Zoeken op zee

Reconstructie maritieme zoektocht

Alarm! Een sportvliegtuigje verdwijnt op 4 januari voor de kust van Noord-Holland plots van de radar. De Kustwacht lanceert een grootschalige reddingsoperatie. De boten van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij rukken uit. Ook marine en luchtmacht springen bij. Elke minuut telt. Maar hoe vind je iemand in die onmetelijke plas water? Reconstructie van een maritieme zoektocht.

4 januari

15.03 uur

Schipper Michel de Jong spoelt in de haven van Den Helder de zee-inlaatfilters van reddingsboot Joke Dijkstra als zijn pieper afgaat. “Prio 1. Luchtvaartuig in problemen.” Snel plaatst Michel de filters terug. Zijn collega’s, allemaal vrijwilligers, kunnen elk moment aankomen.

15:06 uur

“We zijn een vliegtuigje kwijt”, kraakt de radio aan boord van het Dornier Do-228 kustwachtvliegtuig. Gezagvoerder kapitein Erik Schregardus kijkt zijn copiloot ietwat verbaasd aan, maar wendt direct het toestel. Ze patrouilleren op dat moment ver uit de kust ten noordnoordwesten van Den Helder. Nog een uur vliegen naar de laatst bekende positie van het sportvliegtuigje, voor de kust bij Petten.

15.12 uur

Schipper De Jong duwt de gashendel tegen het plaatwerk. Met 30 knopen (ruim 55 kilometer per uur –red.) schiet de boot van de KNRM richting de laatst bekende radarpositie van het vliegtuigje.

15:15 uur

Een landingsgestel steekt boven de golven uit. “Shi…”, gromt KNRM-schipper Dick van Thiel. De Adriaan Hendrik uit Egmond aan Zee is als eerste ter plaatse. Het zicht is beroerd: soms maar 200 meter. Even zuidwaarts blijken meer brokstukken te drijven. De vrijwillige redders beginnen hun zoektocht naar de piloot.

15.50 uur

Bijna einde werkdag voor de duikploeg van luitenant-ter-zee 2 OC Max. Totdat de telefoon gaat. Het Kustwachtcentrum. De duikofficier van de wacht mobiliseert zijn team van 6 man. Onder zwaailicht snellen duikleider Dave en zijn ploeg in hun busje de poort van de marinehaven uit. Gespannen gezichten. Wat zullen ze aantreffen?

15.55 uur

Na zo’n 20 zeemijl varen voegt de Joke Dijkstra zich bij de inmiddels KNRM-schepen uit Egmond, Petten en Callantsoog en neemt de coördinatie van de SAR-operatie over. De Kustwacht rekent met gegevens over stroming en wind het driftpatroon uit. De collega’s van De Jong verdelen de schepen over het zoekgebied van 1 bij 1 zeemijl.

16.02 uur

Het Kustwachtvliegtuig arriveert in het zoekgebied. Eindelijk. Een uur lang hebben de 2 vliegers en 2 waarnemers voor hun gevoel op hun handen gezeten. Een wolkendek hangt laag over de grauwe zee. Om ongelukken met de laagvliegende Kustwachthelikopter te voorkomen, vliegt gezagvoerder Schregardus op hoogte klavertjes-4-patronen om de radioverbinding tussen het coördinerende Kustwachtcentrum in Den Helder en de zoekende eenheden te garanderen. De Kustwachthelikopter vliegt vlak boven de golven zijn eigen zoekpatronen.

16.20 uur

De Joke Dijkstra pikt een stuk van de vleugel van het sportvliegtuigje op. De reddingsboten verzamelen meer fragmenten van het vliegtuig.

16.38 uur

Het duikteam van de Defensie Duikgroep stapt op het strand in Camperduin over op een reddingsboot van de KNRM uit Wijk aan Zee. Ze varen naar het zoekgebied.

16.40 uur

De helikopter keert terug naar De Kooy. De brandstof raakt op. In plaats van de heli scheert nu de Dornier over de golven. De bemanning wil de laatste restjes daglicht benutten. Tevergeefs speuren ze naar een eenzaam lichtje op een reddingsvest. Iets voor vijven bedankt het Kustwachtcentrum de Dornier voor de inzet. 

