Twan

'Heimelijk reizigers observeren'

Met zijn rug tegen de muur; zo zit adjudant Twan (38) het liefst in openbare ruimtes. “Ik wil weten wie er binnenkomt en vertrekt. Ook als ik privé in een restaurant zit”, zegt de plaatsvervangend teamleider Sluisteam Schiphol. Dat continu ‘profilen’ van zijn omgeving is een gewoonte geworden. Al 17 jaar is het zijn taak afwijkend gedrag in de reizende mensenmassa te signaleren. Vaak doet Twan dat onopvallend in burger, in de zomer soms in korte broek met sneakers.

“Heimelijk observeren en strafbare feiten ontdekken, trokken me al snel. Ik zag de medewerkers van het Sluisteam altijd aan het werk toen ik nog grensbewaker op Schiphol was. Dat wilde ik ook. Inmiddels zit ik alweer 13 jaar in het vak, de laatste 5 als plaatsvervangend teamleider. Dit werk blijft me boeien. Mensensmokkelaars en -handelaren verzinnen steeds weer nieuwe tactieken. Aan ons de taak hen te ontmaskeren. Het liefst op heterdaad.”

Mensensmokkel

“Het zal je verbazen hoe dichtbij je kunt komen. Soms zit ik in een fastfood restaurant op 2 meter afstand aan een tafeltje schuin achter ze. Dan zie ik smokkelaars reisdocumenten overhandigen aan mensen die illegaal Europa proberen binnen te komen. Onopvallend licht ik dan via een zendertje mijn collega’s in. Zodra het gezelschap opstapt en uit elkaar gaat, houden we ze apart van elkaar aan. Dat is beter voor het verhoorgesprek dat volgt, want zo weten ze van elkaar niet dat ze zijn aangehouden. Overigens komen we niet alle zaken zelf op het spoor. Regelmatig krijgen we tips van marechausseecollega’s van de grensbewaking, bureau Falsificaten of Asielzaken, maar ook van luchtvaartpersoneel.

Meestal zijn we er binnen 5 tot 30 minuten achter of we te maken hebben met mensensmokkel. De feiten en omstandigheden moeten daarvoor een redelijk vermoeden opleveren. Vervolgens is het belangrijk de aanhouding en het onderzoek goed op papier te zetten voor het Openbaar Ministerie. Die gaat over de vervolging en neemt het dossier uiteindelijk over. Jaarlijks zijn dat tientallen zaken.”

Droom die uiteenspat

“Mensen die worden gesmokkeld of verhandeld, zijn vrijwel altijd afkomstig uit een land waar oorlog of slechte economische omstandigheden heersen. De meesten zijn op zoek naar een beter leven. Bij een aanhouding zie ik soms de teleurstelling van een droom die uiteenspat. Ze weten niet dat ze er meestal juist beter vanaf komen. Criminelen houden hen vaak in hun greep doordat ze vooraf een afbetalingsregeling hebben getroffen bij het slagen van de missie. Die kan in de tienduizenden euro’s lopen. Als ze niet betalen, dreigen de smokkelaars hen of hun families iets aan te doen. Jarenlange uitbuiting door werken in barre omstandigheden in de agrarische sector of prostitutie is dan hun toekomst.

Het is misschien maar een druppel op een gloeiende plaat, maar ik ben blij te kunnen bijdragen aan een betere wereld. Daarnaast vind ik het een ontzettend boeiende uitdaging, dat kat- en muisspelletje.”