Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto John van Helvert

“Verhalen levend houden, ook als zij er niet meer zijn”

'Je moest wel iets te vertellen hebben om hier te mogen werken'

Van kinds af aan bouwt Ruud de Jong al miniaturen van militaire voertuigen en vliegtuigen. Nu werkt de voormalig kapitein tussen levensgrote echte ‘modellen’ in het Nationaal Militair Museum. De 64-jarige geschiedenisgek is er perfect op zijn plek als gastheer, rondleider en museumdocent. “Met mijn verhalen probeer ik de fantasie van mensen te prikkelen, zodat voor hen de militaire geschiedenis echt tot leven komt.”

“Boeiend verhalen overbrengen, is een kunst. Daarin probeer ik steeds beter te worden. Nu ik er zo bij nadenk is meneer Groen, mijn geschiedenisleraar van vroeger, mijn grote inspiratiebron. Hij kon zó mooi vertellen en illustreerde dat altijd met prachtig beeldmateriaal. Verhalen komen tot leven als er iets persoonlijks in zit. Daarom vertel ik soms over mijn eigen ervaringen als infanterist en projectmedewerker bij de invoering van het YPR-pantserrupsvoertuig. Maar ook leen ik verhalen van collega’s of museumbezoekers die de oorlog hebben meegemaakt of met een oud dienstvoertuig van Defensie hebben gewerkt. Zo verrijk ik steeds mijn rondleidingen.”

Oproep voor vrijwilligers

“Hoe ik hierin verzeild ben geraakt? Doordat ik bij het voormalig Legermuseum en Militair Luchtvaartmuseum, waar ik voorheen regelmatig een uurtje binnenwipte, opeens plakkaten zag hangen met de tekst ‘wij gaan sluiten’. Op het bord ernaast werd een oproep gedaan voor vrijwilligers voor het nieuwe museum in aanbouw. ‘Als ik nog iets leuks wil doen, dan wordt het dát’, dacht ik gelijk. De selectiecommissie was best streng. Je moest wel de juiste motivatie en iets te vertellen hebben om er te mogen werken. Met enthousiasme werd ik ontvangen en in het nieuwe team opgenomen. We kregen een flink boekwerk over de collectie mee naar huis om te bestuderen en werden met trainingen klaargestoomd voor onze taak. Veel objecten kende ik al bij naam door de modelbouw en het spreken voor en uitleggen aan groepen was me ook niet vreemd als voormalig militair instructeur. Wat dat betreft, past deze rol me ontzettend goed.”

Verhalen van 5 oorlogskinderen

“Mijn favoriete rondleiding is die langs de selectie topstukken. Deze start bij de Bataafse ruiter en het ontstaan van wapens en beschermende kleding. Je kunt vanaf daar het militaire geschiedenisverhaal mooi opbouwen. De schoolprojecten die we doen vind ik ook geweldig, zoals ‘De klas van ’45’. In een nagebouwd klaslokaal en diverse andere ruimtes vertellen we waargebeurde verhalen van 5 oorlogskinderen. Ze leven allemaal nog en ik heb ze allemaal mogen ontmoeten. Dergelijke verhalen moeten we levend houden, ook als zij er niet meer zijn. Dat zijn we aan hen die de oorlog hebben meegemaakt en zij die voor onze vrijheid hebben gevochten verplicht, zou ik bijna zeggen.” 

Indrukwekkend

“Binnenkort ga ik voor het eerst met mijn 10-jarige kleinzoon naar het museum. Hij heeft nu de leeftijd dat hij de geschiedenis begint te begrijpen. Ik verheug me er enorm op en ben benieuwd wat hij ervan vindt. Alleen al het enorme arsenaal voertuigen en vliegtuigen is natuurlijk ongelooflijk indrukwekkend. Nog elke week als ik er vanaf de balustrade over uitkijk, denk ik: ‘Wauw, wat mooi!’”

'Nog elke week denk ik: Wauw, wat mooi!'