17.12 uur

Reddingsboot Koen Oberman uit Callantsoog vist een jas met het identiteitsbewijs van de Duitse piloot uit zee. 

17.28 uur

Telefoon aan boord van mijnenjager Zr.Ms. Zierikzee in Den Helder. Luitenant-ter-zee 1 Gijs van Someren moet onmiddellijk zijn schip klaarmaken om met sonarapparatuur mee te zoeken. Dat betekent: bemanning optrommelen, brandstof en voedsel inladen. Het is de eerste dag na het winterverlof, dus de bottelier moet flink aan de bak.

20.00 uur

Door de grote verspreiding van de wrakstukken kan geen exacte locatie worden aangewezen om doelgericht te duiken. Het duikteam wordt daarom teruggevaren naar de kust. Vanaf de Zierikzee zullen ze met speciale mijnenjachtsonars het wrak proberen te lokaliseren.

21.05 uur

De maag van schipper Van Thiel knort. Op alleen een paar mueslirepen blijf je niet scherp en warm. Met een belletje naar de Visarend, een van de Kustwachtschepen, zijn een paar dik belegde boterhammen en wat verse koffie gelukkig zo geregeld. De zoektocht gaat gewoon door.

21.30 uur

De duikploeg sjouwt haar duikapparatuur aan boord van de Zierikzee. Twee collega’s versterken de ploeg met de Remus-onderwaterrobot. Het schip zet koers naar de 2 zoekgebieden die de Kustwacht heeft aangewezen.

23.14 uur 

“Einde SAR”, meldt duty officer Bert Hollanders vanaf het Kustwachtcentrum. Op zee voelt Van Thiel niet zozeer kou en vermoeidheid. Hij baalt vooral. “Voor de nabestaanden wil je niet met lege handen naar huis.” Realisme dicteert de agenda van Kustwachtmedewerker Hollanders: “Uit de spreiding van de brokstukken zag ik in dat de piloot de crash niet kon hebben overleefd. Als hij nog in de cockpit zat en die was blijven drijven, hadden we die overdag wel gevonden.” De search and rescue-inzet wordt een bergingsoperatie. De KNRM-reddingsboten keren terug. 

5 januari

00.02 uur

De ploeg van Bert Hollanders stuurt zoveel mogelijk informatie door naar de Zierikzee. Met haar sonar brengt de mijnenjager de zeebodem in kaart. Normaal speuren Van Someren en zijn mensen naar oude bommen en zeemijnen, maar ze lokaliseren zo ook andere objecten. Alle aandacht gaat uit naar 18 meter diepte.

04.01 uur

seastate 4 in een rubberboot is geen pretje. Het bootje gaat hevig tekeer op de golven. In de koude, donkere nacht lanceren de duikers, tussen het 'voeren van de vissen' door, de Remus.

07.03 uur

Contact 1 blijkt een anker. Maar nog voor het eerste ochtendlicht pikt de Zierikzee een tweede sonarcontact op. 

09.40 uur

Hebbes. Volgens het sonarbeeld van de Remus zitten ze goed. De duikers maken zich klaar om het contact te verifiëren.

13.47 uur

Duikers identificeren verschillende wrakdelen van het sportvliegtuigje. Alleen de piloot vinden ze niet. De scheepssonar en duikers zoeken onvermoeibaar verder in de avond en nacht.

6 januari

08.01 uur

Eindelijk zekerheid. Een duiker identificeert het slachtoffer.

11.00 uur

Na overleg met de politie brengen de duikers het stoffelijk overschot aan boord van politieboot P42. Het werk zit erop. De Zierikzee maakt zich klaar om terug te keren naar Den Helder.

14.20 uur

De Zierikzee loopt de marinehaven binnen. Tijd om een drankje te doen, weet Dave. Deze 3-daagse zoektocht geeft wel stof tot napraten. “Je bent blij dat alle moeite en energie niet voor niets is geweest", verwoordt Max het gevoel van zijn duikteam. “We hebben het met z’n allen toch maar gefixt om het slachtoffer te vinden. Dat geeft de familie rust.”

*vanwege de operationeel gevoelige functie van de DDG zijn deze collega's alleen met rang en voornaam vermeld