Woerkom. “Niet meteen grote hoeveelheden. We weten nu eenmaal niet hoe lang deze mensen op zee hebben gezeten en dan kunnen buikklachten ontstaan. Sommigen uit de vorige groep zaten al 18 dagen op zo’n bootje toen wij ze aantroffen.”

Cruesli

Met bijna 450 man aan boord gaat het bij de eerste reddingsoperatie wel snel met de voorraden. Bottelier matroos-1 Robert de Groot: “Ik was als lid van het bewakingsteam een tijd niet in de kombuis geweest, maar schrok toen ik terugkwam. De voorraden gingen er razendsnel doorheen”. Bakker matroos-1 Patrick Noordveld ondervond dat aan den lijve: "De energierepen waren op. Toen ben ik maar bolletjes gaan bakken met een mengsel van cruesli, krenten en rozijnen. Dat sloeg behoorlijk aan, mag ik wel zeggen, want ze waren alle 400 zo weg."

Informatie

De 6 marechaussees aan boord vormen namens Frontex de eerste registratiepost. De Italiaanse autoriteiten zorgen met behulp van Frontex, voor de verdere identificatie en registratie van de migranten. “Een deel van het werk is dan al gedaan. We zoeken op de bootjes van de migranten ook naar informatie over de herkomst van het bootje en de mensen”, legt wachtmeester-1 Roks uit.  “Het redden van deze mensen betekent een enorme boost voor het hele schip”, weet commandant Van der Neut. “Daar doe je het per slot van rekening met z’n allen voor.”