Een peloton van Taskforce Viper nadert het dorp Surkh Murgab in de Chora-vallei. Doel: het in kaart brengen van de tegenstand in het dorp. Hoe dichter de commando’s bij het oord komen, hoe meer de vijandelijke activiteiten toenemen. Het duurt dan ook niet lang voordat de commando’s worden aangevallen. De tegenstand is fel en goed georganiseerd. Van alle kanten wordt het peloton onder vuur genomen. Er ontstaat een vuurgevecht dat zo hevig is, dat luchtsteun nodig is om te kunnen blijven manoeuvreren. Uiteindelijk schakelen twee 500-ponders het zwaartepunt van de Talibanstrijders uit. Surkh Murgab ligt maar 15 kilometer van Kamp Holland.
De actie is exemplarisch voor het optreden van TF Viper: in dienst van Taskforce Uruzgan (TFU) de provincie in kaart brengen. Verkennen en waar mogelijk de vijand ontwrichten is daarbij het devies. In pelotons van ongeveer 30 man sterk worden de commando’s erop uitgestuurd om te achterhalen waar de vijand zich ophoudt en, als het even kan, uit te schakelen. De wijze van optreden past in de inktvlekstrategie van de TFU. Het KCT wordt ingezet aan de buitenranden van deze inktvlek. Gebied dat de Taliban niet snel op zal geven en waarvoor ze bereid zijn hard te vechten. Vanuit hoofdstad Tarin Kowt moet de provincie stap voor stap veilig gemaakt worden, anders kan de wederopbouw niet starten. En die inktvlek is dus behoorlijk klein in het begin.
Het is een manier van optreden waar de KCT’ers bij uitstek voor zijn opgeleid. Als eerste met hun MB-terreinwagens een gebied ingaan totdat ze op tegenstand stuiten, deze uitschakelen en weer doorgaan. Met de terreinwagens kunnen de commando’s weliswaar snel verplaatsen maar ze bieden weinig bescherming. Maximaal omgevingsbewustzijn is dan ook cruciaal voor de eigen veiligheid.
Meerdaagse verkenningen door onherbergzaam gebied met weinig directe steun zijn aan de orde van de dag voor TF Viper. Het brengt de commando’s vele malen in gevaarlijke situaties en in talloze TIC’s (Troops in Contact) met de Taliban.
‘Bij een van mijn eerste acties in Afghanistan raakten we volledig omsingeld’, vertelt een commando later. ‘Welkom in Uruzgan,’ dacht ik. ‘We hebben hier te maken met een serieuze vijand. De Taliban zijn lui die er volledig voor gaan.’
De Taliban beperkt zich niet alleen tot de verdediging. In juni 2006 overrompelen zij de Afghaanse politietroepen die het bestuurscentrum van het district Chora verdedigen. Er lijkt sprake van een groot offensief met de duidelijke intentie om de macht in het district te grijpen en te houden, en wellicht ook om het veroverde gebied als springplank te gebruiken voor een aanval op de provinciehoofdstad Tarin Kowt.
Het blijkt dat 300 goed getrainde Talibanstrijders zich ophouden in de Chora-vallei. Een peloton van TF Viper treedt op, samen met Australische collega’s. Aan het begin van de Baluchi-vallei raken de coalitietroepen slaags met de Taliban. Het regent mortieren en raketgranaten op de stellingen van de commando’s.
Talibanstrijders naderen de Nederlandse commando’s tot op korte afstand en er ontspint zich een vuurgevecht waarbij alle mogelijke middelen werden ingezet. De commando’s moeten zich terug laten vallen. De Taliban weet niet van opgeven en zet een zware aanval in op het Nederlandse en het Australische peloton. Via een omtrekkende beweging komen ze terecht op de hoge linkerflank van het Nederlandse peloton. Een Australische commando raakt zwaargewond en moet geëvacueerd worden. Om dat mogelijk te maken, moeten de Nederlanders koste wat het kost de Taliban tegenhouden.
De Nederlandse commando’s dringen de vijand vechtend terug en stellen zo de Australiërs in staat om hun gewonde collega af te voeren.
Hierna breken ook de Nederlanders het gevecht af en trekken ze zich terug. Tijdens het urenlange gevecht verschieten de Nederlanders duizenden patronen.
Het lange gevecht vergt veel van de manschappen maar ze blijven scherp. ‘Ze houden je niet voor niets zolang wakker tijdens de opleiding,’ vertelt een Afghanistanveteraan in 2010. ‘Ik heb het nut ervan gemerkt tijdens de langdurige gevechten, die ook ’s nachts plaatsvonden. Je blijft alert.’
In totaal levert TF Viper, van maart 2006 tot en met december 2007, 80 vuurgevechten met de Taliban in 117 operaties. Gezien het aantal gevechten en de hevigheid daarvan, is het bijzonder dat er weinig verliezen zijn. Commando’s zelf wijten dat voor een groot deel aan de zeer strenge selectie en de gedegen opleiding bij het korps. ‘Bij Viper-2 werd ik op het laatste moment aangewezen als ploegcommandant’, aldus kapitein Arthur. ‘Een aantal mannen kende ik daarom amper. Ze kwamen koud uit de opleiding maar draaiden uitstekend mee. Ik kan altijd vertrouwen op mijn mensen.’
Maar soms moet je ook geluk hebben. Dat blijkt als een Viper-peloton te voet op een contingent Talibanstrijders stuit. De vijand is zo talrijk dat de commando’s letterlijk vechten om lijfsbehoud.
Omsingeling dreigt en dus rest pelotonscommandant luitenant Marco Kroon niets anders dan de hulp in te roepen van een AC-130 gunship. De afstand tussen de strijders en de special forces is maar een steenworp en het gevaar eigen troepen te raken is dus bijzonder groot. Kroon weet echter met zijn Forward Air Controller het vliegtuig naar de juiste doelen te dirigeren, waarbij de scherven hen letterlijk om de oren vliegen.
Het is een van de acties waarvoor luitenant Marco Kroon de Militaire Willems-Orde ontvangt. In totaal krijgen 12 commando’s een dapperheidsonderscheiding voor hun inzet tijdens Viper.
De 117 operaties die Viper uitvoert, dringen de Taliban terug uit de belangrijkste bevolkingscentra en zorgen ervoor dat de TFU voet aan de grond krijgt in de provincie. Met name in het begin voert Viper vaak zijn operaties uit zonder externe steun, zoals search-capaciteit van de genie of een quick reaction force van de TFU.
Voor het Korps zelf zorgen de ervaringen van Viper voor een schat aan geleerde lessen die tijdens de commando-opleiding gelijk worden overgebracht aan nieuwe lichtingen commando’s. Daarnaast leveren de ervaringen van Viper een solide basis voor de laatste Nederlandse special forces-missie in Afghanistan, TF 55.
